Norbert Elias (1897–1990)

In deze nog altijd actuele studie over de sociale herkomst van vormen en gedrag laat Elias zien hoe de regels voor aanvaardbaar gedrag in de maatschappelijke bovenlagen zijn ontwikkeld. Vanaf de late middeleeuwen tot het begin van de negentiende eeuw vinden ingrijpende veranderingen plaats, die onze normen en waarden tot op de dag van vandaag bepalen.

Op grond van historisch materiaal laat Elias zien hoe onze gedragsvormen, en de daarmee corresponderende manieren van denken en voelen, zijn beïnvloed door de ontwikkeling van de maatschappelijke verhoudingen. Verschuivende machtsverhoudingen spelen daarbij een doorslaggevende rol.

Dit boek, dat in 1939 verscheen en dat Uitgeverij Boom in 2001 voor het eerst in Nederlandse vertaling heeft uitgebracht, heeft inmiddels de status van een klassiek werk. Het hoort daarom bij uitstek thuis in de reeks Grote Klassieken.

Norbert Elias, geboren in Breslau in 1897 en gestorven in Amsterdam in 1990, geldt als een van de grootste sociologen uit de twintigste eeuw. Zijn invloed werkt nog steeds door in allerlei wetenschapsgebieden, waaronder de geschiedschrijving, de literatuurwetenschap, de filosofie en de psychologie. Bij Boom verschenen tevens van zijn hand De hofsamenleving (2001), Studies over de Duitsers (2003) en Gevestigden en buitenstaanders (2005).
Recensie(s)

Deze klassieker over de ontwikkeling van de westerse beschaving vanaf de Middeleeuwen verscheen voor het eerst in 1939, maar werd pas echt populair en invloedrijk in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw. De socioloog Elias (1897-1990) verbindt in deze magistrale studie sociologische, psychologische en historische inzichten om antwoord te kunnen geven op de vraag waarom en in welk opzicht mensen zich in de loop der eeuwen anders, 'beschaafder', zijn gaan gedragen. Aan de hand van voorschriften uit oude etiquetteboeken laat hij zien hoe omgangsvormen tussen mensen in de loop der tijd zijn veranderd. Dat levert soms vermakelijke passages op over het eten, het neus-snuiten, het spugen etc. Op knappe wijze verbindt de auteur de wijze waarop mensen zichzelf en anderen ervaren met processen van staatsvorming. Deze studie heeft veel sociologen en andere onderzoekers in hun werk geinspireerd en heeft ook geleid tot discussies over de vraag of het civilisatieproces in de westerse samenleving ononderbroken doorgaat of van richting is veranderd.… (meer)