Wereldwijd hebben ruim 10 miljoen mensen de ziekte van Parkinson, maar in romans kom je niet vaak een personage met deze ziekte tegen. Wel in ‘Elena weet’, de in 2007 verschenen roman van de Argentijnse schrijfster Claudia Piñeiro. De moeder van Piñeiro was Parkinson-patiënt en Piñeiro gebruikte haar ervaringen om het personage Elena vorm te geven. Het verhaal en de onderlinge relaties tussen de hoofdpersonen zijn verder overigens fictief.

Elena is een weduwe, die kortgeleden ook haar volwassen dochter Rita is verloren. Zelfmoord, zegt de politie, maar Elena gelooft daar niks van. Omdat Elena zelf nauwelijks nog mobiel is, heeft ze hulp nodig om haar theorie over de dood van haar dochter te bewijzen. Die hulp zoekt ze bij Isabel, een vrouw in wiens leven zij en haar dochter ooit een cruciale rol hebben gespeeld, maar die zij al jaren niet meer gezien heeft. Het boek volgt Elena tijdens de reis van haar huis in een voorstad van Buenos Aires naar het centrum, waar Isabel woont. Eerst een paar blokken lopen, dan met de trein, en dan nog een stukje met de taxi. Voor de meeste mensen zou het een reis van niks zijn, maar voor Elena is het een soort wereldreis. Bij het lezen van dit boek voel je die zwaarte en de enorme inspanning die Parkinsonpatiënten elke dag moeten voelen, wetende dat het morgen nóg zwaarder zal zijn. Het gaat voetje voor voetje, en er zijn momenten, als de pillen zijn uitgewerkt, dat zelfs dat niet gaat. Ondertussen kom je via flashbacks meer te weten over Elena en haar dochter.

Elena weet is niet een heel makkelijk boek om te lezen, omdat de schrijfster lange zinnen bouwt en maar weinig interpunctie gebruikt. Hele conversaties worden in 1 zin gepropt, waarbij je soms terug moet tellen om vast te stellen wie welke woorden nu precies heeft gezegd. Of dit nu eenmaal Piñeiro’s schrijfstijl is weet ik niet, maar het draagt zeker bij aan de beklemmende koortsachtige sfeer van opgesloten zitten in je eigen rondmalende gedachten.

Elena’s frustratie over haar eigen situatie spat van de pagina’s af: het niet kunnen controleren van haar lichaam, overal hulp bij nodig hebben, de afhankelijkheid van pillen, het kwijl dat maar uit haar mond blijft lopen, de vieze zakdoekproppen waarmee ze zich droog probeert te deppen. Ik heb zelf in mijn naaste omgeving iemand met de ziekte van Parkinson en ben door het lezen van dit boek nog veel beter gaan begrijpen wat zich af moet spelen in zijn hoofd. Piñeiro zegt in een interview dat zelfs artsen die dagelijks Parkinson-patiënten behandelen haar vertelden dat het boek ze heeft geholpen om hun eigen patiënten beter te begrijpen (!). Voor mij is dat de allergrootste verdienste van dit boek.

Toch is Elena weet zeker niet geschreven als educatief boek; het is een spannende roman, die je mee laat leven met een uniek en levensecht karakter, en die aan het einde verrast met een plottwist. Wel een waarschuwing: heel vrolijk is het boek zeker niet. ( )

Een oude vrouw in Buenos Aires is ervan overtuigd dat haar dochter niet door zelfmoord, maar door een misdrijf om het leven kwam. Zij zelf kan echter geen nader onderzoek doen omdat ze aan een ernstige vorm van Parkinson lijdt ( )