Alan Hollinghurst

Eerst een beetje moeite om in deze Hollinghurst te komen, wellicht omdat het de 3e in vrij korte tijd was: het begin oogde wel erg vertrouwd: Brideshead, Hollinghurst,, op iets oudere aristocratische Cambridge-student verliefde jongen, logeerpartij, jonger zusje dat het niet begrijpt, personen een beetje als zetstukken. Maar in vijf tijdsslots wordt het toch erg mooi: de aristocratische Cecil Valance, dichter, knap, monster-cock, wordt jong in WO 1 gedood; zijn gedicht Two acres, zo heet het huis van zijn jonge minnaar George Sawle spreekt tot het meisje Daphne (alles een parodie op John MacCrae, Rupert Brooke c.s.). Hij is ditmaal de dode lege plek in de roman vereeuwigd in marmer in een kapel in zijn ouderlijk landgoed dat later jongenssschool wordt, Daphne het levende centrum. Telkens verschuiven de perspectieven, naarmate mensen ouder worden, er nieuwe spelers opkomen, geheimen niet zo interessant meer zijn, of juist fanatiek stilgehouden worden: de poëzie van Cecil wordt achterhaald en geminacht, homoseksualiteit heel heel langzaam genormaliseerd. Daphne trouwt driemaal, waarvan de eerste met dode Cecil's broer, Cecil's poëzie wordt gecensureerd of per ongeluk incompleet uitgegeven, zijn liefdesbrieven aan George en anderen zijn verdwenen (deels bij Daphne die ze geschokt nooit prijsgeeft), een jonge bankbediende Paul, geen geld voor een studie in Cambridge, komt in contact met de familie en met zijn eerste minnaar, leraar op de school. Zijn fascinatie voor Cecil leidt tot een biografie, begin van een carrière als biografieënboer, de meest gevoelige leerling van leraar Peter wordt tekstediteur van Cecil's werk. Geen van beiden kan écht bij de dode komen, en dat geldt voor alle spelers, ze zijn niet in staat zichzelf en anderen te kennen. Of misschien is er niet zoiets als de echte persoon, de echte werkelijkheid. Een ander typisch Hollinghurst-thema is dat van de buitenstaander: de homoseksueel in het algemeen, in de verholen jaren voor '60 maar ook daarna, Paul die geen Cambridge man is en er niet bij hoort: nog aan het eind vindt de oude licht-dementerende Daphne hem een vreselijke man die ze zich niet herinnert van vroeger en (quasi) verwart met de man die pianospeelde op een fuifje (dat was Peter) of de leuke jongeman die het op een ander fuifje over Cecil's werk had (dat is de tekstuitgever). Zelfs bij een crematie veel later is Paul nog steeds niet 'one of us'. Alleen het einde met een of twee nieuwe twists is, zoals wel vaker bij Hollinghurst, niet helemaal geslaagd, al is die verrassing wél goed voorbereid.… (meer)

De beste Hollinghurst tot nu toe. Een uiterst subtiel boek, al was het alleen al doordat de 'Affair' zelf eigenlijk een "lege plek" is waar het boek rondom is gebouwd, de lezer hoort nooit het fijne van die Affair, maar moet hem reconstrueren. Zoals een criticus al scherp opmerkte gaat dit boek niet over politieke elite en nichten (Line of beauty) maar over kunstelite en nichten. Vijf hoofdstukken/ delen: het begint in de oorlog met een Memoir van Freddy Green, lid van een klein literair- en kunstclubje deels homo-jongens (hij zelf niet) waar de verschijning van de piepjone, atletische David Sparsholt als een steen in de vijver is. Hij is verloofd, maar Evert Dax, zoon van 'de beroemde schrijver' Victor Dax krijgt hem toch 1 keer in bed (na een lening) en artiest Peter tekent hem naakt, zonder hoofd. Ook hier wordt veel niet verteld: dat Freddie voor de geheime dienst werkt (aan enigma?), hoe de lezing verloopt die de oude Dax over zijn werk komt geven. De Memoir wordt pas na Freddies dood gevonden, wanneer de roman al bijna uit is (!). The Lookout: de puberzoon van David S., verliefd op een geile hetero Franse iets oudere puber, broeierige sfeer, het huis van een vage zakenman-vriend, een rijke politicus wiens boot 'Ganymede' heet, de auto van David daar, een beweging van de luiken, en dat is het. Small oils: Johnny Sparsholt werkt in een kunstzaak, schetst voortdurend, en wordt naar het huis van Evert Dax gestuurd, waar een voorlezing plaatsvindt, figuren uit de Memoir terugkeren, jonge en jongere homojongens wonen. De naam Sparsholt herinnert iedereen direct aan The Affair [NB homoseksuele handelingen tussen consenting adults waren in Engeland toen nog net verboden]. Johnny wil Ivan, de jongste, knap, een kunstluis, een prickteaser, die alleen op oudere mannen = Evert valt, die hij uiteindelijk ook krijgt. Opgenomen in de kunstwereld maakt Johnny ook desgevraagd een kind bij pot Francesca voor haar en vriendin Una. Losses: doden (Jill, die in Oxford de verliefde Freddy keihard afpoeierde, Freddy zelf), scheidingen, aftakeling. Johnny ziet zijn vader weer eens, maar echt contact met deze getekende man, die ook een oorlogsheld, militair en succesvol zakenman was, is niet mogelijk. Johnny's dochter begrijpt niet helemaal wat haar vader en zijn vriend Patrick samen hebben. J. is een beroemde schilder geworden. Consolations: Patrick is ook dood, Johnny, 60 jaar maar nog steeds prachtig haar, schildert een tv-zaken-celebrity-gezin, gaat een keer echt uit met een oude vriend naar een heftige gaybar vol drugs die hij zelf ook neemt, en hij voelt zich top en is ook zelf een enorm succes. Een jonge mooie Braziliaan klampt zich aan hem vast. Telefoon: zijn vader is eindelijk) dood. Zé (José) troost hem en blijft bij hem. Het eind vond ik iets te sentimenteel en wishful thinking van de auteur. maar de grootste kracht is het subtiele weefsel, waarin toespelingen en draden door alle 5 afdelingen samenkomen en weer opgenomen worden: in Oxford zei Jill tegen Freddy dat hij beautiful things had, na haar dood blijkt haar vrijgezellenflat vol gestolen servies en kunstvoorwerpen te liggen, ook uit het V&A waar ze conservator was, de tekening van de jonge naakt David hangt bij Evert aan de muur, maar pas helemaal aan het eind wordt de hoofdpersonen duidelijk wat het voorstelt, de small oils zijn schilderijtjes van een schilder die Evert in Oxford begon te kopen (1 ervan kocht hij niet omdat hij Johnny het geld gaf). En nog veel meer. En bovenal de schitterende, precieze, evocatieve, ritmische zinnen van Hollinghurst, die door Engelsen soms teveel Henry James-achtig wordt gevonden, maar die ik toegankelijker vins (In Line of Beauty dreef H. zelf er deels de spot mee).… (meer)

Nick Guest (nomen est omen), middle middle class, 20 jaar, het zijn de jaren 1980, is in het huishouden van MP Gerald Fedden en zijn aristocratische vrouw Rachel als vriend van hun mooie zoon Toby, op wie hij verliefd is. Maar dat kan hij niemand bekennen, al is hij wél uit de kast gekomen en voert hij openhartige gesprekken met Tony's labiele zuster Catherine op wie hij past terwijl de verdere familie in hun huis in Frankrijk zomervakantie viert.
Heel wat zelfvoldane Engelse heterorecensenten hier merken op dat het boek niet zomaar gay fiction is, maar meer dan dat. Vreemd, ik heb nog nooit een boek zien omschrijven als straight fiction, laat staan meer dan dat ... Hollinghurst's roman is een genadeloze ontmaskering van de Thatcher-maatschappij, een zedenschets van de hedonistische jaren '80 van de rijken, een Bildungsroman van de jonge homo Nick. Maar vooral een roman over gebrek aan inzicht (Nick), verraad (de Feddens en hun kliek) en er wel bij horen of buitenstaander zijn. Dit wordt het beste samengevat door de minnares van Fedden, die, wanneer hij na een publiek schandaal toch een nieuwe prachtbaan krijgt, uitlegt: "Gerald simply cannot lose". En zo is het.
In deel 1 heeft Nick zijn eerste seks en kortstondige relatie met de zwarte (Caraïbische) Leo. In deel 2 is hij de minnaar van de schitterende Libanese Wani (Antoine) met wie hij in Oxford geen contact kon krijgen: steen- en steenrijk, voor de vorm verloofd met een vrouw aan wie Wani's moeder een salaris betaalt voor deze schijnverhouding, want zijn vader, een Libanese patriarch die ongeveer alle supermarkten in het VK bezit mag nooit weten dat zijn zoon het alleen met mannen doet. Coke coke coke, en een onbevredigbare stroom aan porno, trio's, onenightstands: Wani wil alles, Nick doet mee en regelt het. Nog steeds woont hij op de zolderkamer van de Feddens in Notting Hill. Gerald heeft carrière gemaakt, is minister, en eenmaal komt de IJzeren dame zelfs langs voor een feest (Nick door coke bedwelmd danst met haar in een bijna-droomscène). Dan komt de langverwachte val: Catherine spant Nick voor haar karretje en ontmaskert haar vaders verhouding met zijn assistente: levensgroot in de tabloids. Dan ontdekken journalisten Nick, huisvriend van Gerald, en zijn verhouding met Wani die inmiddels aids heeft en een wrak is. En de keiharde afrekening volgt: voor Gerald en de zijnen, zelfs de aanminnige Rachel, is Nick alleen maar een poofter, een parasiet in hun huishouden, altijd geweest. Hoe goed was hij eigenlijk bevriend met Toby? Wat heeft hij eigenlijk slecht gezorgd voor Catherine! Hij is domweg niet one of us en nooit geweest ook. In sommige verwijten zit een kern van waarheid: Nick is een plakker die nooit zelf iets presteerde maar zich vastzoog aan anderen zoals de Feddens en Wani, gesteld op comfort en eager to please, bang om het fout te doen.
Hollinghurst kan prachtig schrijven, scherp karakteriseren, een situatie neerzetten en ook een gevoel overbrengen. Daarnaast ook die manier van kijken verwoorden die ik in elk geval als homo deel. Soms iets te sentimenteel, zoals in de schets van het simpele Caraïbisch-Engelse milieu waar Nick zich als een 'echter' (?) mens liet zien (dit geloof ik eigenlijk bij nader inzien niet). Zijn beschrijving van de weerzinwekkende Tories in de jaren '80 is fantastisch. Maar de Engelse klassenmaatschappij is ook na Thatcher nog lang niet over, en het roofkapitalisme is hier erger dan elders in westeuropa, dus Brexit was een goed idee.… (meer)