Knut Hamsun (1859–1952)

Dit deed me erg aan Gogol en de vroege romans van Dostojevski denken: koortsige monologen, een hoofdpersonage dat door de stad dwaalt, allerlei waandenkbeelden heeft en van steeds meer in de marginaliteit belandt. In dit geval heeft Hamsun het volledig opgehangen aan de permanente honger die zijn ‘man-zonder-naam’ heeft, een berooide schrijver die probeert van dag tot dag te overleven en uiterst inventief op geld en eten aast. Echt naturalistisch zou ik dit niet noemen (het slot laat de mogelijkheid van redding open), maar opgewerkt word je niet van de knagende honger van het hoofdpersonage. Ik heb de indruk dat Hamsun ook een symbolische lezing heeft ingecalculeerd: de dorst (pun intended) van de mens naar erkenning en meer. En dat brengt hem natuurlijk nog dichter bij Dostojewski.… (meer)

Van Knut Hamsun heb ik al enkele andere boeken gelezen en omdat deze me nooit teleurgesteld hebben, was het niet moeilijk om een tweedehands exemplaar per ongeluk gevonden op de Deventer boekenmarkt aan te schaffen. Omdat het een vertaling is, blijft het wel lastig om te bepalen of de sfeer van het oorspronkelijke boek, juist getroffen is. Maar de inhoud wordt er niet anders van en dat is waar ik Knut Hamsun heel sterk in vind.

Het is de worsteling van de mens met het bestaan waarbij iedereen zich een eigen doel stelt en ondertussen zich ook aan de heersende normen probeert te houden. In dit boek zijn het mensen van verschillende achtergronden die met elkaar te maken krijgen en daarbij ook oog in oog staan met leven en dood.

De Noorse volksaard wordt wel redelijk nuchter genoemd, toch denk ik in dit boek ook wat theatrale Russische trekjes door te zien schemeren. En dan vooral in de vorm van het personage Leo Magnus die ook wel de zelfmoordenaar wordt genoemd en zich vooral lijkt bezig te houden met hoe hij een einde aan zijn leven kan maken.

Het is maar met mondjesmaat dat de schrijver door het hele boek heen prijsgeeft wat nu de werkelijke achtergrond van deze zelfmoordenaar is. En dat is ook wel de typische schrijfstijl van dit boek want er wordt meer niet expliciet verteld dan wel en soms was het dan ook wel even zoeken naar wat er nu daadwerkelijk was gebeurd. Iets wat me trouwens niet stoorde omdat ik me kostelijk vermaakte me wat er wel allemaal stond beschreven.

Dit Noors literaire boek uit 1924 voelde geen ogenblik verouderd aan en dat verbaasde me enigszins. Want mobiele telefoons bestaan daar nog niet maar ik miste ze ook helemaal niet. Het boek is zo gericht op de thema's waar wij in onze dagen nog steeds mee te maken hebben dat het net zo goed kan afspelen in een afgelegen dorp waar geen bereik is. Intrigerend dat zo'n oud boek zo tijdloos is.… (meer)