Christopher Frayling

Een geheel nieuwe manier om te onderzoeken en te ondervinden hoe beeldende kunstenaars door de eeuwen heen gebruik hebben gemaakt van perspectief, licht, kleur, beweging, verhouding, compositie en vorm. Het Kunstpakket bevat uitklapbare voorbeelden, experimenten met uitneembare modellen, vele kleurenillustraties, reprodukties en een uitgebreide informatieve tekst.
Het Kunstpakket is een veelzijdige inleiding op de westerse beeldende kunst, van de middeleeuwen tot heden.
'Het Kunstpakket', JOOST DIVENDAL5 november 1992, https://www.trouw.nl/cultuur-media/kunstboek~b51e5165 :
Het Kunstpakket is een kostbaar speeltje voor de vaders en moeders en ooms en tantes, aan wier hand dochter of neef de wondere wereld der kunsten wordt binnengeleid. Het is een speel- en kijkdoos vol begrijpelijke teksten over abstracte zaken als perspectief en vorm, met tientallen afgedrukte en uitvoerig beschreven kleurenreprodukties van beroemde schilderijen en met pop-ups die tussen de bladzijden smeken om en betast te worden - een flap-uit-boek in optima forma. Alle pop-ups zijn met de hand ingeplakt: met de rest van het boek (inclusief een cassette-bandje met toelichting op 'twintig belangrijke schilderijen' en een kleine 'Kunstwijzer' vol begrippen) geven ze waar voor je geld.

De in Engeland wonende Nederlandse vormgever Ron van der Meer nam het initiatief tot deze multinationale produktie, die in de Verenigde Staten, Groot-Brittannie, Italie, Frankrijk en Nederland verschijnt. Voor Nederland bewerkte Gerard van der Hoek, oud-medewerker Educatieve Afdeling Rijksmuseum in Amsterdam de uitgave.

'The Art Pack', zoals het oorspronkelijk heet, is geschreven voor lezers die belangstelling hebben voor beeldende kunst maar er niet veel van weten. Het is een praktische gids die leert hoe te kijken. Uitgangspunt is de studie van Giovanni Lomazzo, 16e-eeuws Milanees schilder: 'Ideeen voor een Tempel van de Schilderkunst', met als zeven bouwstenen perspectief, licht, kleur, beweging, verhouding, compositie en vorm. Via deze indeling behandelen de auteurs de principes van de schilderkunst om een effect te bereiken: donkere en lichte tinten die schaduw en een driedimensionale vorm in plaats van vlakheid suggereren, schokkende lijnen die op beweging duiden, primaire en secundaire kleuren die sfeer oproepen, enzovoorts. Beeldende kunst presenteren kan alleen op een beeldende manier, vinden de samenstellers. Behalve een wat knullig uitknipbaar mobile om beweging te leren zien en op te plakken snippers om een Matisse-imitatie te maken bevat Het Kunstpakket schitterende opengewerkte schilderijen met opduikende figuren, plastic luikjes met lijnen over afbeeldingen om te zien hoe perspectief wordt bewerkstelligd, een perspectiefkijker met touwtjes als lijnen, een piepkleine vouwbare camera obscura die het vangen van vormen door lichtstralen mogelijk maakt... 'Het Kunstpakket' is een unieke introductie die de gretige kijker van de ene naar de andere verrassing sleurt en met hart en ziel in de ban van de kunsten brengt.… (meer)

Boek over Toetmania. Leuk. Soms interessant. Er is veel aandacht voor omstandigheden die het verhaal van de vloek hielpen tot stand komen. Zo bestond er een hele populaire mythologie (in horror- en fantasyverhalen) rond mummies en farao's vóór het graf van toetanchamon ontdekt werd. En een niet uit te roeien belangstelling voor esoterie doet de rest.

Volgens mij is er meer. Eén van de laatste artikels uit het boek beschrijft, naar mijn gevoel met ingehouden verontwaardiging, de manier waarop Howard Carter de mummie van Toetanchamon 'demonteerde'. Hij haalde hoofd en ledematen van de romp. Dat werkte makkelijker, maar vooral ook: dat was de enige manier om de sieraden te verwijderen. Toen ik het las, dacht ik: Carter verdient vervloeking. Ligt de essentie van dit verhaal over de vloek dan niet in de onuitroeibare gedachte dat de mens voortleeft na zijn dood? Nee, toch niet. Want op zich is er geen reden waarom hij of zij het lichaam daarbij nodig zou hebben. Het is absoluut niet te hopen dat het wel zo is. Weinigen zouden lang leven na hun dood. Toch geloof ik dat de opvatting dat de doden ons respect verdienen, vrij universeel is. Zelfs bij diegenen die niet geloven in een leven na de dood. Wat rest van Toetanchamon is stof. Er huist geen geest in en vroeg of laat zal er van hem, zoals van ons allen, niets meer over zijn. Maar Toetanchamon was een mens. Zijn resten verdienen ons respect, omdat hij ooit leefde en liefhad; omdat zijn lot ons lot is. In wezen blijft hij mens, ook na zijn dood. Je zou kunnen doorduwen. Dan moet je je afvragen in hoeverre we respect kunnen opbrengen voor de levenden als de doden niet met eerbied behandelen. Wat ik beschrijf is gevoelsmatig. De stap van het gevoel dat dit niet kan (en dan slaat dit op het gebied tussen het openen van het graf en het schenden van de menselijke resten), de stap van dit gevoel naar een gepaste straf is klein. Deze verklaring is op zich niet volledig. Ze verdient een plaatsje náást de andere. Ze is ook niet onproblematisch. Er blijven vragen. Zoals bv.: Waarom blijft - naar mijn (ons?) gevoel - een dode mens een mens? Welke rol speelt ons geloof in een leven na de dood hierin? In hoeverre vinden we sporen van deze houding terug in de literatuur over de vloek? Is zij universeel?

1995… (meer)