Lisa Halliday

Ik ben een lezer die graag op zoek gaat naar de sleutel om een bepaald boek te lezen. Soms zit die ergens onderweg verstopt in een citaat, soms is die helemaal impliciet en moet je hem zelf zoeken of construeren. Een titel als “Asymmetrie” laat aan duidelijkheid niets te wensen over, en dus begon ik deze erg gehypte roman uit 2018 (meteen Lisa Halliday’s debuut) met een speurtocht naar onevenwichten. En het moet gezegd: je wordt rijkelijk beloond!
Het begint al onmiddellijk in het eerste deel met de verhouding tussen de 25-jarige Alice en de 40 jaar oudere Ezra Blazer. Alice wordt voorgesteld als een onbeschreven blad, een meisje dat niet goed weet wat ze aan moet met haar leven en een sjofel bestaan leidt, terwijl Ezra tonnen ervaring heeft, onder meer als gevierd schrijver die zich alle luxe kan permitteren. Dus bingo, al een eerste duidelijke asymmetrie. Ik moet zeggen dat ik me erg ongemakkelijk voelde bij de lectuur van dit eerste deel, vooral omdat de oude Ezra niet alleen een oude snoeper is, maar eerder als een sugar daddy optreedt, die Alice met overdadig luxueuze cadeaus overlaadt, in ruil voor seks. Komt daarbij dat Ezra duidelijk herkenbaar is als Philip Roth, en dat was nog voor ik wist dat auteur Lisa Halliday inderdaad op 20-jarige leeftijd een relatie heeft gehad met Roth. Daarover schrijven is iets te opzichtig mikken op goedkoop succes, lijkt me. Maar goed, dit eerste deel bevat in geval genoeg prikkelend scenes (en dan bedoel ik niet zozeer de seks, die amper aan bod komt), om te blijven voortlezen. En voortdurend worden impliciet en expliciet asymmetrieën aangebracht.
In het tweede deel komen we plots in de wereld van de Amerikaanse Irakees Amar Jafaari terecht die vastzit op een Engelse luchthaven, onderweg naar zijn broer in Irak die vermist is. De 3de persoonsverteller van het eerste deel maakt plaats voor een monoloog van Jafaari zelf. Via flashbacks leidt die ons langs zijn jeugd in Amerika, de chaos in Irak na de Amerikaanse invasie, een oneindig aantal korte filosofische bespiegelingen, en zijn nogal vernederende ervaring op de luchthaven waar men hem duidelijk voor een potentiële terrorist houdt. Curieus genoeg zijn er tal van dwarsverwijzingen naar het eerste deel. En ook het spel van op elkaar gestapelde asymmetrieën wordt rijkelijk bespeeld. Hoe interessant en goed gedocumenteerd ook (iets té zeer naar mijn gevoel), Jafaari komt als personage niet echt tot leven voor mij.
De roman sluit af met de transcriptie van een kort BBC-interview met Ezra Blazer, die inmiddels de Nobelprijs heeft gewonnen, en die nogal luchtig vertelt over zijn leven en schaamteloos flirt met de interviewster. En dan plots is er een passage waarin Blazer verwijst naar een jonge vriendin die een roman heeft geschreven: “Over de mate waarin we in staat zijn door de spiegel heen te stappen en ons een leven, of eigenlijk een bewustzijn, voor te stellen dat de blinde vlekken in ons eigen bestaan grotendeels invult. Het is een roman die op het eerste gezicht weinig over de auteur lijkt prijs te geven, maar die bij nader inzien een versluierend portret is van een schrijver die vastbesloten is haar afkomst, haar voorrechten, haar naïviteit te overstijgen.” De passage suggereert dat het tweede deel een verhaal is dat door de Alice uit het eerste deel is geschreven. Is dit de ultieme sleutel om dit boek te lezen? Ongetwijfeld, maar ik betwijfel of het de enige is, en bovendien lijkt het me zijn ambitie zeker niet waar te maken.
Kortom, Lisa Halliday heeft met haar ingenieus web van asymmetrieën zeker wat in haar mars, dit is niet zomaar een simpel verhaaltje. Maar toch kon dit boek me niet helemaal overtuigen. Je kan het vergelijken met de Outline-trilogie van Rachel Cusk: die probeert ook iets nieuw, maar doet dat op een heel doordachte, en vooral gedoseerde wijze. Halliday lijkt al meteen alle registers open te willen trekken, net iets te opzichtig, en daarmee dus zijn doel voorbijschietend.… (meer)