David Darling (1) (1953–)

wijsgeer meende rond 367 voor Christus ook te weten wát er duwde: de lucht. Die kolkte in zijn idee van voor de steen naar achter en gaf daar telkens een keurig duwtje.We kunnen er nu misschien om lachen, schrijft de Britse astronoom en wetenschapsauteur David Darling in zijn nieuwe boek Zwaartekracht, maar vergis je niet: Aristoteles was echt geen domoor. Zo noteerde hij ook dat een eenmaal bewegende steen in afwezigheid van lucht toch zou blijven bewegen. Omdat, redeneerde hij, er weliswaar niks meer was dat duwde, maar er was immers ook niks meer om de steen te hinderen in zijn vlucht. Twintig eeuwen later, memoreert Darling fijntjes, bedacht een zekere Isaac Newton iets soortgelijks. En nog steeds heet dat de eerste Wet van Newton: een eenparige beweging blijft bestaan zolang er geen krachten op werken.Als Darlings geschiedenis van de zwaartekracht, van de Grieken tot Einstein, iets duidelijk maakt, is dat het niet meevalt helder te denken over zwaartekracht. Grote geesten hebben er eeuwenlang onzin over beweerd. Zonder dat iemand een beter idee had. Hoe kan dat? Darling komt er, na lange omzwervingen langs talloze theorieën en theoreten, niet echt uit. We zijn een beetje als vissen in water, suggereert hij, zo gewend aan wat ons altijd omringt dat het lastig is om er helder over na te denken. Al kunnen we er bijvoorbeeld in de bouwkunde steeds slimmer mee uit de voeten. Dat onvermogen geldt zelfs, aldus Darling, voor de modernste opvattingen over de aard van de zwaartekracht, die aangeven dat die een uiting is van trillende snaren in elf dimensies van ruimte en tijd. Of knopen in ruimte en tijd zelf. Oncontroleerbare abstracties, haast net zo esoterisch als de ideeën van de oude Grieken. Tegelijk zijn er wetenschappelijke raadsels te over. De Pioneer-10 sonde beweegt anders door het heelal dan de wetten van de zwaartekracht voorspellen. En het heelal zet uit door een vorm van anti-zwaartekracht die ook nog niemand begrijpt.Zwaartekracht is meer een geschiedenisboek dan een natuurkundeboek. Op zichzelf is dat een loffelijk idee voor een populair- wetenschappelijke uitgave. Dat het boek niettemin nogal stroef overkomt, is vooral Darling zelf te verwijten. Hij is te veel een brave bèta, en te weinig historicus om echt lekker weg te lezen. Een gemiste kans.Martijn van Calmthout… (meer)