Juan Eslava Galán

Het boek verhaalt de lotgevallen van Castro en zijn muilezel Valentino gedurende het laatste deel van de Spaanse burgeroorlog. Castro is, wat we noemen, een ritselaar die -nadat hij uit het Republikeinse leger is overgelopen naar de troepen van Franco- als ezeldrijver dienst doet. Het is een ongeletterde man die zich bekeert tot de rechtsen, simpelweg omdat hij en zijn vader dagloners zijn op het landgoed van een Spaanse markies en van deze ook hun eten krijgen. Wanneer de provincie waar hij woont in handen van de republikeinen valt loop hij over naar de falangisten.

Hoewel er alle reden is om de zijde van de republikeinen te kiezen volhardt hij in zijn eerder genomen besluit en gaat hij de strijd om te overleven aan. Ondanks de vele gebeurtenissen waaruit hij zou moeten leren dat zijn plaats meer ‘onder de rooien’ past, blijft hij zijn eerdere keuze trouw. Een trouw die overigens ook geldt naar zijn oude vrienden.
Hierbij moet gezegd worden dat de schrijver de verschillen tussen de twee combattanten ook niet op de spits drijft; het zijn niet de gewone burgers die strijd leveren maar het zijn de conservatieven die, gebruik makend van de diensten van de gewone man, vechten tegen de hervormers van links.
Het boek kent fraaie passages waarin de manschappen van rechts en links op vriendschappelijke wijze met elkaar omgaan, Daartussen laveert Castro, meesterlijk neergezet als: ‘korporaal der muilezeldrijvers van het derde Falangistisch Regiment van de Canarische Eilanden’.

Het boek verhaalt over hilarische en tragische gebeurtenissen en is zeer onderhoudend en beeldend geschreven. Dat ook deze oorlog alleen maar verliezers kent, is inmiddels genoegzaam bekend; dit boek doet daar echter op een originele wijze verslag van.

Een mooie en boeiende vertelling.… (meer)