Franz Josef Degenhardt (1931–2011)

Lont is het opmerkelijke romandebuut uit 1973 van Franz Josef Degenhardt, die daarvoor vooral bekendheid genoot als zanger en componist. In Duitsland gingen er in de loop der jaren meer dan 100.00 exemplaren van over de toonbank, in Nederland is het bij slechts één uitgave gebleven. Uitgeverij Schokland biedt deze even ontroerende als opmerkelijke roman een tweede leven.

Degenhardts roman Lont was in 1973 een van de grootste en aangenaamste verrassingen op de Duitse boekenmarkt. De roman, het prozadebuut van Degenhardt, is een logisch verlengstuk van zijn carrière als componist en zanger van steeds maatschappijkritischer wordende liedjes, waarmee hij in de toenmalige Bondsrepubliek Duitsland vooral grote bekendheid genoot. De roman is de ballade van Fänä Spormann en zijn dertien- en veertienjarige kameraden uit het Ruhrgebied. Terwijl hun vaders zijn gesneuveld, omgebracht of in het concentratiekamp zitten, groeien ze op in hun grauwe fabriekswijk, tussen bestorven en onbestorven weduwen, dwangarbeiders, vluchtelingen en verzetsstrijders. Ze verrichten koeriersdiensten voor de Ondergrondse, maar wat begint als een spannend spel verandert langzamerhand in serieuze verzetsdaden. Zo helpen ze een Engelse piloot en een joodse pianiste onderduiken, smokkelen ze wapens en blazen ze een fouragewagon van de Wehrmacht op in de veronderstelling dat die vol zit met levensmiddelen. De verbazing is dan ook groot als blijkt dat ze ze zeshonderd liter wijn hebben buitgemaakt. Over de Tweede Wereldoorlog en het Hitler-regime zijn - ook in het naoorlogse Duitsland - talloze romans en verhalen geschreven. In Lont laat Degenhardt ons zien dat er ook in Duitsland (en wel in andere milieus dan dat van de aristocratische graaf Von Stauffenberg) tenminste een gedeeltelijk bewustzijn van het ware karakter van het nazi-regime bestond en dat een klein aantal arbeiders daaruit concrete conclusies heeft getrokken en daadwerkelijk verzet pleegde. Lont is daarmee een opmerkelijke roman over het Duitse verzet tegen de nazi’s, geschreven vanuit het al even opmerkelijke perspectief van beginnende pubers die al vroeg volwassen moeten worden. Daarmee is Lont zeker niet het zoveelste boek over de Tweede Wereldoorlog.

Gerrit Bussink, vertaler van onder meer Peter Handke, Botho Strauss en Hans Magnus Enzensberger, heeft voor deze uitgave in de Kritische Klassieken zijn eerdere vertaling uit 1973 herzien. Ook schreef hij een geactualiseerd nawoord dat nu al op onze website is te lezen, zie: dossiers. Ook vindt u hier een artikel van John Luteijs die uitgebreid ingaat op de achtergronden van Lont.… (meer)