Theodor W. Adorno (1903–1969)
Auteur van Dialectiek van de Verlichting filosofische fragmenten
Over de Auteur
Theodor W. Adorno is the progenitor of critical theory, a central figure in aesthetics, and the century's foremost philosopher of music. He was born and educated in Frankfurt, Germany. After completing his Ph.D. in philosophy, he went to Vienna, where he studied composition with Alban Berg. He soon toon meer was bitterly disappointed with his own lack of talent and turned to musicology. In 1928 Adorno returned to Frankfurt to join the Institute for Social Research, commonly known as The Frankfurt School. At first a privately endowed center for Marxist studies, the school was merged with Frankfort's university under Adorno's directorship in the 1950s. As a refugee from Nazi Germany during World War II, Adorno lived for several years in Los Angeles before returning to Frankfurt. Much of his most significant work was produced at that time. Critics find Adorno's aesthetics to be rich in insight, even when they disagree with its broad conclusions. Although Adorno was hostile to jazz and popular music, he advanced the cause of contemporary music by writing seminal studies of many key composers. To the distress of some of his admirers, he remained pessimistic about the prospects for art in mass society. Adorno was a neo-Marxist who believed that the only hope for democracy was to be found in an interpretation of Marxism opposed to both positivism and dogmatic materialism. His opposition to positivisim and advocacy of a method of dialectics grounded in critical rationalism propelled him into intellectual conflict with Georg Hegel, Martin Heidegger, and Heideggerian hermeneutics. (Bowker Author Biography) toon minder
Fotografie: Photo © ÖNB/Wien
(link)
Reeksen
Werken van Theodor W. Adorno
Against Epistemology: A Metacritique. Studies in Husserl and the Phenomenological Antinomies (1975) 87 exemplaren
Philosophische Terminologie. Bd. 1. Suhrkamp Taschenbücher Wissenschaft, Nr. 23 (1973) 17 exemplaren
Gesammelte Schriften in zwanzig Bänden. in Kassette: Gesamte Werkausgabe (suhrkamp taschenbuch wissenschaft) (1997) 14 exemplaren
Adorno, Theodor W., Bd.5 : Zur Metakritik der Erkenntnistheorie, Drei Studien zu Hegel (1971) 14 exemplaren
Gesammelte Schriften in 20 Bänden: Band 1: Philosophische Frühschriften (suhrkamp taschenbuch wissenschaft) (1973) 13 exemplaren
Vorlesung über Negative Dialektik: Fragmente zur Vorlesung 1965/66 (suhrkamp taschenbuch wissenschaft) (2003) 12 exemplaren
Group experiment and other writings : the Frankfurt School on public opinion in postwar Germany (1955) 11 exemplaren
Gesammelte Schriften. Bd 15, Komposition für den Film / Theodor W. Adorno und Hanns Eisler; (und), der Getreue… (1976) 9 exemplaren
Gesammelte Schriften in 20 Bänden: Band 20: Vermischte Schriften. (2 Bde.): 2 Bände. (suhrkamp taschenbuch… (1986) 9 exemplaren
Briefe und Briefwechsel: Briefwechsel 7. Theodor W. Adorno/Siegfried Kracauer. Briefwechsel 1923-1966: "Der Riß… (1994) 8 exemplaren
Gesammelte Schriften in 20 Bänden: Band 9: Soziologische Schriften II. 2 Bände (suhrkamp taschenbuch… (2003) 8 exemplaren
Le laboratoire de la Dialectique de la raison : discussions, notes et fragments inédits (2013) 6 exemplaren
Versuch, das "Endspiel" zu verstehen. Aufsätze zur Literatur des 20. Jahrhunderts I (1973) 6 exemplaren
Thomas Mann & Theodor W. Adorno: An Exchange: 100 Notes, 100 Thoughts: Documenta Series 050 (100 Notes - 100 Thoughts /… (2012) — Auteur — 5 exemplaren
Adorno, Theodor W., Bd.17 : Musikalische Schriften IV. Moments musicaux. Impromptus. (1982) 5 exemplaren
Escritos Sociologicos / Introduction to Sociology (Basica De Bolsillo / Pocket Basic) (Spanish Edition) (2005) 5 exemplaren
Monografías musicales ensayo sobre Wagner, Mahler, una fisionomía musical, Berg, el maestro de la… (2008) 4 exemplaren
Scritti sociologici 4 exemplaren
Filosofía y superstición 4 exemplaren
Theodor W. Adorno (Textos escolhidos: Conceito de Iluminismo, em parceria com Horkheimer; O fetichismo na música e a… 4 exemplaren
Palavras e sinais: modelos críticos 2 4 exemplaren
Radical Thinkers Classics: Minima Moralia, Culture and Materialism, For Marx, Aesthetics and Politics (Shrinkwrapped… (2010) 4 exemplaren
Note per la letteratura: 1943-1961 3 exemplaren
Escritos musicales VI (Básica de Bolsillo - Adorno, Obra Completa) (Spanish Edition) (2014) 3 exemplaren
Escritos musicales I-III. Figuras sonoras; Quasi una fantasia; Escritos musicales III / 16 ; obra completa (2006) 3 exemplaren
Sociología i psicologia 3 exemplaren
Gesammelte Schriften 10/1. Kulturkritik und Gesellschaft I. Prismen, Ohne Leitbild (1977) 3 exemplaren
Nachgelassene Schriften, Bd.13, Zur Lehre von der Geschichte und von der Freiheit (2001) 3 exemplaren
Pack Adorno III. Escritos Sociológicos. Incluye: Escritos sociológicos I; Escritos Sociológicos II. Vol. 1; Escritos… (2019) 2 exemplaren
Nachgelassene Schriften. Abteilung V: Vorträge und Gespräche: Band 1: Vorträge 1949-1968 (2019) 2 exemplaren
La personalità autoritaria. Volume I 2 exemplaren
Pack Adorno IV. Cultura y Sociedad. Incluye: Nota sobre Literatura; Teoría estética; Crítica de la Cultura y de la… (2019) 2 exemplaren
La personalità autoritaria. Volume II 2 exemplaren
Crítica de la Cultura y de la Sociedad II. Obra completa, 10/2 (Básica de Bolsillo nº 72) (Spanish Edition) (2018) 2 exemplaren
Pack Adorno II. Filosofía. Incluye; Kierkegaard. Construcción de lo estético; Minima moralia: reflexiones desde la… (2019) 2 exemplaren
Moda sem tempo, o jazz - RCB, 18 2 exemplaren
Bemerkungen zu ›The Authoritarian Personality‹: und weitere Texte (suhrkamp taschenbuch wissenschaft) (2019) 2 exemplaren
Pack Adorno I. Música. Incluye: Berg. El maestro de la transición mínima (Monografías musicales); Ensayo sobre… (2019) 2 exemplaren
Berg. El maestro de la transición mínima (Monografías musicales). Obra completa 13/3… (2010) 2 exemplaren
Gesammelte Schriften 10/2. Kulturkritik und Gesellschaft II. Eingriffe. Stichworte. Anhang (1977) 2 exemplaren
Nachgelassene Schriften. Abteilung IV: Vorlesungen: Band 15: Einleitung in die Soziologie (1968): Bd. IV/15 (1993) 2 exemplaren
Adorno, Theodor W. Abt. 4,, VorlesungenBd. 12., Philosophische Elemente einer Theorie der Gesellschaft (1964) / Theodor… (2008) 2 exemplaren
Theodor Walter Benjamin zum Gedächtnis 1 exemplaar
Minima Moralia - 2.ª Edição - eBook 1 exemplaar
Teoria Estética - eBook 1 exemplaar
cultura e amministrazione 1 exemplaar
Filosofia e simbolismo 1 exemplaar
Notas sobre arte 1 exemplaar
Adorno Theodor 1 exemplaar
Čemu još filozofija 1 exemplaar
Die Hauptwerke: Dialektik der Aufklärung, Minima Moralia, Negative Dialektik, Jargon der Eigentlichkeit,… (1974) 1 exemplaar
Teorija poluobrazovanosti 1 exemplaar
Présences d' Adorno 1 exemplaar
Gesammelte Schriften. Herausgegeben von Rolf Tiedemann - 20 Bände in 23 Teilbänden (1998) 1 exemplaar
Filosofi tedeschi d'oggi — Auteur — 1 exemplaar
Ohne Leitbild parva aesthetica 1 exemplaar
Vorlesungen zur Ästhetik 1967 - 68 1 exemplaar
Kompositionen [sound recording] 1 exemplaar
Filozofsko sociološki eseji o književnosti 1 exemplaar
Sociološke studije 1 exemplaar
Adorno [Opere di] 1 exemplaar
Transparencies on Film 1 exemplaar
Chaplin Times Two 1 exemplaar
Dialettica negativa 1 exemplaar
"Subject and Object" 1 exemplaar
German 20th-century Philosophy (German Library) 1 exemplaar
Dialettica della famiglia. Genesi, struttura e dinamica di un'istituzione repressiva (1974) — Medewerker — 1 exemplaar
Musique de cinéma: essai 1 exemplaar
Long Play 1 exemplaar
Dialettica e positivismo in sociologia 1 exemplaar
Über Theodor W. Adorno 1 exemplaar
Kierkegaard: ensaio 1 exemplaar
CRÍTICA DIALÉTICA EM THEODOR ADORNO 1 exemplaar
A IDÉIA DE HISTÓRIA NATURAL 1 exemplaar
Correspondence on the German Student Movement 1 exemplaar
Quasi Una Fantasia Essays on Modern Music 1 exemplaar
Kritik : kleine Schriften zur Gesellschaft — Auteur — 1 exemplaar
Autour de La Theorie Esthetique: Paralipomena. Introduction Premiere (Collection D'Esthetique) (French Edition) (1976) 1 exemplaar
Sanskriti Udyog 1 exemplaar
Free Time 1 exemplaar
Notes sur la littérature 1 exemplaar
Il concetto di filosofia 1 exemplaar
Eleştiri - Toplum Üstüne Yazılar 1 exemplaar
Escritos sociológicos I. Obra completa 8 (Básica de Bolsillo nº 68) (Spanish Edition) (2019) 1 exemplaar
Escritos Sociológicos II. Vol. 1. Obra completa 9/1 (Básica de Bolsillo nº 69) (Spanish Edition) (2019) 1 exemplaar
Crítica de la Cultura y de la Sociedad I. Obra completa, 10/1 (Básica de Bolsillo nº 71) (Spanish… (2018) 1 exemplaar
Composición para el cine / El fiel correpetidor. Obra completa, 15 (Básica de Bolsillo nº 77)… (2019) 1 exemplaar
Escritos musicales V. Obra completa 18 (Básica de Bolsillo nº 80) (Spanish Edition) (2015) 1 exemplaar
Theodor W. Adorno zum Gedächtnis : eine Sammlung 1 exemplaar
Miscelánea II. Obra completa 20/2 (Básica de Bolsillo - Adorno, Obra Completa nº 83) (Spanish… (2014) 1 exemplaar
Escritos filosóficos tempranos. Obra completa 1 (Básica de Bolsillo nº 61) (Spanish Edition) (2018) 1 exemplaar
La ideología como lenguaje 1 exemplaar
Philosophische Terminologie : zur Einleitung 1 exemplaar
Komposition für den Film 1 exemplaar
Jargon der Eigentlichkeit : Zur dt. Ideologie 1 exemplaar
Gesammelte Schriften. Bd. 7, Ästhetische Theorie 1 exemplaar
Teoría estética. Obra completa 7 (Básica de Bolsillo Adorno. Obra completa nº 67) (Spanish… 1 exemplaar
Telos: Spring 1974 1 exemplaar
Terminologia filosofica. Volume primo 1 exemplaar
Terminologia filosofica. Voll. 2 1 exemplaar
Note per la letteratura : 1961-1968 — Auteur — 1 exemplaar
"Zum Klassizismus von Goethes Iphigenie." Ein literaturkritischer Beitrag von Theodor W. Adorno (2004) 1 exemplaar
Adorno, Theodor W.: Noten zur LiteraturTeil: 3. 1 exemplaar
Industria Cultural e Sociedade 1 exemplaar
Subject and Object 1 exemplaar
Teoria da cultura de massa 1 exemplaar
The Positivist dispute in German sociology 1 exemplaar
Escritos Sociológicos II. Vol. 1. Obra completa 9/1 (Básica de Bolsillo nº 69) (Spanish Edition) 1 exemplaar
Ohne Leitbild : Parva aesthetica 1 exemplaar
Jargonul autenticității 1 exemplaar
»So müßte ich ein Engel und kein Autor sein«: Adorno und seine Frankfurter Verleger. Der Briefwechsel mit Peter… (2003) 1 exemplaar
Gesammelte Schriften. (20 Bände in 23). 1 exemplaar
Zur Metakritik der Erkenntnistheorie Studien über Husserl und die phänomenologischen Antinomien 1 exemplaar
2: [Terminologia filosofica] 1 exemplaar
1: [Terminologia filosofica] 1 exemplaar
Gesellschaftstheorie und Kulturkritik 1 exemplaar
Nachgelassene Schriften. Abteilung IV: Vorlesungen: Band 3: Ästhetik (1958/59) (suhrkamp taschenbuch wissenschaft) (2017) 1 exemplaar
L'emigrazione intellettuale all'avvento del nazismo: 3: Esperienze scientifiche di uno studioso europeo 1 exemplaar
Temas básicos da sociologia 1 exemplaar
Wagner - forsøg på en tolkning 1 exemplaar
La sociedad, lecciones de sociología 1 exemplaar
Filmzene 1 exemplaar
Gerelateerde werken
The Philosopher's Handbook: Essential Readings from Plato to Kant (2000) — Medewerker — 200 exemplaren
Lapham's Quarterly - Lines of Work: Volume IV, Number 2, Spring 2011 (2011) — Medewerker — 29 exemplaren
Tagged
Algemene kennis
- Officiële naam
- Wiesengrund, Theodor Ludwig
Wiesengrund-Adorno, Theodor - Geboortedatum
- 1903-09-11
- Overlijdensdatum
- 1969-08-06
- Graflocatie
- Hauptfriedhof, Frankfurt am Main, Hessen, Duitsland
- Geslacht
- male
- Nationaliteit
- Duitsland
- Geboorteplaats
- Frankfurt am Main, Hessen, Duitsland
- Plaats van overlijden
- Visp, Kanton Wallis, Zwitserland
- Oorzaak van overlijden
- heart attack
- Woonplaatsen
- Vienna, Austria
Frankfurt am Main, Germany
Berlin, Germany
Oxford, Oxfordshire, England, UK
Pacific Palisades, California, USA - Opleiding
- University of Frankfurt (PhD in philosophy)
Kaiser-Wilhelm Gymnasium
Oxford University (Merton College) - Beroepen
- Filosoof
Socioloog
Muziektheoreticus
Componist - Relaties
- Adorno, Gretel (wife)
- Organisaties
- Institut für Sozialforschung
Leden
Discussies
Note from a German philosopher in Pro and Con (september 2013)
Th. W. Adorno in Philosophy and Theory (juli 2008)
Besprekingen
Lijsten
Prijzen
Misschien vindt je deze ook leuk
Gerelateerde auteurs
Statistieken
- Werken
- 367
- Ook door
- 7
- Leden
- 12,055
- Populariteit
- #1,946
- Waardering
- 4.0
- Besprekingen
- 74
- ISBNs
- 864
- Talen
- 26
- Favoriet
- 33
Eerst zien Horkheimer en Adorno dat met de Verlichting het denken is geïnstrumentaliseerd en in het teken staat van productie, organisatie, een betere toerusting en meer gerief in het leven. Het ideaal van de Verlichting is het systeem, waaruit alles en elk ding volgt, met daarbij objectivering, kwantificering en ordening. Zo wordt de geschiedenis gereduceerd tot feiten, het leven tot materie, kwaliteiten tot functies en de taal tot tekens. De onuitgesproken doelen van de Verlichting zijn natuurbeheersing en machtsuitoefening en in die hoedanigheid bestaat de Verlichting al sinds de oudheid en al in de mythen. De hedendaagse machtsuitoefening gaat niet meer als mythen of als tovenarij verkleed, maar gaat als productie verkleed en ontvouwt zich in de arbeidsdeling. Hierin wordt de mens geobjectiveerd, gereduceerd tot productiefactor en consument, en tot uniformiteit en conformiteit gedwongen. Deze dwang en macht zijn geen directe en bewuste beïnvloeding of machtsuitoefening door een despoot, maar zijn de consequenties van de collectieve en industriële maatschappij. De macht van het collectief is een indirecte, ongrijpbare, transcendentale macht, die bestaat vanwege het collectief. Het denken wordt hierin door het individu nog vooral benut voor kwalificatie op de arbeidsmarkt en vergroting van de eigen marktwaarde. De heersenden hangen de ingenieurs van de geschiedenis uit, maar ze zijn ook functies van het apparaat. De maatschappij leidt de maatschappij.
De reductie van de mensen tot objecten, distantieert en vervreemdt de mensen van elkaar. En de vervreemding van elkaar neemt toe naarmate de macht van het collectief vermeerdert. De enkeling schrompelt ineen tot een vervangbaar exemplaar, een knooppunt van conventionele en voorspelbare reacties en functies, men definieert zich nog alleen als zaak, als statistisch element, als succes of teleurstelling, als zijn vermogen, zijn inkomen, zijn positie, zijn kansen, zijn afkomst, en als vriend of vijand. Het subject is verzakelijkt en de mens is 'vrij' van de veelzinnigheid van het mythisch en metafysisch denken en van welke betekenis dan ook, omdat de rede louter hulpmiddel is geworden van de alomvattende maatschappelijke en economische apparatuur.
Het verlichte denken liquideert mythen, geloof en de metafysica. De metafysica is het denken over bijvoorbeeld substantie en kwaliteit, handelen en lijdzaamheid, zijn en bestaan. Het verlichte denken vertegenwoordigt het geloof in de allesomvattende, logische, neutrale, betekenisloze en daarmee nihilistische en allesvernietigende rede. Maar dit is geen verlossing, het is verarming, en de wereld als systeem, als één reusachtig analytisch oordeel, is weer zelf een mythe. En de poging om alles in een logisch systeem te vatten, is reeds mislukt. Zie Wittgenstein. Met onzin lijkt hij in zijn Tractatus de metafysica te bedoelen. Maar de werkelijke onzin is de 'kennis' die men genereert als men de logica of de wetenschap los laat op de metafysica. Bijvoorbeeld de geest, de vrije wil, kwaliteit van leven en het denken zijn hoogst persoonlijke en rijke begrippen, met oneindig veel betekenissen en toepassingen, maar in de logica en de wetenschap worden ze verabsoluteerd en veralgemeniseerd tot een eenduidig begrip of 'ding' en wordt elke andere betekenis om zeep geholpen. Maar het algemene mag niet worden verward met waarheid. En ik ontken niet het nut van wetenschappelijk onderzoek inzake deze kwesties, bijvoorbeeld in de rechtspraak, de marketing of de zorg. Maar verwar ook nut niet met waarheid.
Het centrale probleem is: de Verlichting is geheel en al opgegaan in haar positivistisch moment en het ontbreekt het verlichte denken aan reflectie en geweten. En het niet-reflecterende denken bereidt de voedingsbodem voor de gretige aanvaarding van charlatanerie, bijgeloof, mythe en politieke waan, zoals de Joodse samenzwering, de KdF en de Volkswagen, en hun moderne equivalenten. En door directe machtsuitoefening en propaganda, zoals die van de nazi's, raken de van hun subjectiviteit, reflectie en weerstand beroofde mensen in de ban van charlatanerie, bijgeloof, mythe en waan. Zo is het antisemitisme het oordeel dat niet door het denken wordt bemiddeld, ofwel blinde subsumptie en het vooroordeel dat waarheid wordt. Helaas lijkt deze hallucinatie dwingender dan de bezinning, de uitleg en uiteindelijk de waarheid. Ook zo valt de Verlichting weer terug in mythe. Het daaropvolgende geweld zien Horkheimer en Adorno mede als gevolg van rebellie jegens de fixatie van de instincten en het onuitgesproken verbod op de terugval in de natuur, waarvoor het antisemitisme slechts als voorwendsel diende.
Verder analyseren Horkheimer en Adorno de cultuurindustrie - "Verlichting als massabedrog". Cultuur is daarin verworden tot vermaak en de producten van de cultuurindustrie nemen het denken over en leggen het voorstellingsvermogen van de mensen lam. Cultuur is verworden tot bureauwerk en serieproductie en de cultuurindustrie bevordert uniformiteit, alle differentiatie is oppervlakkig, benadrukt en gepland. De ideologie van de cultuurindustrie is de commercie en de commercie en de reclame zijn alomvattend. En het blindelings en pijlsnel herhalen van woorden met een bepaalde bedoeling maakt de reclame nauw verwant aan de propaganda. De zelfstandigheid en de onafhankelijkheid van de kunst leggen het af tegen 'het bevel' van vraag en aanbod. Door de nadruk op vermaak en reclame ontwennen de mensen aan hun subjectiviteit, en uiteindelijk leven ze zoals dat voor hen wordt gepland en aan hen wordt voorgespiegeld.
Al met al is het mogelijk dat, terwijl de behendigheid en 'pure kennis' van de mensheid zich verder uitbreiden en differentiëren, de mensheid tegelijkertijd naar anderszins primitievere niveaus wordt teruggedrongen, ofwel dat de mensheid terugvalt in barbarij. En Horkheimer en Adorno voorspelden dat, als de oorlog voorbij is, zich nog geen vrijheidlievende gestemdheid over Europa hoeft te verbreiden. Want de Verlichting plaatst elk detail onder haar discipline en laat het geheel, en het belangrijke, onbegrepen. Dit kortademige denken is verdomming of halfbeschaafdheid en dit ontstaat door een gebrek aan individuele vrijheid en een hopeloze dwang, als een leeuw die eindeloos in zijn kooi heen en weer loopt. Alleen de zich van zichzelf bewuste arbeid van het denken, ofwel de filosofie, bevrijdt van de heerschappij van het collectief en het industrieel apparaat, waartoe ook de wetenschap behoort, kan zich van de verdomming losmaken. Filosofie is volgens Horkheimer en Adorno geen basis- of overkoepelende wetenschap, zeker geen systeem, maar de inspanning om aan die suggestie weerstand te bieden, en het resoluut instaan voor intellectuele en werkelijke vrijheid.
Zo beschrijven Horkheimer en Adorno een ideologie van het individualisme en de filosofie. En volgens hen overleeft een ideologie door de omzetting van idee in macht. Maar het denken van de intellectueel zou zich volgens hen bij geen effectieve historische macht aansluiten. De ideologie van het individualisme en de filosofie lijkt zo een altijd noodzakelijk tegenwicht voor de blinde en onderdrukkende collectieve macht. Het is een verantwoordelijkheid. Helaas lijkt volgens Horkheimer en Adorno de macht van het collectief nu zo sterk dat men zich aan bijna niets erger schuldig kan maken dan aan een outsider te zijn. Men lijkt vrij, zolang men zich voegt. En filosofie is als een ouderwetse luxe verdacht gemaakt, het wekt soms zelfs woede op. Intellectuele rebellie, in de richting van een meer vrije en minder gecontroleerde wereld, en tegen de onderbuikgevoelens, vooroordelen, normen, plichten en regels die nu voor waarheid doorgaan, lijkt de noodzakelijke uitkomst.… (meer)