Afbeelding van de auteur.

Selma Lagerlöf (1858–1940)

Auteur van Nils Holgerssons wonderbare reis

509+ Werken 6,789 Leden 150 Besprekingen Favoriet van 37 leden

Over de Auteur

Selma Lagerlöf, winner of the Nobel Prize in 1909, was the first woman to be elected a member of the Swedish Academy. Her first novel, The Story of Gosta Berling (1891), assured her position as Sweden's greatest storyteller. She retold the folk tales of her native province, Varmland, in an toon meer original and poetic prose. As a woman writer, Lagerlöf gained a reputation as a naive purveyor of native traditions, but she herself compared writing a novel to solving a mathematical problem. Her artistry entails making her stories seem simple, but they are told with great attention to symbolism, psychology, and narrative technique. The Wonderful Adventures of Nils (1906) is a delightful fantasy written to teach children about Swedish geography, but it has found an international audience. Her third novel and masterpiece, Jerusalem (1901--02), the story of farmers from Dalarna who follow their faith to the Holy City, was widely praised for its insights into the lives of peasants searching for a spiritual ideal. During World War II, Lagerlöf helped many German artists and intellectuals escape the Nazis, even donating her gold Nobel Prize medal to a benefit fund to help Finland. She died of a stroke on March 16, 1940. (Bowker Author Biography) toon minder
Fotografie: Selma Lagerlöf - photo edited by Pieter Kuiper

Reeksen

Werken van Selma Lagerlöf

Nils Holgerssons wonderbare reis (1906) — Auteur — 1,348 exemplaren
Gösta Berling (1891) 1,208 exemplaren
Jeruzalem (1901) 367 exemplaren
The Emperor of Portugallia (1914) 338 exemplaren
The Treasure (1903) 167 exemplaren
Christuslegenden (1964) 163 exemplaren
De ring der Löwenskölds (1925) 135 exemplaren
Ingrid (1889) 135 exemplaren
Marbacka (1922) 117 exemplaren
de voerman (1912) 93 exemplaren
The Holy Night (1993) 83 exemplaren
Onzichtbare Ketenen (1894) 82 exemplaren
Anna Svärd (1928) 77 exemplaren
The Further Adventures of Nils (1911) 75 exemplaren
De wonderen van den Antichrist (1989) 70 exemplaren
Het meisje van de veenhoeve (1908) 67 exemplaren
Jerusalem II (1918) 66 exemplaren
The Legend of the Christmas Rose (1762) 66 exemplaren
Jerusalem I (1927) 66 exemplaren
Het kind van de bosgeesten (1915) 65 exemplaren
Charlotte Löwensköld (1925) 63 exemplaren
Het huis van Liljecrona (1911) 46 exemplaren
The Outcast (1918) 39 exemplaren
Körkarlen : Bannlyst (1978) 38 exemplaren
Het kind van de bosgeesten (1986) 24 exemplaren
Die schönsten Legenden (1978) 15 exemplaren
Nils Holgersson (1991) 15 exemplaren
Die schönsten Sagen und Märchen (1976) 13 exemplaren
De koninginnen van Kungahälla (1899) 13 exemplaren
What the Shepherd Saw (2014) 9 exemplaren
Gösta Berlings saga. B.2 (1965) 9 exemplaren
Frid på jorden (2013) 8 exemplaren
Gösta Berlings Saga 1 (2014) 8 exemplaren
Fire julefortellinger (2017) 7 exemplaren
Sakari Topelius 7 exemplaren
Spökhanden (2012) 7 exemplaren
L'Anneau du pêcheur (1987) 7 exemplaren
Mårbackablomster 7 exemplaren
Els Ingmarsson (1918) 6 exemplaren
Œuvres romanesques (2014) 6 exemplaren
Tjänsteanden (2013) 6 exemplaren
Sprookjes en sagen (1987) 6 exemplaren
Geschichten und Sagen 6 exemplaren
Joululahja ja muita kertomuksia (1986) 5 exemplaren
Nils Nolgersson (1991) 5 exemplaren
Höst : berättelser och tal (1976) 5 exemplaren
The silver mine (2017) 5 exemplaren
Novelas escogidas 5 exemplaren
Dödskallen (2013) 5 exemplaren
Charlotte Löwensköld (2022) 5 exemplaren
Legender, berättade (2019) 5 exemplaren
Weihnachtsgeschichten (2018) 4 exemplaren
Letters from Jerusalem (2000) 4 exemplaren
El anillo del general 4 exemplaren
Vägen mellan himmel och jord (2013) 4 exemplaren
El carreter (2017) 4 exemplaren
En saga om en saga 4 exemplaren
Gesammelte Werke. 4 Bände (1998) 4 exemplaren
O Anel dos Löwenskölds (2017) 4 exemplaren
Nils Holgersson (1997) 3 exemplaren
Legenden om julrosorna (2021) 3 exemplaren
Zachris Topelius (1920) 3 exemplaren
Från skilda tider II (2019) 3 exemplaren
Cudowna podróż / T. 1 (1986) 3 exemplaren
Skrifter 3 exemplaren
Il violino del pazzo (2023) 3 exemplaren
Dunungen (2012) 3 exemplaren
Sagor och berättelser (1984) 3 exemplaren
Liebesgeschichten (2008) 3 exemplaren
Les reines de Kungahälla (2013) 3 exemplaren
Trollmusik 3 exemplaren
Cudowna podróż; t.2 3 exemplaren
Contos Lendários (2011) 3 exemplaren
El Niño Duende 2 exemplaren
Cuentos y Leyendas 2 exemplaren
Cudowna podróż. T. 1-2 (1990) 2 exemplaren
Saga apie Gestą Berlingą (1989) 2 exemplaren
Bortbytingen: Noveller (2012) 2 exemplaren
Devochka iz Morbakki (2013) 2 exemplaren
Valda berättelser 2 exemplaren
Drottningar i kungahälla (2014) 2 exemplaren
Selma Lagerlöf forteller (1995) 2 exemplaren
Bandito (2022) 2 exemplaren
Generosidad de corazón (1942) 2 exemplaren
Mårbackasviten (2019) 2 exemplaren
Gösta Berlingin taru. 1 (1965) 2 exemplaren
Erzählungen 2 exemplaren
Robin Redbreast (1996) 2 exemplaren
Dockteaterspel 2 exemplaren
Legenden om juleroserne (2003) 2 exemplaren
Karoliinin sormus 2 exemplaren
Miraklet i Diamante 2 exemplaren
La bataille avec les cygnes (1984) 2 exemplaren
Mårbacka-trilogien (2013) 2 exemplaren
Kristuslegender (1999) 2 exemplaren
A Christmas Guest 2 exemplaren
Die Lichtflamme 2 exemplaren
Legendy o Kristovi 1 exemplaar
Unsichtbare Bande 1 exemplaar
NOVELAS ESCOGIDAS 1 exemplaar
Nordic Tales (2004) 1 exemplaar
Jerusalem I 1 exemplaar
Julberättelser 1 exemplaar
Jerusalem II 1 exemplaar
Jeruzalem (2013) 1 exemplaar
Skiftingen (1975) 1 exemplaar
Bijeg u Egipat 1 exemplaar
Helga 1 exemplaar
MÅRBACKA (1922) 1 exemplaar
Da vida e da morte 1 exemplaar
Wunderbare Reife 1 exemplaar
Le Voyage de Nils Holgersson (1976) 1 exemplaar
Nils Holgerson 1 exemplaar
Maldición 1 exemplaar
Kungahällan kuningattaria (2019) 1 exemplaar
Tarinoita 1 exemplaar
Podzim 1 exemplaar
Nils Holgersson (2016) 1 exemplaar
Die schönsten Erzählungen (1999) 1 exemplaar
Gesammelte Erzählungen (2012) 1 exemplaar
Skrifter 1-12 1 exemplaar
KOOTUT TEOKSET 4 1 exemplaar
The Treasure 1 exemplaar
Hüljatu : [romaan] 1 exemplaar
LEGENDEN UND ERZAHLUNGEN (1923) 1 exemplaar
Legenden om fru Lucia (2000) 1 exemplaar
Die Mausefalle (2010) 1 exemplaar
Algunas Leyendas de Cristo (1996) 1 exemplaar
Påskkärringen (2020) 1 exemplaar
Skrifter : Bind 10 1 exemplaar
Skrifter (11 bind) 1 exemplaar
Skrifter (III) 1 exemplaar
Mickey Mouse Annual (1949) (1949) 1 exemplaar
En gammel kirke 1 exemplaar
Vonken 1 exemplaar
Karr und Graufell (1955) 1 exemplaar
Opere 1 exemplaar
Petter Nord 1 exemplaar
Skrifter (IV) 1 exemplaar
Sel pühal ööl (2004) 1 exemplaar
Bortbytingen 1 exemplaar
Sagen und Legenden (2015) 1 exemplaar
Sigrid la Superbe 1 exemplaar
Elsa 1 exemplaar
Selma Lagerlöf (2009) 1 exemplaar
Oud en Nieuw 1 exemplaar
Fortellinger 1 exemplaar
Från skilda tider 1 exemplaar
Julens bästa berättelser (2011) 1 exemplaar
Zdenac mudraca 1 exemplaar
Suotorpan tyttö 1 exemplaar
Novelas escogidas 1 exemplaar
Astrid 1 exemplaar
Cudowna podróż. T. 2 (2022) 1 exemplaar
Cudowna podróż. T. 1 (2022) 1 exemplaar
Uomini e troll 1 exemplaar
Helga. Marianna 1 exemplaar
Lagerlof Selma 1 exemplaar
LENDARIOS 1 exemplaar
The Rattrap 1 exemplaar
Legender i urval 1 exemplaar
Elf Kurzgeschichten 1 exemplaar
Krisztus-legendák 1 exemplaar
Short Fiction 1 exemplaar
EN JULEGJEST (2017) 1 exemplaar
Leyendas de Cristo 1 exemplaar
Christus-Legenden 1 exemplaar
Den hellige natten (2022) 1 exemplaar
Julelegender 1 exemplaar
A Manor House Tale 1 exemplaar
Kootut teokset 1 exemplaar
Blago (2015) 1 exemplaar

Gerelateerde werken

A World of Great Stories (1947) 261 exemplaren
The New Junior Classics Volume 03: Myths and Legends (1938) — Medewerker — 238 exemplaren
Stories to Remember {complete} (1956) — Medewerker — 181 exemplaren
Stories to Remember, Volume I (1956) — Medewerker — 147 exemplaren
Home for Christmas: Stories for Young and Old (2002) — Medewerker — 112 exemplaren
The Fantastic Imagination II (1978) — Medewerker — 96 exemplaren
Great Stories by Nobel Prize Winners (1959) — Medewerker — 77 exemplaren
Easter Stories: Classic Tales for the Holy Season (1656) — Medewerker — 76 exemplaren
World's Great Adventure Stories (1929) — Medewerker — 75 exemplaren
Women and Fiction: Volume 2 (1978) — Medewerker — 73 exemplaren
The Easter Book of Legends and Stories (1947) — Medewerker — 34 exemplaren
The Seas of God: Great Stories of the Human Spirit (1944) — Medewerker — 25 exemplaren
The Animals' Christmas (1944) — Medewerker — 25 exemplaren
A Scandinavian Christmas: Festive Tales for a Nordic Noël (2021) — Medewerker — 21 exemplaren
Echo: Scandinavian Stories about Girls (2000) — Medewerker — 15 exemplaren
Visions and Imaginations: Classic Fantasy Fiction (2005) — Medewerker — 13 exemplaren
Trees: A Celebration (1989) — Medewerker — 13 exemplaren
Meesters der Zweedse vertelkunst — Auteur, sommige edities10 exemplaren
Oogst der tijden (1940) — Medewerker — 10 exemplaren
Dangerous Ladies (1992) — Medewerker — 8 exemplaren
Los Premios Nobel de Literatura, v.1 — Medewerker — 7 exemplaren
The Word Lives On: A Treasury of Spiritual Fiction (1951) — Medewerker — 4 exemplaren
Modern Short Stories — Medewerker — 3 exemplaren
Karvatassujen jäljillä : Satuja eläimistä (1996) — Medewerker — 2 exemplaren
Stories for girls — Medewerker — 1 exemplaar
Kleine Bettlektüre für treue Pommern (1985) — Auteur — 1 exemplaar

Tagged

Algemene kennis

Gangbare naam
Lagerlöf, Selma
Officiële naam
Lagerlöf, Selma Ottilia Lovisa
Pseudoniemen en naamsvarianten
Лагерлёф, Сельма
Geboortedatum
1858-11-20
Overlijdensdatum
1940-03-16
Graflocatie
Östra Ämterviks kyrka, Sunne, Zweden
Geslacht
female
Nationaliteit
Zweden
Geboorteplaats
Östra Ämtervik, Värmland, Zweden
Plaats van overlijden
Östra Ämtervik, Värmland, Zweden
Woonplaatsen
Mårbacka, Östra Ämtervik, Värmland, Zweden
Opleiding
Högre lärarinneseminariet, Stockholm, Zweden
Beroepen
Lerares
Schrijfster
Relaties
Elkan, Sophie (partner)
Tegnér, Esaias (Haar opa, Daniel Lagerlöf was zijn neef)
Sachs, Nelly (vriendin)
Olander, Valborg (vriend)
Organisaties
Svenska Akademien(stol 7)
Samfundet De Nio
Prijzen en onderscheidingen
Nobelprijs voor Literatuur (1909)
Korte biografie
Selma Lagerlöf was born in Östra Emterwik in the province of Värmland, western Sweden, and raised at Mårbacka, the family's estate there. Her parents were Erik Gustav Lagerlöf and his wife Louise Wallroth. She had five siblings. An early illness left her lame in both legs for a while, but she recovered and later said she had a happy childhood. She began writing poetry at an early age. She was educated at home, and in 1881 went to Stockholm to train as a teacher. In 1885, she took a job at a girls' high school in Landskrona, where she wrote her first novel, Gösta Berlings Saga (1891). The book went unnoticed at the time but later became her most popular, and played a part in the Swedish Romantic revival of the 1890s. In 1895, she won a scholarship from the Swedish Academy and gave up teaching to devote herself to her writing. After a visit to Italy, she published Antikrists mirakler (The Miracles of the Antichrist, 1897). With her close friend Sophie Elkan, she took a trip to Egypt and Palestine in 1899 that inspired her book Jerusalem (two volumes, 1901–02), her first big hit, which established her as one of the leading Swedish novelists of her generation. Other works included the children's geography book Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige (The Wonderful Adventures of Nils, 1906). In 1909, Lagerlöf became the first female writer to win the Nobel Prize in Literature. World War I disturbed her deeply, and she wrote little until publishing her memoirs Mårbacka (1922), Ett barns memoarer (Memories of My Childhood, 1930), and Dagbok för Selma Lagerlöf (The Diary of Selma Lagerlöf 1932). She also produced a trilogy of historical novels set in Värmland: Löwensköldska ringen (The Ring of the Löwenskölds, 1925), Charlotte Löwensköld (1925), and Anna Svärd (1928). She was deeply attached to her childhood home Mårbacka, which was sold after her father’s death, and used her Nobel Prize money to buy it back. She was also a friend of the German-Jewish writer Nelly Sachs, and helped her escape the Nazis to Sweden.

Leden

Discussies

Group Read, May 2014: Gosta Berlings Saga in 1001 Books to read before you die (mei 2014)

Besprekingen

Het oude boek (1906) van de reis die de Niels maakt met de wilde ganzen van Akka van Kebnekaisa (Lapland),
samen met Maarten de Ganzerik.
Niels is in een dwerg veranderd door een kabouter omdat hij een akelig joch was, die zijn ouders veel verdriet deed en alle dieren en kinderen slecht behandelde. Op de reis over Zweden leert hij oog te hebben voor de behoeften en noden van anderen en helpt hij ze waar hij kan, waardoor hij innige vriendschappen kan sluiten.
Het boek is geschreven als een soort aardrijkskundeles, het vertelt heel veel over het land en de verschillende streken, wat de mensen er zoal doen en ondertussen staan er heel veel verhalen en oude sagen.
Een heerlijk boek, ook mooi, hoewel natuurlijk wat oubollig en ouderwets geschreven.
… (meer)
 
Gemarkeerd
vuurziel | 27 andere besprekingen | Dec 24, 2023 |
In de jaren 1980, toen de dieren nog spraken en ik nog mijn broek versleet in eerst de lagere school en vervolgens de middelbare, kenden de hele tv-kijkende Nederlanden zoniet de naam Selma Lagerlöf dan toch minstens de naam van één van haar beroemdste scheppingen: Nils Holgersson. In 1980 immers werd in Japan, na een eerdere verfilming van Nils Holgerssons wonderbare reis (Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige) in de Sovjet-Unie (1955) en in Zweden (1962) van het boek een animatieserie gemaakt en deze animatieserie werd, nagesynchroniseerd, ook in onze contreien uitgezonden.

Selma Lagerlöf werd in de begintitels dan wel aangeduid als “Selma Lagerloef” (zoals je van Björn “Bjoern” zou maken), maar ik kan na al die jaren nog steeds dat deeltje uit de muziek meezingen waarin gezegd wordt “Nils Holgersson vliegt op een gans naar de zon”. En terwijl ik voor het maken van deze boekbespreking even de serie opzoek op het internet blijf ik meteen weer hangen aan de eerste aflevering, De kabouter https://www.youtube.com/watch?v=XF1yKQiemUI&list=PLwSzDIvrlKomOp7zAfJwAbYweV.... Geen goed idee, want iemand is zo vriendelijk geweest op YouTube alle 52 afleveringen https://www.youtube.com/playlist?list=PLwSzDIvrlKomOp7zAfJwAbYweV1Tn2w0a te verzamelen en dan ben je vertrokken voor zo’n 22 uur. Tijdens dewelke u natuurlijk deze boekbespreking niet verder lezen kan. En dat terwijl die boekbespreking niet over Nils Holgerssons wonderbare reis gaat, maar over Dagboek van de veertienjarige Selma Lagerlöf van – uiteraard – dezelfde auteur.

Dat gezegd zijnde: Uitgeverij Bert Bakker, bij wie dit boek in 2001 in een nieuwe uitgave verscheen, heeft vanzelfsprekend niet nagelaten er meerdere keren op te wijzen dat de veertienjarige Selma Lagerlöf niet zomaar een veertienjarige was. Op de achterflap wordt er behalve naar haar boeken Gösta Berlings, Jerusalem en Christuslegenden ook verwezen naar Niels Holgerssons wonderbare reis (het herdopen van Nils naar Niels is het werk van de auteur van die achterflap, net zoals het klaarblijkelijk niet kunnen kiezen tussen de originele titel Gösta Berlings Saga en die van de Nederlandse vertaling Gösta Berling) en op de frontpagina heeft omslagontwerper Marten Jongema weinig subtiel een vliegende gans geplaatst, terwijl die beesten (noch Yksi, Kaksi, Kolme, Neljä, Viisi of Kuusi noch enige andere) geen enkele rol spelen in dit dagboek.

Ach wat, het is per slot van rekening ook niet duidelijk welke rol de veertienjarige Selma Lagerlöf gespeeld heeft in dit dagboek, al is dat na de inleiding van Rudy Kousbroek toch iets helderder dan het voor sommige eerder besprekers en zélfs de vertaler was. N.M. Wartena, die het boek al in 1958 vertaalde en wiens werk voor deze gelegenheid nagelezen en bijgewerkt werd door Rita Törnqvist-Verschuur en de inleider, was namelijk “niet op de hoogte (…) van de werkelijke toedracht”, zijnde dat Lagerlöf het dagboek “in werkelijkheid in 1932 [schreef], dus niet op haar veertiende, maar op 73-jarige leeftijd”. Wat echter niet noodzakelijk het gevolg was van de onwetendheid van Wartena: ook inleider Kousbroek moest daar nog op gewezen worden door een andere schrijfster, Laura Reedijk, die het dan weer had uit het proefschrift van Folkerdina Stiene de Vrieze Fact and fiction in the autobiographical works of Selma Lagerlöf. Kousbroek houdt het er op dat “het (…) niet anders [kan] of Lagerlöf heeft de wereld zand in de ogen willen strooien; zij schijnt zich ook uitbundig vrolijk te hebben gemaakt over een Noorse criticus, die schreef dat de stijl van de veertienjarige Selma heel wat frisser en levendiger was dan die van haar latere werk.”

Da’s nog waar ook, schrijft Kousbroek: “Dat wat soms zo irriteert, vooral in Lagerlöfs latere boeken: de godsvrucht, de braafheid, het hoogdravende, het mystiekerige (…) – al die ondeugden ontbreken in dit dagboek. Het is – hoe teleurstellend ook voor veel van haar volgelingen, die juist op het geëxalteerde afkwamen, als vliegen op stroop – in zekere zin Lagerlöfs beste boek: intelligent, sober, subtiel van compositie en niet gespeend van humor – een klein formaat meesterwerk.”

Kan zijn, maar dan toch niet echt my cup of meesterwerk. Ik weet niet hoe ver Lagerlöf het dreef met “de godsvrucht, de braafheid, het hoogdravende, het mystiekerige” in haar andere boeken (ik heb er géén van liggen), maar naar mijn smaak zijn die in dit “dagboek” toch nog in hogere mate aanwezig dan verteerbaar is. Ik behoor niet tot “de mensen (…) [die] verlangen (...) [naar] een soort noblesse [in boeken]: zij willen ‘verheven’ worden door wat zij lazen – niet zozeer gesticht in de religieuze betekenis, maar ontroerd door handelingen voortspruitend uit edele motieven” en heb het dus écht niet op dit soort dingen: “‘Herinner je je niet, Barnmaja,’ zei ik, ‘dat er in de catechismus staat:”Als je iets slechts hoort, vertel het dan niet verder; het zwijgen schaadt je niet. Je moet het niet zeggen, zomin aan een vriend als aan een vijand; je moet, als je dit kunt volbrengen zonder dat het je een slecht geweten bezorgt, er in ‘t geheel niet over praten.”’ Met die woorden ging ik weg van Barnmaja, en eerst was ik niet eens zo bedroefd, omdat ik vond dat ik haar precies het antwoord had gegeven dat zij nodig had, omdat zij immers dat gesprek had oververteld. Maar ik voelde me lang niet zo zeker meer als even tevoren, en toen ik afscheid van tante Lovisa nam, gaf ik haar een kus op haar hand, en ik denk wel dat zij begreep dat ik haar vroeg, mij het terechtwijzend antwoord van een ogenblik geleden te vergeven.”

Bovendien, ik wil best wel geloven dat mensen dachten dat het Dagboek van de veertienjarige Selma Lagerlöf geschreven werd door de veertienjarige Selma Lagerlöf, maar die veertienjarige Selma Lagerlöf moet dan behalve overdreven vroom toch ook wel héél erg belezen geweest zijn. Ik was zélf een boekenwurm op die leeftijd, en ruim daarvoor, maar het tussen neus en lippen vernoemen van namen van schilderijen (Vissers bij fakkellicht, Piëtist verstoort de vreugde in de feestzaal) en schilders (August Blanche), politieke partijen (liberalen), historische gebeurtenissen (Beleg van Parijs), dagbladen (Nya Dagligt Allehanda), operazangers (Arvid Ödman) en opera’s (Die Zauberflöte), schrijvers (Fredrika Bremer, Anna Maria Lenngren, Carl Michael Bellman, Karl August Nicander) en boeken (De Buren, Verschijningen en stemmen uit het verborgene) komt me niet als het werk van een veertienjarige over, laat staan dat een stukje namedropping als dit dat zou doen: “We liepen de hele kerk door en bekeken de mooie preekstoel en de indrukwekkende versiering van het altaar en al het andere dat er was. We zagen het schrijn van Erik de Heilige, het grote praalgraf van Gustav Vasa, waarin hij tussen zijn beide gemalinnen rust. We zagen de grafkapellen waarin mannen als de Stures, de Banérs, de Oxenstierna’s en de De Geers rustten. (…) Hier lag Jakob Ulfson, die de universiteit van Uppsala had gesticht, en hier lagen de ouders van de Heilige Birgitta en hier lagen de families Horn en Bielke en de grote Linnaeus en Johan III en Katarina Jagellonica.”

Nee, écht veertienjarig komt dat bij mij niet over en dat in tegenstelling tot de kernthema’s van het boekje (150 bladzijden dik). Lagerlöf was hersteld van polio, maar sleepte (zoals ze de rest van haar leven zou doen) nog met één been en ervaart dat regelmatig als een handicap in haar eigen ogen of in die van anderen. Lagerlöf was ook blij uit haar geboorteplaats, de landerij Mårbacka te kunnen vertrekken voor een verblijf in Stockholm (toch de grote stad) en vervolgens een weekend in Uppsala, maar ter gelijker tijd een beetje triest en heel erg blij dat ze mag terugkeren: “Wat was dat een grote troost! Eind mei zou ik weer naar Mårbacka gaan. Ik had aan zo veel andere dingen gedacht, ik was bijna vergeten dat er nog een Mårbacka bestond. Wat een geluk dat tante Lovisa naar Stockholm was gekomen, zodat Mårbacka weer in mijn gedachten terugkwam. Daar zou ik alles wat mij bedroefd gemaakt had weer vergeten. Daar zou ik weer gelukkig zijn en blij, want op Mårbacka was geen verdriet”. Lagerlöf, of minstens de versie die het dagboek schreef, was boven alles nog een puber op het vlak van fantasie en emoties. Het ene moment vindt ze zichzelf “saai en gesloten (…), maar ook vergeetachtig en dom, en op elk gebied een mislukking”, het volgende moment (quasi letterlijk), is ze “niet verdrietig meer (…), nee, helemaal niet. Mijn hart doet geen pijn meer, en dat is toch zo heerlijk!” Het ene moment is ze “niet verliefd (…) op die student, dat ben ik echt niet”, het volgende moment is hij toch “zo aardig, zo knap, zo vriendelijk, dat het voor mij een grote troost zou zijn als ik hem nog eens zag”. Het ene moment gelooft ze “dat vrijmetselaars zulke deugnieten waren dat ze kinderen doodden, braadden en opaten”, het volgende moment bedenkt ze “welk een allerliefste man mijnheer Schullström was” en valt het haar “toch wel moeilijk te geloven, dat hij mee zou willen doen aan zulke wrede praktijken”. Het ene moment wil ze werkelijk álles zien in het Karolinska Instituut, een paar uur later realiseert ze zich dat je bepaalde dingen nooit meer kan on-zien: de voor anatomie onder een soort sprinkler (om de stank enigszins te verdoezelen) klaargelegde zelfmoordenaars maken een dusdanige indruk dat de beelden haar lange tijd blijven achtervolgen. Het ene moment hoort ze iets over een student uit de mond van de een of ander, het volgende moment heeft ze dat gekoppeld aan “haar” student, zonder dat daarvoor enige grond bestaat behalve het feit dat het om een student gaat en, uiteraard, dat er voor haar in essentie maar één student is. Terwijl ze toch, al dan niet als veertienjarige, beseft dat ze wat last heeft van een op hol slaande fantasie: “Ik ben zo bang dat ik me weer iets inbeeld. Daar heb ik zo’n handje van. Als ik er alleen nog maar aan denk hoe zeker ik ervan was dat mijn student de zoon was van een prins!”

Áls dit dagboek, zoals de achterflap aangeeft, “in feite als een van de grote literaire curiositeiten van de twintigste eeuw moet worden bestempeld”, dan is dat dus misschien omdat Selma Lagerlöf zich op haar drieënzeventig nog sterk kon verplaatsen in de emotionele wereld van een puber. Zij het dat ze die puber misschien toch stiekem wel een beetje gebruikte om haar eigen gedachten te ventileren. Waar ze doordramt over Mårbacka, moet je immers weten dat de familie de landerij verloor in 1889 (zestien jaar na de gebeurtenissen in dit “dagboek” – al wordt achteraan in het boek gesteld dat zulks meteen bij het overlijden van haar vader in 1885 gebeurde), waarna zij in 1907 het hoofdgebouw terugkocht en in 1910, met het prijzengeld van de Nobelprijs voor Literatuur die ze in 1909 won, de rest van de landerij. Waar ze zich overgeeft aan zelfbeklag – “Ja, God zij mij, arm kind, genadig!” – zou je, als het paste in de context, zelfspot van de oudere Lagerlöf kunnen vermoeden of, zoals al aangegegeven “de godsvrucht, de braafheid, het hoogdravende, het mystiekerige” van diezelfde oudere Lagerlöf, maar hopelijk toch niet echt de veertienjarige. En waar ze schrijft “Ik hoop dat ik lering kan trekken uit wat ik vannacht zag en hoorde, en altijd zo edel en hoogstaand zal handelen als ik deed in mijn verbeelding”, moet je sowieso denken aan de inleiding van Kousbroek over lezers “[die] verlangen (...) [naar] een soort noblesse [in boeken]: zij willen ‘verheven’ worden door wat zij lazen – niet zozeer gesticht in de religieuze betekenis, maar ontroerd door handelingen voortspruitend uit edele motieven” en de mogelijkheid dat de oudere Lagerlöf daar gewoon op inspeelde.

Maar, toegegeven, zélfs als “de godsvrucht, de braafheid, het hoogdravende, het mystiekerige” al aanwezig waren bij de veertienjarige Lagerlöf is de aankleding van het duiveltje in haar hoofd wel grappig. Dat duiveltje heet Marit van Sotbråten, kan “niets anders dan domme verbeelding (…) zijn”, maar is voor haar ter gelijker tijd zowel een excuus voor haar gedrag als een terechtwijzing: “(…) het wonderlijke is dat ik haar, telkens als ik iets verkeerds doe, weer op de leuning van de canapé zie zitten met een spotlach op haar gezicht. Zodat ik me wel moet afvragen of Barnmaja [die haar verhalen over Marit verteld heeft, noot van mij] haar toch niet achter mij aan gestuurd heeft, opdat ik me hier in Stockholm slecht, dom en ongemanierd zou gedragen”.

En als de veertienjarige Lagerlöf al de dingen dacht die de Lagerlöf van een kleine zestig jaar later opschreef, dan was die veertienjarige inderdaad bij momenten “niet gespeend van humor”. “We vroegen ons af of ze het huisnummer vergeten was, of misschien overreden door een bierwagen, want ze was natuurlijk niet gewend aan het onmogelijk drukke verkeer in de straten van Stockholm”, maakt door dat “bier” in “bierwagen” immers van een mogelijk ongeval iets grappigs. “Toen juffrouw W. vertelde hoe braaf haar reiskameraad had zitten uitkijken, kon je zien hoe zijn ogen er bijna uit rolden van het scheef om een hoekje kijken, zodat we allemaal precies wisten hoe onschuldig hij zich had gedragen” of “(…) ik heb zo ontzettend mijn best gedaan om Engels te leen, om haar naar alles te kunnen vragen, over negers en Indianen en slangen, kolibries, koralen, poliepen en andere merkwaardige dingen die daar [op Sint-Barthélemy, noot van mij] moeten bestaan”, halen zondermeer hetzelfde humoristische niveau, net zoals “zodat ik wilde dat mevrouw H.**** dit goede idee niet had gehad, maar een ander, waar ik niets mee te maken hoefde te hebben.”

Niet voldoende om de rest van het boek goed te maken, wat mij betreft, maar dan toch, dit keer op een positieve manier, meer dan ik in het dagboek van de gemiddelde veertienjarige verwacht aan te treffen. Maar goed, ik heb dan ook behalve dit Dagboek van de veertienjarige Selma Lagerlöf nooit een dergelijk dagboek gelezen.

Björn Roose
… (meer)
 
Gemarkeerd
Bjorn_Roose | May 13, 2022 |
Een wonderlijk melancholisch, maar ook guitig en episch lappendeken, waarin Lagerlöf met elementen van folklore, schelmenroman, sprookjes, natuurbeschrijvingen, religie, bijgeloof, romantiek, ... op meesterlijke wijze een bijna mythische wereld schept. Iedereen en alles is een personage in dit boek: van de cavaliers en de gravinnen tot de rivieren, de wolken, het ijs en de wind. Een stijl om verliefd op te worden.
 
Gemarkeerd
razorsoccam | 31 andere besprekingen | Mar 25, 2019 |
Een heel christelijk boek, over het volgen van de stem van God, maar vooral door de hoofdpersoon Ingmar wordt het geen al te zoet verhaal. Zo gaat een groep Zweedse boeren naar Jeruzalem om daar "goed te doen" en christelijk te leven. Als Ingmar komt, geeft hij adviezen die de groep voor imploderen behoeden. En uiteindelijk komt ook Ingmar er achter wat God van hem wil.
 
Gemarkeerd
wannabook08 | 11 andere besprekingen | Jan 25, 2018 |

Lijsten

Prijzen

Misschien vindt je deze ook leuk

Gerelateerde auteurs

Ellin Greene Reteller
Anna Oom Author
Charles Mikolaycak Illustrator
Lars Klinting Illustrator
Maja Dusíková Illustrator
Thomas Steinfeld Afterword, Übersetzer
H. Baumhauer Illustrator
Ute Thönissen Illustrator
Juhani Aho Translator
Wiveca Jongeneel Translator
Bertil Lybeck Illustrator
Wilhelm Schulz Illustrator
Maija Karma Illustrator
Paul Norlen Translator
Paul Berf Translator
Ary Scheffer Cover artist
Arthur G. Chater Translator
Albert Hahn, Jr. Illustrator
Per Qvale Translator
S. van Praag Translator
Josep Carner Translator
Ilon Wikland Illustrator
Marie Franzos Translator
Fina Rifà Illustrator
Susannah Stevens Translator
Jeanette Winter Illustrator
Inger Rydén Illustrator
Agneta Segol Translator

Statistieken

Werken
509
Ook door
34
Leden
6,789
Populariteit
#3,599
Waardering
3.9
Besprekingen
150
ISBNs
1,159
Talen
28
Favoriet
37

Tabellen & Grafieken