Wieringa heeft het slim aangepakt. Naar verluid heeft hij zijn vrienden, kennissen en familie allemaal naar boekwinkels gestuurd om te vragen naar dit boek. Binnen no-time hadden alle gerenommeerde boekhandels stapels besteld. Het recept voor een bestseller.

Toch was het niet alleen hype, ook de recensies waren goed. Toen bleek dat Tommy en ondergetekende de geboorteplaats delen, was ik overstag. Ik wilde weten waarom Joe Speedboot (leuke boektitel) zo populair is geworden.

Halverwege het boek vroeg ik me af of ik niet per ongeluk een kinderboek zat te lezen. Of ben ik onbewust op een trend gebotst? Na DBC Pierre nu weer Tommy Wieringa, kinderboeken die per ongeluk bij de volwassen literatuur zijn terecht gekomen. Is het zo dat volwassenen na het lezen van Harry Potter geen echte boeken meer kunnen lezen?

Hoe dan ook, het boek las lekker weg. Dat kun je als een compliment aan de schrijver zien, aan de andere kant heb ik toch de indruk dat het een gebrek aan diepgang was. Voor mij is Joe Speedboat een leuk boek, maar niet meer dan een dat, geschikt voor de boekenlijst van 5 Havo, al zal ook menig VMBO-er dit boek leuk vinden. Alhoewel, VMBO-ers die lezen, die bestaan toch nauwelijks meer?

Het verhaal over de drie opgroeiende vrienden en de bevallige Zuid Afrikaanse PJ kabbelt niet, er gebeurt genoeg om niet te vervelen. Joe Speedboot is misschien wel een metafoor die ik nooit echt heb begrepen, Fransje is een interessante hoofdfiguur. Kortom, ik blijf duale gevoelens houden bij dit boek. Misschien moet ik helemaal niet zo moeilijk doen. Gewoon zeggen dat het een leuk verhaal is. Ik betwijfel of ik het over 3 jaar kan navertellen. Dat dan weer wel. ( )

Normaal heb ik het niet zo erg voor jongensboeken genre Tom Sawyer, Kees de Jongen of zelfs Le Grand Meaulnes, maar ik moet bekennen dat ik deze wel kon smaken. Wieringa brengt immers zoveel meer dan een leuk coming of age-verhaaltje. Hij tekent een erg marginale, lokale Nederlandse gemeenschap (het katholieke Lomark, onder een dijk, NSB-verleden incluis), maar laat daar ook de wijde wereld in binnendringen (Papa Afrika). De grote held van het verhaal, Joe, blijft tot het eind zijn mysterie behouden; zijn aantrekkingskracht is dat hij in een andere dimensie lijkt te vertoeven en zich daarmee (bewust) onttrekt aan zijn relatief marginale afkomst. Hij is ook niet in de val getrapt om van zijn vertellend personage Fransje Hermans een goedkoop succesverhaal te maken, Fransje weet op het eind drommels goed waar hij maar staat. En tenslotte is het taalgebruik van Wieringa voortdurend verrassend en ontzettend beeldend. Enig voorbehoud heb ik wel bij de vrouwenfiguren in dit boek: zoals in andere ‘jongensboeken’ komen die er erg bekaaid af. ( )

Een gehypt boek. Dat geeft mij altijd als lezer een bepaalde druk alsof ik het van te voren al goed zou moeten vinden. Natuurlijk zit dat alleen in mijn hoofd en kan ik zelf bepalen wat ik er van vind maar op een of andere manier heb ik moeite dat gevoel de eerste bladzijden van mij af te schudden.

Door de titel en teksten op de kaft van het boek, had ik het ook het idee gekregen dat het een opgewekt boek zou zijn. De eerste honderd en vijftig bladzijden vond ik maar moeilijk door te komen. Ik vond er niets opgewekt aan en in mijn beleving ging het helemaal niet over Joe Speedboat maar over de ik-persoon, een door een ongeluk lichamelijk zwaar gehandicapte jongen. Door alle ideeën in mijn hoofd dat het over Joe Speedboat zou gaan, zat ik maar te wachten om meer van hem te weten te komen, iets wat niet gebeurde, hij bleef dezelfde figuur met weinig nieuws. Ook niet in de rest van het boek.

Pas nadat ik dat allemaal los kon laten en de ik-persoon ging volgen werd het boek leesbaarder en interessanter. Maar nergens heeft het me echt gegrepen. Uiteindelijk bleef de ik-persoon nogal oppervlakkig, al kwam er wel op het einde wat meer ontwikkeling in zijn personage. Alsof de schrijver daar opeens wakker werd. Wat mij betreft had het boek bij de laatste honderd bladzijden mogen beginnen en dan verder. ( )

Een veel beter boek dan ik had verwacht! Het kostte me moeite eraan te beginnen, omdat ik in mijn hoofd had gezet dat de auteur te popi, succesvol, mediageil was, een soort Kluun. Of dat nu waar is of niet, het boek vond ik erg mooi en goed, en daar gaat het om: Fransje Hermans, puber, is na een ongeluk invalide en spastisch, maar hij leeft nog wel en wil dat weten ook. Joe Speedboot, een nieuwe dorpsbewoner en leeftijdgenoot, is zijn held. Het dorp Lomark door zijn ogen gezien. Leesverslagen en samenvattingen zijn overal op het net te vinden. Heel goed vond ik hoe we kijken door de ogen van een jongen en leven met zijn beperkingen. Ook thema's als de buitenstaander en tegelijk ook vanzelfsprekend erbij horen in een dorp, vastzitten en ontsnappen, het onderste uit de kan halen en eigenlijk mislukken, mooi, goed verwoord en niet te nadrukkelijk gebracht. ( )

Fransje denkt op een niveau waarop een vijftienjarige niet denkt, lees de taal waarmee Fransje Joe Speedboot beschouwt: 'Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrijkwam. Je had verwachtingsvolle tintelingen in zijn buurt – er was een energie die vorm aannam in zijn handen, in een los verband toverde hij bommen, racebrommers en vliegtuigen te voorschijn en jongleerde ermee als een lichtzinnige tovenaar. Ik had nooit eerder iemand ontmoet bij wie het idee zo vanzelfsprekend leidde tot uitvoering, op wie angst en conventies zo weinig greep hadden. Hij durfde het onmogelijke te denken en merkte niets van de afwijzing die zich achter zijn rug voltrok.' Hier hoor je Wieringa dus. Dat vind ik jammer aan het boek, hoe vlot geschreven, hoe mooi literair gebeeld, ik bleef vaak op afstand van de verteller Fransje. ( )