Samir Amin (1931–2018)

Dit boekje lezen is alsof je met een ruimteraket 24 uur in een baan om de aarde wordt geplaatst: de Egyptische economist Samir Amin jongleert met geografisch-culturele regio’s en tijdperken van 20 tot 3 eeuwen alsof het kinderspel is; hij is een echte exponent van de wereldsysteemtheorie. Toch vind je zijn naam niet zo dikwijls in de overzichten van die stroming. Misschien is dat omdat Amin er in de loop van de jaren in geslaagd is met zowat alle zwaargewichten uit de brede stroming van de wereldsysteemtheorie en de Global of World History in de clinch te gaan, en dan vooral met de marxistisch geïnspireerde vertegenwoordigers ervan, zoals Immanuel Wallerstein en Andre Gunder Frank. Amin is nochtans zelf een marxist, en dat is ook aan het erg theoretische gehalte van dit boekje te merken: zoals in elke geloofstraditie worden de medestanders nog het meest verketterd en bestreden. Begrijp me niet verkeerd: wat Amin te zeggen heeft is best wel de moeite, vooral zijn “hoogte-kijk” op de wereldgeschiedenis, en dan bijzonder de rudimentaire verhoudingen tussen regio’s in een bepaald tijdperk is zeer interessant, én tegelijk uitdagend. Want je blijft je als historicus toch altijd wel afvragen waar zijn boude beweringen precies op gebaseerd zijn. Overigens is het een toch een opvallende vaststelling: zowat alle uitgesproken exponenten van de wereldsysteemtheorieën zijn géén historici, Amin is dus een economist, Wallerstein een socioloog, Frank een economist en socioloog, enz. Wellicht is teveel zin voor nuance en verhouding dodelijk voor grote theorievorming.… (meer)