Daniel Goldhagen

Vanaf het begin van de twintigste eeuw is er geen moment geweest waarop niet ergens op de wereld volkeren het slachtoffer waren van massavernietiging. Voor zover we nu weten hebben die slachtingen tenminste 127 miljoen levens gekost. Daarbovenop hebben ze het leven en de toekomst van miljarden mensen grondig en blijvend verwoest. Dat is veel en veel meer dan het aantal militaire oorlogsslachtoffers. Toch krijgen massamoorden op het avondnieuws minder aandacht dan een huisbrandje en wordt er bedroevend weinig ondernomen om deze gruwel te voorkomen of te stoppen.
Meer: http://minervaria.wordpress.com/2011/10/04/erger-dan-oorlog/… (meer)

De Amerikaanse politoloog Daniel Goldhagen is niet vies van enige provocatie. Met Hitlers gewillige beulen haalde hij zich de woede van zowat elke Duitser op de hals, en zijn nieuwe boek Erger dan oorlog, over het fenomeen van genocide, begint zowaar met de stelling dat de Amerikaanse president Harry Truman niet meer of minder dan een massamoordenaar was. “De geschiedenis wordt altijd door de winnaars geschreven, maar Truman, die bewust besliste om atoombommen te gooien en zo 300.000 Japanners doodde, pleegde toch gewoon genocide?” Daniel Goldhagen pleit in zijn jongste boek voor een totaal andere manier om tegen het fenomeen van genocide aan te kijken.

Waarom is genocide erger dan oorlog?

Daniel Goldhagen: In de twintigste eeuw zijn meer mensen gestorven door genocides dan door oorlogen. Dat weet haast niemand, maar het verandert je wereldbeeld. Want je moet je toch afvragen waarom de internationale gemeenschap dit niet als hét belangrijkste probleem van onze tijd beschouwt. Er bestaan nog veel foute ideeën over genocide, die ik met dit boek de wereld uit wil helpen.

Welke misvattingen bestaan er zoal?

Daniel Goldhagen: Het is jammer genoeg een zeer lange lijst. Zo denkt men dat de daders een soort abstracte wezens zijn, zoals robots. Dat is echt fout, want de meesten weten zeer goed waar ze mee bezig zijn. Iemand doden is een zeer ingrijpende actie: als je beslist om iemand neer te houwen met een machete, weet je wat je aan het doen bent. Vergeet dus ook die onzin over groepsdruk maar.

Wat moet de internationale gemeenschap dan doen?

Daniel Goldhagen: Er zijn drie dingen nodig: preventie, interventie en justitie. Dat laatste hebben we weliswaar, met het Internationaal Strafhof in Den Haag. Maar dat zit nog in een embryonale fase. Het is te traag, te laat en het heeft te weinig middelen. En uiteraard moeten alle landen, de Verenigde Staten op kop, het erkennen. Het Strafhof heeft veel te weinig macht, kijk maar naar de zaak rond Omar al-Bashir (president van Soedan, die een arrestatiebevel van het Strafhof tegen hem heeft lopen, sv). Het heeft vijf jaar geduurd voor het arrestatiebevel er was en nu gebeurt er niks meer. Barack Obama heeft wel beloofd dat de VS niet meer rechtstreeks met hem zullen praten. (sarcastisch) Proficiat! We hebben het hier wel over een van de ergste massamoordenaars van de eeuw. Onder zijn beleid zijn meer mensen geëlimineerd dan dat er Joden zijn vermoord onder Hitler. Genocide is een misdaad tegen de mensheid, en al-Bashir moet behandeld worden als een vijand van de mensheid.

Wat houdt dat concreet in?

Daniel Goldhagen: Alle middelen zijn goed om dergelijke vijanden tegen te houden. Er moet dus een prijs op zijn hoofd gezet worden, hij mag gedood worden als hij zich niet overgeeft. Dat klinkt radicaal, maar als zo’n maatregel ingevoerd wordt, kunnen honderdduizenden levens gered worden. Hier in Europa staan mensen nogal afkerig tegenover het gebruik van geweld, maar uiteindelijk zijn het toch de bombardementen van de Navo die ervoor gezorgd hebben dat Milosevic wilde onderhandelen. Hadden we dat een paar jaar eerder gedaan, dan hadden we de doden van Srebrenica kunnen voorkomen.

Die actie van de Navo werd later door experts in internationaal recht wel als illegaal bevonden.

Daniel Goldhagen: Daarom moet het internationaal recht dringend veranderen. Wat we nodig hebben, is een orgaan dat volgens duidelijke criteria werkt en als waakhond fungeert. Dat is hoegenaamd niet ingewikkeld, dankzij moderne technologieën zoals satellietbeelden. Het feit alleen al dat zo’n orgaan bestaat, zal al afschrikkend werken. Onze hele samenleving is daar toch op gebaseerd? Een hele hoop mensen piekert er zelfs nog maar niet over om een misdaad te plegen, omdat ze weten dat ze gestraft kunnen worden en de cel in zullen vliegen. Wie een genocide pleegt, weet daarentegen dat hij zo goed als straffeloos is. We moeten er dus voor zorgen dat ze weten dat het hen duur te staan kan komen.

Onder meer via interventies van internationale troepen?

Daniel Goldhagen: Jazeker. In Rwanda zijn 800.000 mensen, onder wie heel wat kinderen, op de meest vreselijke wijze afgeslacht. Wie van ons kan dan zeggen dat een interventie daar niet gerechtvaardigd zou zijn?

Als er dan al interventies zijn, primeert vaak nog het nationaal belang. Toen in Rwanda tien Belgische militairen omkwamen, werden de troepen snel naar huis gehaald. Is dat geen logische reactie?

Daniel Goldhagen: Absoluut niet! Vraag maar eens aan jullie premier hoeveel Tutsi-levens gelijk zijn aan dat van één Belg. Ik zou het antwoord graag horen. Waarom is het leven van een Westerse soldaat meer waard dan dat van een Afrikaans jongetje? Moeten er minstens honderd mensen gered worden vooraleer we het leven van onze eigen soldaten in gevaar brengen? Of duizend? Er is meer empathie nodig voor de slachtoffers van genocide. Ik heb gepraat met mensen die hun kinderen letterlijk in stukken gehakt zagen worden. Ik daag elke Westerse politieke leider uit om hetzelfde te doen.

In België hadden we een tijdje een genocidewet. Die moest echter fors ingeperkt worden, door de internationale druk. Is het wel mogelijk om iets te doen?

Daniel Goldhagen: Jullie daagden natuurlijk ook de president van de VS, George Bush, meteen voor de rechter. Niet echt verstandig (lacht). Nee, het moet van de EU of de VS komen. Barack Obama zou het kunnen. Dan zou hij tenminste zijn Nobelprijs voor de Vrede verdienen.

In uw boek schrijft u dat ook verkrachting een vorm van genocide is.

Daniel Goldhagen: Eigenlijk is genocide een vorm van ‘eliminationisme’: een politiek programma om bevolkingsgroepen te elimineren. Dat hoeft niet altijd door ze te doden. Je kan ze onderdrukken, je kan ze met geweld verdrijven. Of je kan de vrouwen verkrachten. Nu wordt daar vaak nogal vergoelijkend over gedaan: boys will be boys, mannen doen zoiets nu eenmaal in oorlogen. Massale verkrachtingen worden op het hoogste niveau beslist, hoor. Zo verzwak je immers een hele bevolkingsgroep: de vrouwen worden uitgestoten, of ze baren het kind van een andere bevolkingsgroep. Massale verkrachtingen zouden berecht moeten worden als genocide.

U bent ook bijzonder hard voor de radicale, politieke islam. Is die in staat tot genocide?

Daniel Goldhagen: Ze willen hun vijanden toch elimineren, ze praten de taal van genocide. Zo begint het vaak. Als de Iraanse president Ahmadinejad zegt dat hij Israël van de kaart wil vegen, moet je dat zeer ernstig nemen. Taal is de voedingsbodem van geweld, zo zaai je haat. Ik zeg niet dat je dat land moet aanvallen, maar je mag je toch afvragen of ze het recht hebben kernwapens te maken. Ik ken geen enkele beweging die zo onverholen de taal van genocide spreekt als de politieke islam, zelfs nazi-Duitsland niet. Ze verheerlijken het doden van mensen, ze verheerlijken het martelaarschap. Zelfmoordenaars moeten gezien worden als genocidairen. De politieke islam is een machtige, religieus geïnspireerde ideologie van de dood. In Soedan was de politieke islam aan de macht tijdens de genocide. Andere groepen, zoals Hamas en Hezbollah hopen hetzelfde te realiseren. Laten we er alles aan doen om dat te voorkomen.… (meer)