Tomas Espedal

Het overlijden van de moeder van de schrijver en van de moeder van de dochter van de schrijver noopt tot een terugkijken en teruggrijpen naar voorgaande generaties, het ondervragen van herinneringen en familiegeschiedenissen, een zoeken naar verdwenen of verdwijnende moeders en vaders en een zoektocht naar een startpunt voor een nieuw begin, een boek. Espedals stijl is bijzonder: 'de roman als poëzie', perspectieven verschuiven voortdurend, net als plaats en tijd, en het is ook voor de lezer voortdurend klauteren naar een houvast - wat voor een aangename en prikkelende verwarring, en gaandeweg ook herkenning zorgt. Een beetje vreemd wel dat Espedal dit 'spel' naar het einde toe heel even loslaat voor een eerder rechtlijnig 'portret van de jonge schrijver'.… (meer)

Aanvankelijk lijken dit dagboeknotities, met een heel poëtische inslag, na enkele dramatische gebeurtenissen in het leven van de auteur. Die hebben zowel met de dood van zijn ex-vrouw als van zijn moeder te maken. Geleidelijk aan gaan de notities over in prozatekst, maar dan nog heel aarzelend, nogal verward, zoekend. Het is duidelijk de auteur zich een uitweg zoekt uit een voor hem traumatisch gegeven. En daarbij grijpt hij terug naar het leven van zijn ouders en grootouders, een problematisch leven met als telkens terugkerend thema de leegte van het bestaan. Espedal vergt met deze verschuivingen (soms letterlijk verschuivingen tussen personages, soms magisch-realistische elementen en een voortdurend springen tussen heden en verleden) wel heel wat van de lezer.

In veel opzichten moest ik denken aan Knausgard en zijn “Mijn Strijd” die iets gelijkaardigs doet, maar dan over veel meer pagina’s gespreid: een mens die schrijvend met zichzelf in het reine probeert te komen. Ik moet eerlijk toegeven dat ik niet goed weet wat ik van dit boekje moet denken. De poëtische passages zijn prachtig, aangrijpend, sprekend, maar de proza-gedeelten roepen voortdurend raadsels op en voldoen veel minder. Dit boek lijkt vooral om taal te gaan, en hoe we in taal, schrijvend, beschrijvend proberen vat te krijgen op de weerbarstige realiteit. Literaire is dit uitermate boeiende lectuur, maar doordat Espedal nauwelijks ingaat op échte gevoelens en emoties geeft dit boekje uiteindelijk een erg klinisch-kil gevoel. Om één of andere reden roept het bij mij het beeld op van een verweerde steen. Misschien nog eens te herlezen.… (meer)