Aravind Adiga

Als je niet weet hoe wervelend Adiga kan schrijven, hoe bijtend hilarisch en hoe sterk, dan zal je dit boek bevallen. Als je, kortom, zijn debuut, het Booker Prize winnende De witte tijger niet hebt gelezen, zal je dit boek ongetwijfled meer op zijn merites beoordelen. Bindend advies dus: begin met dit boek, lees daarna De witte tijger.

Nam Adiga in De witte tijger de Indiase democratie op de korrel, nu richt hij zijn pijlen op de werking van geld in de Indiase samenleving. Iedereen is te koop, is zijn cynische boodschap. En geef ze eens ongelijk. In een land als India, in een stad als Mumbai zijn de verschrikkingen van de armoede en de verlokkingen van de rijkdom zo direct zichtbaar. Geld, niet kennis, niet respect, niet waardigheid, is de enige manier om hogerop te komen. Weg van de goten vol drab en uitwerpselen, op naar een flat met nieuwe, houten meubelen, een lift die het wat vaker doet, en een toekomst voor je kinderen. Neem het ze eens kwalijk. Neem het ze kwalijk.

Niet de Indiërs zelf zijn de beoogde lezers van dit boek, dat blijkt wel uit de vorige alinea. Adiga schrijft voor het buitenland. In zijn vorige boek was dat expliciet: het bestond uit brieven aan de Chinese president. Nu mis ik die focus. In dit boek wordt veel uitgelegd over India, in beschrijvingen van straatbeeld, gewoontes, psychologie en verhoudingen. Hij portretteert alle lagen van de bevolking, in hun voor- en tegenspoed. Net alsof Adiga, nu hij alwetende verteller is, beseft hoe moeilijk het is om je India voor te stellen. Daarom doet hij het voor ons. Uitentreure.

Dat schept afstand. Dat vertraagt. Het maakt wollig. Weg scherpte, weg werveling.

Weg satire ook. Er wordt zoveel uitgelegd, dat er geen ruimte is voor scherpe tekeningen, om het precies goed te verwoorden. De mensen worden te begripvol afgeschilderd om karikaturaal te worden, maar ze zijn tegelijkertijg teveel een type om ons ermee te kunnen vereenzelvigen.

Adiga is er niet in geslaagd 486 interessante bladzijden te schrijven, hij heeft het niveau van zijn vorige boek niet vastgehouden. Toch blijft het beeld van de Indiase samenleving door het hoofd spoken: mensen, fijngemalen tussen de kaken van het geldmonster. Geen opwekkend beeld.… (meer)