Afbeelding van de auteur.

Aldous Huxley (1894–1963)

Auteur van Heerlijke nieuwe wereld

267+ Werken 91,880 Leden 1,236 Besprekingen Favoriet van 274 leden

Over de Auteur

Aldous Huxley was born on July 26, 1894, in Surrey, England, into a distinguished scientific and literary family; his grandfather was the noted scientist and writer, T.H. Huxley. Following an eye illness at age 16 that resulted in near-blindness, Huxley abandoned hope of a career in medicine and toon meer turned instead to literature, attending Oxford University and graduating with honors. While at Oxford, he published two volumes of poetry. Crome Yellow, his first novel, was published in 1927 followed by Antic Hay, Those Barren Leaves, and Point Counter Point. His most famous novel, Brave New World, published in 1932, is a science fiction classic about a futuristic society controlled by technology. In all, Huxley produced 47 works during his long career, In 1947, Huxley moved with his family to southern California. During the 1950s, he experimented with mescaline and LSD. Doors of Perception and Heaven and Hell, both works of nonfiction, were based on his experiences while taking mescaline under supervision. In 1959, Aldous Huxley received the Award of Merit for the Novel from the American Academy of Arts and Letters. He died on November 22, 1963. (Bowker Author Biography) toon minder
Fotografie: Courtesy of the NYPL Digital Gallery (image use requires permission from the New York Public Library)

Reeksen

Werken van Aldous Huxley

Heerlijke nieuwe wereld (1932) 53,618 exemplaren
Eiland (1962) 4,224 exemplaren
Brave New World Revisited (1958) 2,815 exemplaren
Point counter point (1928) 2,579 exemplaren
Gasten op Crome (1921) 1,995 exemplaren
De eeuwige wijsheid (1944) 1,842 exemplaren
De duivels van Loudun (1952) 1,493 exemplaren
Het rijk van Belial (1948) 1,313 exemplaren
De ogen uitgestoken (1936) 1,308 exemplaren
Antic Hay (1923) 1,307 exemplaren
After many a summer dies the swan (1939) 1,191 exemplaren
De deuren der waarneming (1954) 1,097 exemplaren
Time must have a stop (1944) 597 exemplaren
Those Barren Leaves (1925) — Auteur — 592 exemplaren
Het genie en de godin (1955) — Auteur — 495 exemplaren
Zonder bril leren zien (1942) 406 exemplaren
The Crows of Pearblossom (1967) 342 exemplaren
Grey Eminence (1941) 284 exemplaren
Brief Candles (1930) — Auteur — 242 exemplaren
Alle verhalen (1957) 237 exemplaren
Music at Night and Other Essays (1931) 186 exemplaren
Jacobs handen (1998) 181 exemplaren
Mortal Coils (1922) 178 exemplaren
Collected Essays (1959) 171 exemplaren
Jesting Pilate (1926) — Auteur — 145 exemplaren
Hemel en hel (1956) — Auteur — 144 exemplaren
Beyond the Mexique Bay (1934) 134 exemplaren
Huxley and God: Essays (1901) 121 exemplaren
Het menselijk bestaan (1977) 119 exemplaren
Texts and Pretexts (1932) 105 exemplaren
Literature and Science (1963) 91 exemplaren
Pride and Prejudice [1940 film] (1940) — Screenwriter — 84 exemplaren
Driemaal Grace (1926) — Auteur — 82 exemplaren
Science, Liberty, and Peace (1946) 80 exemplaren
Brave New World [Penguin Readers] (1999) 76 exemplaren
Limbo (1920) 68 exemplaren
Jane Eyre [1943 film] (1943) — Screenwriter — 64 exemplaren
De Gioconda glimlach het portret (1901) — Auteur — 61 exemplaren
Do What You Will (1929) 59 exemplaren
100 Eternal Masterpieces of Literature - volume 1 (2017) — Medewerker — 56 exemplaren
Proper Studies (1927) 52 exemplaren
On the margin : notes and essays (1923) 51 exemplaren
Twice Seven (1944) 51 exemplaren
On Art and Artists (1960) 44 exemplaren
Themes and Variations (1777) 42 exemplaren
Letters of Aldous Huxley (1969) 40 exemplaren
The Olive Tree and other essays (1936) 40 exemplaren
Little Mexican (1924) 39 exemplaren
Adonis and the alphabet (1956) 37 exemplaren
The Hidden Huxley (1994) 33 exemplaren
The World of Aldous Huxley (1921) 27 exemplaren
Now More Than Ever (2000) 23 exemplaren
Antic Hay / The Gioconda Smile (1951) 23 exemplaren
Psychedelics: Vintage Minis (2017) 21 exemplaren
Leda (1920) 20 exemplaren
Selected Letters of Aldous Huxley (2007) 19 exemplaren
An encyclopaedia of pacifism (1937) 18 exemplaren
Mi Tio Spencer (1933) 17 exemplaren
The burning wheel (1916) 16 exemplaren
The Gioconda Smile: A Play (1948) 14 exemplaren
Essays New and Old (1926) 12 exemplaren
Woorden en werkelijkheid (2018) 10 exemplaren
Reiskoorts bekende schrijvers over de kunst van het reizen (1986) — Medewerker — 9 exemplaren
Essays 7 exemplaren
Prisons (1949) 7 exemplaren
Crome Yellow | Antic Hay (1968) 7 exemplaren
Contos escolhidos (2014) 6 exemplaren
Selected Essays (1961) 5 exemplaren
Pacifism and Philosophy (1994) 5 exemplaren
Un Mundo feliz ; Mono y esencia (2000) 5 exemplaren
Arabia Infelix And Other Poems (1929) 4 exemplaren
The Monocle (1959) 4 exemplaren
CUENTOS SELECTOS (2014) 4 exemplaren
Obras Completas Vol III (1969) 3 exemplaren
Jonah (2001) 3 exemplaren
ALDOUS HUXLEY OBRAS MAESTRAS (2013) 3 exemplaren
The Aldous Huxley Collection (2019) 3 exemplaren
Den mexikanska hatten 3 exemplaren
Untitled 3 exemplaren
Novelas I Aldous Huxley (1957) 3 exemplaren
The Rest Cure (1985) 3 exemplaren
The Tillotson Banquet (1953) 3 exemplaren
Obras completas 3 exemplaren
Brave New World & 1984 (2020) 2 exemplaren
Point Counter Point : vol 1 (1929) 2 exemplaren
Divatok a szerelemben Esszék (1984) 2 exemplaren
EL TIEMPO Y LA MAQUINA (1945) 2 exemplaren
EDEBİYAT VE BİLİM (2016) 2 exemplaren
Meistererzählungen (1984) 2 exemplaren
Obras completas. I 2 exemplaren
ME E MIRA E BOTEVE 2 exemplaren
Cynthia (1988) 2 exemplaren
Fard 2 exemplaren
Selected Poems (1925) 2 exemplaren
Nuns at Luncheon (2013) 2 exemplaren
Himmel og helvede 1 exemplaar
Djevlene fra Loudun 1 exemplaar
El precio del progreso (2022) 1 exemplaar
Le Meilleur d'Aldous Huxley (2023) 1 exemplaar
Eminência Parda (1900) 1 exemplaar
L'Arte di vivere 1 exemplaar
Las manos de Jacob (1998) 1 exemplaar
La situación humana (1980) 1 exemplaar
Czas musi stanąć (2022) 1 exemplaar
Zaman Artık Durmalı (2023) 1 exemplaar
Un mundo feliz 1 exemplaar
Novelas Tomo I 1 exemplaar
The French of Paris 1 exemplaar
A Day in Windsor 1 exemplaar
The Dwarfs 1 exemplaar
Antologia do conto moderno — Auteur — 1 exemplaar
Cartas 1 exemplaar
Si restul e tacere 1 exemplaar
Cicadas and Other Poems (1931) 1 exemplaar
U prilog duhu (2015) 1 exemplaar
Poesía completa (2011) 1 exemplaar
Novelas II 1 exemplaar
Verhalen 1 exemplaar
Pripovjetke 1 exemplaar
The Albatross almanac for 1935 (1935) 1 exemplaar
Essays : [in drei Bänden] (1994) 1 exemplaar
The Claxtons 1 exemplaar
Half-Holiday 1 exemplaar
Fairy Godmother 1 exemplaar
Chawdron (2011) 1 exemplaar
Brave New World 1 exemplaar
A arte de ver 1 exemplaar
Markmid og Leidir 1 exemplaar
Uncollected Stories 1 exemplaar
1977 1 exemplaar
1965 1 exemplaar
O Céu e o Inferno 1 exemplaar
On Language (1961) 1 exemplaar
Unser Glaube 1 exemplaar
The Burning Wheel and Leda (2020) 1 exemplaar
Brave New World (Dramatized) (2012) 1 exemplaar

Gerelateerde werken

Bhagavad Gita (0400) — Introductie, sommige edities9,321 exemplaren
50 Great Short Stories (1952) — Medewerker — 1,242 exemplaren
Van de liefde bezeten (1921) — Introductie, sommige edities1,106 exemplaren
Liefde's misdaden (1800) — Introductie, sommige edities543 exemplaren
The First and Last Freedom (1954) — Voorwoord, sommige edities500 exemplaren
The Penguin Book of English Short Stories (1967) — Medewerker — 430 exemplaren
75 Short Masterpieces: Stories from the World's Literature (1961) — Medewerker — 296 exemplaren
A Treasury of Short Stories (1947) — Medewerker — 291 exemplaren
The Penguin Book of Contemporary Verse (1950) — Medewerker, sommige edities264 exemplaren
A Book of English Essays (1942) — Medewerker — 242 exemplaren
The Omnibus of Crime (1929) — Medewerker — 208 exemplaren
The Gospel of Sri Ramakrishna (1942) — Voorwoord, sommige edities193 exemplaren
The Oxford Book of English Short Stories (1998) — Medewerker — 190 exemplaren
Zen and the Psychology of Transformation: The Supreme Doctrine (1951) — Voorwoord, sommige edities178 exemplaren
The Moral Life: An Introductory Reader in Ethics and Literature (1999) — Medewerker — 175 exemplaren
Selected Letters (1950) — Redacteur — 164 exemplaren
Short Stories from the Strand (1992) — Medewerker — 139 exemplaren
The Road to Science Fiction #2: From Wells to Heinlein (1979) — Medewerker — 135 exemplaren
The World of Mathematics, Volume 4 (1956) — Medewerker — 123 exemplaren
The Utopia Reader (1999) — Medewerker — 111 exemplaren
Je bent het mikpunt niet (1602) — Voorwoord — 107 exemplaren
Great Modern Reading (1943) — Medewerker — 106 exemplaren
Soul: An Archaeology--Readings from Socrates to Ray Charles (1994) — Medewerker — 101 exemplaren
Books and Printing: A Treasury for Typophiles (1951) — Medewerker — 95 exemplaren
The Piero della Francesca trail (1523)sommige edities86 exemplaren
The Treasury of English Short Stories (1985) — Medewerker — 84 exemplaren
The Complete Etchings of Goya (1943) — Voorwoord, sommige edities84 exemplaren
The Treasury of Science Fiction Classics (1954) — Medewerker — 75 exemplaren
Traveller's Library (1933) — Medewerker — 70 exemplaren
The Awakening of Faith: The Classic Exposition of Mahayana Buddhism (1960) — Voorwoord, sommige edities67 exemplaren
The Bedside Book of Famous British Stories (1940) — Medewerker — 66 exemplaren
Brave New World: A Graphic Novel (2022) — Medewerker — 63 exemplaren
Turning Points: Essays on the Art of Science Fiction (1977) — Medewerker — 47 exemplaren
Vedanta for Modern Man (1951) — Medewerker, sommige edities47 exemplaren
The Mammoth Book of Thrillers, Ghosts and Mysteries (1936) — Medewerker — 47 exemplaren
Krishnamurti: 100 Years (1995) — Auteur — 46 exemplaren
Masters of the Modern Short Story (1945) — Medewerker — 46 exemplaren
The Oxford Book of Historical Stories (1994) — Medewerker — 40 exemplaren
A Quarto of Modern Literature (1935) — Medewerker — 39 exemplaren
Ellery Queen's Book of Mystery Stories by 25 Famous Writers (1952) — Medewerker — 36 exemplaren
The Oxford Book of English Love Stories (1996) — Medewerker — 35 exemplaren
Modern English Short Stories (1939) — Medewerker — 35 exemplaren
Great Short Stories of Detection, Mystery, and Horror (1928) — Medewerker — 32 exemplaren
The Devils [1971 film] (1991) — Original novel — 31 exemplaren
A Book of Essays (1963) — Medewerker — 26 exemplaren
The Seas of God: Great Stories of the Human Spirit (1944) — Medewerker — 25 exemplaren
A Virgin Heart (1925) — Vertaler, sommige edities23 exemplaren
Acupuncture : cure of many diseases (1971) — Voorwoord, sommige edities23 exemplaren
Great English Short Stories (1930) — Medewerker — 20 exemplaren
Twentieth Century Interpretations of 1984 (1971) — Medewerker — 19 exemplaren
Man on earth; a preliminary evaluation of the ecology of man (1970) — Voorwoord — 18 exemplaren
The Future is Now: America Confronts the New Genetics (2002) — Medewerker — 17 exemplaren
Great Classic Stories II: Eighteen Unabridged Classics (2010) — Medewerker — 15 exemplaren
Future Media (2011) — Medewerker — 14 exemplaren
The Panorama of Modern Literature (1934) — Medewerker — 14 exemplaren
Mehr Morde (1961) — Medewerker — 13 exemplaren
Trees: A Celebration (1989) — Medewerker — 13 exemplaren
Travel in Vogue (1981) — Auteur — 11 exemplaren
Utopie (2006) 11 exemplaren
Oogst der tijden (1940) — Medewerker — 10 exemplaren
Great Classic Mysteries: Thirteen Unabridged Stories (2010) — Auteur, sommige edities9 exemplaren
England forteller : britiske og irske noveller (1970) — Medewerker — 9 exemplaren
Mystery in the Mainstream: An Anthology of Literary Crimes (1986) — Medewerker — 9 exemplaren
Murder Without Tears (1946) — Medewerker — 9 exemplaren
Meesters der Engelse vertelkunst (1957) — Medewerker — 8 exemplaren
Food in Vogue: Six Decades of Cooking and Entertaining (1976) — Medewerker — 8 exemplaren
Writer to Writer: Readings on the Craft of Writing (1966) — Medewerker — 8 exemplaren
The Black Cabinet (1989) — Medewerker — 7 exemplaren
The London Omnibus (1932) — Medewerker — 7 exemplaren
Bachelor's Quarters: Stories from Two Worlds (1944) — Medewerker — 7 exemplaren
Time to Be Young: Great Stories of the Growing Years (1945) — Medewerker — 7 exemplaren
They still draw pictures! (2019) — Introductie — 6 exemplaren
Quintet: 5 of the World's Greatest Short Novels (1956) — Medewerker — 6 exemplaren
The Ambassador (1961) — Medewerker — 5 exemplaren
The discovery: a comedy in five acts (1924) — Adaptation, sommige edities5 exemplaren
The Best from Cosmopolitan — Medewerker — 4 exemplaren
Huivering wekken (1982) — Medewerker — 4 exemplaren
30 Eternal Masterpieces of Humorous Stories (2017) — Medewerker — 4 exemplaren
La experiencia del éxtasis 1955-1963 (2003) — Medewerker — 3 exemplaren
Profil d'une oeuvre : Le meilleur des mondes, Huxley (1986) — Medewerker — 3 exemplaren
Great Tales of the Far West (1956) — Medewerker — 2 exemplaren
Meesters der vertelkunst : zevenenderdig verhalen... (1975) — Medewerker — 2 exemplaren
American Aphrodite (Volume Three, Number Nine) (1953) — Medewerker — 2 exemplaren
Selections From Huxley (1911) 2 exemplaren
Oxford Poetry 1917 (1918) — Medewerker — 2 exemplaren
Georgian Stories 1924 — Medewerker — 2 exemplaren
Best Crime Stories 2 — Medewerker — 1 exemplaar
7 Novel Dystopian Collection — Medewerker — 1 exemplaar

Tagged

20e eeuw (839) Aldous Huxley (551) Bloemlezing (439) Brits (518) Britse literatuur (724) drugs (456) Dystopie (2,990) Dystopisch (732) Engeland (269) Engels (431) Engelse literatuur (899) essays (678) Fictie (7,990) Filosofie (1,648) gelezen (1,038) Geschiedenis (260) Godsdienst (1,526) Hindoeïsme (1,004) Huxley (385) in bezit (326) India (394) Klassiek (1,430) Klassieken (1,470) korte verhalen (734) Literatuur (1,968) Non-fictie (908) ongelezen (452) Politiek (307) poëzie (415) Psychologie (342) roman (1,493) Roman of Romein(s) (304) Satire (405) Sciencefiction (4,643) SF (411) Spiritualiteit (414) te lezen (3,514) Toekomst (394) Totalitarisme (274) Utopie (443)

Algemene kennis

Leden

Discussies

March 2013: Aldous Huxley in Monthly Author Reads (maart 2013)
Fiction 'midget' parents of growing boy in Name that Book (maart 2013)

Besprekingen

Het moet meer dan 50 jaar geleden zijn dat ik dit boek voor het eerst las, in het Engels. Nu beluisterde ik het in het Nederlands & ik vond het nog steeds erg goed, geestig, scherp. Sommige scènes stonden in mijn geheugen gegrift, zoals hoofdpersoon Dennis Stone die zijn onwillige geblesseerde geliefde Anne ridderlijk omhoog wil dragen maar al snel jammerlijk struikelt, of de drie anorexe zusters die in een geheim vertrek elke dag uitvoerig plegen te eten. Er is niet zozeer een intrige, maar het boek is eerder een zedenschets, omlijst door de aankomst van de jonge ambitieuze gretige dichter van een bundel, Dennis, door wiens ogen de lezer vaak kijkt, en zijn gedesillusioneerd, enigszins halfslachtig vertrek uit het landhuis Crome. Dat het tot op zekere hoogte Bloomsbury parodieert is nu eigenlijk minder interessant. Bij de vorige lezing identificeerde ik mij vanzelf meer met Dennis, nu keek ik geamuseerder en meewariger naar hem. Gastheer Henry Wimbush leest boeiende verhalen voor uit de geschiedenis van het huis, zijn vrouw Priscilla (Ottoline?) dweept met een psychologie-kwakzalver, de al bijna 30-jarige getalenteerde woest aantrekkelijke schilder Gombaud flirt met prickteaser Anne, de jonge, serieuze, moderne Mary wil vooral haar seksualiteit op correcte wijze beleven en wordt verleid door Ivor, een 25-jarige bloedmooie alleskunner (die ik na 50 jaar nog steeds uit jaloezie onuitstaanbaar vond), die al snel weer naar het volgende landhuis trekt, de dove Jenny leeft in haar eigen wereld leeft en kan sarcastisch schetsen en ook drummen, de mysterieuze mister Scogan, een oude vriend van Henry, is de welbespraakte en docerende buitenstaander, geen bright young thing maar een realistische of gedesillusioneerde, ironische, filosofisch aangelegde observator die voortdurend zijn uitvoerige commentaren op alles aan de soms onwillige luisteraars opdringt. In deze stem horen we al Brave New World aankondigen, veel van zijn observaties zijn profetisch (ook BNW vond ik bij herlezing heel goed geconserveerd). Deze personen voeren verschillende scènes op: wandelen in het maanlicht, gesprekken na het diner, het verplicht organiseren van de dorpskermis, bezoek aan het atelier enzovoorts. Alles zo fris en puntig geschreven (en vertaald) dat dit boek na 100 jaar nog steeds niet verouderd is.… (meer)
½
 
Gemarkeerd
Harm-Jan | 46 andere besprekingen | Feb 15, 2024 |
Dit verhaal speelt in de verre toekomst, waarin seksuele voortplanting is vervangen door "baby's in flessen". Dit boek heeft echt indruk op me gemaakt en deze klassieker (verschenen in 1923!) had ik in een paar dagen uit. Ik vond het in het eerste hoofdstuk meteen al heel beklemmend, maar toch ook fascinerend. Juist het feit dat een schrijver dit bijna 100 jaar geleden al helemaal heeft bedacht vind ik bijzonder. Een wereld waarin mensen zo worden geconditioneerd dat ze een afkeer hebben van boeken en natuur, dat is wat mij betreft inderdaad een dystopie te noemen. Wat mij betreft moet iedereen dit boek gelezen hebben.… (meer)
 
Gemarkeerd
laurenhynde | 767 andere besprekingen | Aug 27, 2023 |
Brave New World, het boek van Aldous Huxley dat in 1932 werd gepubliceerd, krijgt dezer dagen weer meer aandacht dan het de voorbije decennia gehad heeft. Niet onterecht ook, want de dystopie van toen blijkt meer en meer samen te vallen met de werkelijke wereld van nu en is daarmee weer waardevoller geworden als overzicht óver die werkelijke wereld van nu. Wie denkt dat hij zónder afstand dat overzicht kan bewaren, leeft immers in illusies, en wie moet wachten tot binnen een jaar of honderd om dat overzicht te krijgen, zal tegen dan allicht behalve dood ook niet meer geïnteresseerd zijn in wat er in de jaren 2020 zoal gebeurde. De kracht van een boek als Brave New World is dan ook dat de schrijver ervan, vanuit lijnen die hij intussen meer dan negentig jaar geleden al zag, “voorspellingen” wist te doen voor nu, wat het boek toén allicht lezenswaardig maakte, maar even goed dat het nu toelaat afstand te nemen tot onze tijd: afstand vanuit het verleden. Een langere afstand dan de meeste nog levende zielen afgelegd hebben. Een langere afstand in ieder geval dan diegene waarbinnen we bewust waren van wat er zich afspeelde op het “grotere plan”. Een afstand die daarmee dus niet alleen groot genoeg is om een overzicht te krijgen van de huidige tijd, maar ook van onze eigen tijd, ons bewuste leven als geheel.

Zoals Herbert George Wells, van wie ik hier https://bjornroosebespreekt.blogspot.com/2022/03/de-oorlog-der-werelden-herbert-... De oorlog der werelden besprak, was Huxley echter net zozeer een filosoof (en pacifist) als een schrijver – anders had ie ook geen dystopie uitgewerkt – en het filosoferen hield dus niet op bij Brave New World, net zomin als het daar begon. Behalve een utopie, het zogenaamde tegengestelde van een dystopie, genaamd Island, het laatste werk dat hij schreef voor zijn dood (het verscheen in 1962, hij overleed in 1963), kwam uit dat filosoferen dan ook bijvoorbeeld voorliggend Brave New World Revisited (verschenen in 1958) voort. Geen fictie, zoals Brave New World, maar non-fictie. Non-fictie waarin de auteur zich in een aantal essays afvraagt hoe ver het staat met de verwerkelijking van de fictie.

Ik heb hier nogal wat werk staan van Huxley – behalve uiteraard Brave New World (in het Nederlands Heerlijke nieuwe wereld genaamd) en Island (in het Nederlands Eiland) ook nog Punt contra punt (Point counter point), De duivels van Loudun (The devils of Loudun), Verhalen (Collected Short Stories), en De ogen uitgestoken (Eyeless in Gaza) –, maar omdat er in mijn internetbubbel nogal veel gepraat werd over enerzijds Brave New World en anderzijds Orwells 1984, met soms discussies over wiens dystopie we tegenwoordig beleven (alsof een beetje van dit, een beetje van dat https://www.youtube.com/watch?v=LE2OTeNqkYk niet mogelijk zou zijn), dacht ik: waarom niet eens gaan kijken wat een van de schrijvers daar zelf over dacht een aantal jaren na het verschijnen van zijn dystopie? De wellicht ook toén al aan de gang zijnde discussie is namelijk een van de zaken waar Huxley het in dit Brave New World Revisited een aantal keren over heeft. George Orwell kón die vergelijking helaas niet meer maken: in 1945 verscheen zijn Animal Farm: A Fairy Story (in het Nederlands verschenen als Dierenboerderij en Boerderij der dieren), in 1949 zijn een jaar eerder geschreven 1984, in januari 1950 overleed hij. Zijn Big Brother, Jozef Stalin, zou hem nog meer dan drie jaar overleven, zijn varkens zouden nog veertig jaar aan de macht blijven.

Nu, ik weet niet of Brave New World Revisited ooit in het Nederlands is uitgegeven, maar ik heb dus een versie in het Engels: in 1966 aan een zesde druk toe bij de Londense uitgeverij Chatto & Windus, in 1987 overgenomen door het Amerikaanse Random House, dat op zijn beurt in 2013 samensmolt met de Penguin Group en aldus als Penguin Random House in 2020 in volledige eigendom van het Duitse Bertelsmann kwam. En in die versie vind je behalve het voorwoord de hoofdstukken: Overpopulation, Quantity, quality, morality, Over-organization, Propaganda in a democratic society, Propaganda under a dictatorship, The arts of selling, Brainwashing, Chemical persuasion, Subconscious persuasion, Hypnopaedia, Education for freedom, en What can be done?. Waarbij ik minstens bij Propaganda in a democratic society, Propaganda under a dictatorship, The arts of selling, Brainwashing, Chemical persuasion, Subconscious persuasion, en Hypnopaedia al bij de titel moest denken aan die meme met Orwell in de hoofdrol: “It was meant to be a warning, not a manual”.

En toch zegt Huxley in zijn voorwoord, in vrije vertaling van mij (wat ook geldt voor verdere citaten in het Nederlands): “Het onderwerp vrijheid en haar vijanden is enorm en wat ik geschreven heb is zeker te kort om het recht te doen, maar ik heb minstens vele aspecten van het probleem aangeraakt”. Wat hij niét aanraakte waren de “mechanische en militaire vijanden van de vrijheid”, maar wat volgde moest desalniettemin gelezen worden “tegen een achtergrond van gedachten over de Hongaarse Opstand en zijn onderdrukking, waterstofbommen, de kosten van wat elke natie zijn ‘defensie’ noemt, de eindeloze kolommen van geüniformeerde jongens, blank, zwart, bruin, geel, gehoorzaam marcherend in de richting van hun gemeenschappelijk graf”. Er wordt op dit moment nog niet zo héél veel gemarcheerd in Europa, maar iedereen met een béétje Fingerspitzengefühl voelt dat onze “leiders”, of wat daarvoor moet doorgaan, er op uit zijn wat begonnen is als een regionaal conflict over een deel van Oekraïne uit te breiden naar een oorlog waarin heel de Europese Unie kan betrokken raken. Tegen die achtergrond worden wetten en regels goedgekeurd die zélfs tijdens de zogenaamde coronacrisis nog onmogelijk goedgekeurd hadden kunnen worden. Nieuwe vijanden, veelal de oude overigens, want kritische burgers blijven als het goed zit ook kritisch als het gaat over andere onderwerpen, worden geschapen: “wappies” zijn plotseling “roebelhoeren” geworden. Russische staatsburgers mogen zonder vorm van proces van hun goederen beroofd worden. De hele bestaansreden van de Europese Unie (oorlog vermijden door onderlinge handel) wordt plotseling op zijn kop gezet (alle commerciële lijnen worden doorgeknipt, ook voor de langere termijn, zie onder andere het voornemen om nooit meer “afhankelijk” te zijn van Russisch gas). En op de achtergrond hoor je nog steeds het gemurmel van de coronakanonnen. Zoals ook Matthias Dobbelaere-Welvaert verscheidene keren aanhaalde in zijn boek Ik weet wie je bent en wat je doet – Hoe we onze privacy verliezen en wat je daaraan kunt doen https://bjornroosebespreekt.blogspot.com/2021/05/ik-weet-wie-je-bent-en-wat-je-d..., zijn dit het soort tijden waarin allerlei dingen er door geduwd worden die we niet moeten willen. “(…) liberty, as we all know, cannot flourish in a country that is permanently on a war footing, or even a near-war footing. Permanent crisis justifies permanent control of everybody and everything by the agencies of the central government.”

“Tirannen zijn sterfelijk en omstandigheden veranderen”, schrijft Huxley, maar “samenlevingen zullen postnataal blijven gecontroleerd worden – door straffen, zoals in het verleden, maar ook in een alsmaar toenemende mate door de meer effectieve methoden van beloning en wetenschappelijke manipulatie”, toegepast op steeds grotere massa’s mensen. Want voor Huxley is overbevolking, terecht, het basisprobleem waaruit alle andere voortspruiten: “Onopgelost zal dit probleem al onze andere problemen onoplosbaar maken. Erger nog, het zal condities creëren waarin individuele vrijheid en het sociale fatsoen van de democratische manier van leven onmogelijk, bijna ondenkbaar zullen worden. Niet alle dictaturen ontstaan op dezelfde manier. Er zijn veel wegen naar Brave New World; maar misschien de meest rechte en breedste ervan is de weg waarop we ons tegenwoordig bevinden, de weg die leidt naar gigantische aantallen en accelererende toenames”.

Het heeft geen zin dat ik het halve boek ga citeren, iets waartoe ik wél geneigd ben, maar ik voeg aan bovenstaande toch nog graag de daaruit volgende conclusies aangaande het economische leven toe: “Als het economische leven van een natie in gevaar komt, wordt de centrale overheid ertoe gedwongen bijkomende verantwoordelijkheden voor het algemeen welzijn op te nemen. Ze moet brede plannen uitwerken om een kritische situatie op te lossen; ze moet alsmaar sterkere restricties opleggen aan de activiteiten van haar onderdanen; en als, wat zeer waarschijnlijk is, slechter wordende economische condities resulteren in politieke onrust of open opstand, moet de centrale overheid tussenkomen om de orde en haar eigen gezag te bewaren. Meer en meer macht komt dus in handen terecht van uitvoerenden en hun bureaucratische managers. Maar de natuur van macht is dat zelfs degenen die er niet naar op zoek geweest zijn, maar die in de schoot geworpen worden, er de smaak van te pakken krijgen. ‘Leid ons niet in bekoring,’ bidden we – en terecht; want als menselijke wezens te zeer of te lang verleid worden, geven ze zich in het algemeen over. Een democratische grondwet is een middel om lokale heersers er van te weerhouden zich over te geven aan die gevaarlijke verleidingen die opduiken als er teveel macht in de handen van te weinigen wordt gelegd”, maar dat is dus wat er zal gebeuren als we met overbevolking te maken krijgen. Óók in Europa als we, zoals meer en meer het geval wordt, met een ineenstortend technologisch voordeel te maken krijgen.

Een ineenstortend technologisch voordeel in samenhang met een, aldus Huxley, achteruitboerende menselijke genenpoel overigens: “In de tweede helft van de twintigste eeuw doen we niks systematisch aan ons kweken; maar op onze willekeurige en ongereguleerde manier zijn we niet alleen bezig met het overbevolken van onze planeet, maar ook, lijkt het, met het verzekeren dat steeds grotere aantallen mensen van biologisch inferieure kwaliteit zullen zijn. In de slechte oude tijden hadden kinderen met ernstige, of zelfs lichte, erfelijke defecten nauwelijks een overlevingskans. Tegenwoordig, dankzij gezondheidsvoorzieningen, moderne farmacologie en het sociale geweten, bereiken de meeste kinderen met erfelijke defecten de volwassenheid en planten zich voort. Onder de huidige omstandigheden zal iedere vooruitgang in de geneeskunde ertoe neigen een overeenkomstige vooruitgang in de overlevingskansen van individuen behept met een of andere genetische tekortkoming te bevorderen. Ondanks nieuwe wondermiddelen en betere behandelingen (in zekere zin zelfs precies daardoor) zal de fysieke gezondheid van de algemene bevolking geen verbetering kennen en mogelijk zelfs achteruitgaan. En samen met een achteruitgang in de algemene gezondheid kan er zeer wel een achteruitgang in gemiddelde intelligentie ontstaan.” Het is nogal duidelijk dat je in onze, laat ons zeggen, waarheidsvliedende tijden onverbiddelijk zou worden neergesabeld in de media als je zo’n zaken verkondigt (niet omdat ze per se onwaar zijn dus, maar omdat ze storend zijn), maar heeft ook maar iemand die z’n ogen niet in z’n zakken zitten heeft de indruk dat we dezer dagen een intelligentere politieke, culturele, protesterende klasse - groepen die qua intelligentie toch minstens even goed zouden moeten scoren als “de massa” – hebben dan vroeger? En is onze gezondheidstoestand gelijk gestegen met onze overlevingskansen? Ik heb die indruk alvast niet en als ik m’n oor te luisteren leg bij collega’s en vrienden, dan hoor ik iedere dag wel verslagen over kinderen waarmee van de ene dokter naar de andere moet gehold worden, eigenaardige ziektes, en immer groter wordende medicijnkasten die het “normaal” functioneren van zovele volwassenen moeten mogelijk maken. Wie niet om het minste naar de dokter loopt, wie het wel even aankijkt, wie vertrouwen heeft in het herstellend vermogen van zijn lichaam, wordt daarbij ook nog voor gek versleten.

Ik ga het hierbij houden wat deze bespreking betreft, maar geef u de uitdrukkelijke garantie dat de hoofdstukken over overorganisatie, propaganda, hersenspoeling, verleiding, massahypnose, enzovoort minstens even lezenswaardig zijn als de hoofdstukken over het basisprobleem, overbevolking. Ze tonen ook aan dat de inzichten daaromtrent niet nieuw zijn, dat een boek als De psychologie van totalitarisme van Mattias Desmet (dat ik hier https://bjornroosebespreekt.blogspot.com/2022/03/de-psychologie-van-totalitarism... eerder besprak) niet uit de lucht komt vallen, dat hoogstens het zicht op dat basisprobleem daarin niet te vinden is. En dat er méér dan een kern van waarheid zit in de uitspraak “Je moét niet gek zijn om hier te werken, maar het helpt”. Met twee citaten aangaande dat laatste beëindig ik dan ook deze bespreking:

“Onze ‘toenemende mentale ziekte’ kan zich uitdrukken in neurotische symptomen. Die symptomen zijn opvallend en extreem onrustbarend. Maar “laat ons opletten”, zegt Dr. Fromm [Erich Fromm, noot van mij], “met het definiëren van mentale hygiëne als het voorkomen van symptomen. Symptomen op zich zijn niet onze vijand, maar onze vriend; waar er symptomen zijn, is er conflict, en conflict geeft aan dat de levenskrachten die streven naar integratie en geluk nog steeds vechten.” De werkelijk hopeloze slachtoffers van mentale ziekte vind je onder diegenen die het normaalst lijken. “Velen van hen zijn normaal omdat ze zo goed aangepast zijn aan onze bestaanswijze, omdat hun menselijke stem zo vroeg in hun leven het zwijgen is opgelegd dat ze niet eens meer vechten of lijden of symptomen ontwikkelen zoals de neuroticus doet.” Ze zijn niet normaal in de absolute zin van het woord, ze zijn alleen normaal in verhouding tot een door en door abnormale samenleving. Hun perfecte aanpassing aan die abnormale samenleving is een maat voor hun mentale ziekte. Die miljoenen abnormaal normale mensen, zonder gedoe levend in een samenleving waaraan ze, als ze nog volledige menselijke wezens waren, niet zouden mogen aangepast zijn, koesteren nog ‘de illusie van persoonlijkheid’, maar zijn in de feiten grotendeels gedepersonaliseerd. Hun conformiteit ontwikkelt richting uniformiteit. Maar “uniformiteit en vrijheid zijn onverenigbaar. Uniformiteit en mentale gezondheid zijn ook onverenigbaar. ...De mens is niet gemaakt om een automaat te zijn, en als hij het wordt, is de basis voor mentale gezondheid vernietigd.”

“Biologisch gesproken is de mens min of meer op de kudde gericht, maar geen volledig sociaal dier – een wezen dat, laat ons zeggen, meer lijkt op een wolf of een olifant, dan op een bij of een mier. In hun oorspronkelijke vorm hadden menselijke gemeenschappen ook geen gelijkenis met bijenkorven of mierenhopen; ze waren in essentie roedels. Beschaving is, onder andere, het proces waardoor primitieve roedels omgezet worden in een ruwe en mechanische analogie van de organische gemeenschappen van sociale insecten. Tegenwoordig versnellen de druk van overbevolking en technologische verandering dit proces. De mierenhoop lijkt een haalbaar en, volgens sommigen, zelfs nastrevenswaardig ideaal. Onnodig te zeggen dat dit ideaal nooit zal gerealiseerd worden. Een grote golf scheidt het sociale insect van het niet al te zeer op de kudde gerichte, van grote hersens voorziene zoogdier; en zelfs als het zoogdier zijn best zou doen om het insect te imiteren, zal die golf blijven bestaan. Hoe hard mensen ook proberen een sociaal organisme te creëren, ze zijn alleen maar in staat een organisatie te scheppen. In hun poging om een organisme te creëren, zullen ze alleen maar een totalitair despotisme scheppen.”

Björn Roose
… (meer)
 
Gemarkeerd
Bjorn_Roose | 25 andere besprekingen | May 7, 2022 |
Herlezen na zo'n 50 jaar. In een aantal opzichten beslist profetisch, zoals het totalitaire bevel om gelukkig te zijn en om nooit alleen te zijn. Ook een wereld met uitsluitend in kasten ingedeelde reageerbuisbaby's is vooruitziend. En ook het 'genieten', inclusief (min of meer verplichte) wisselende seksuele contacten die toch onvruchtbaar zijn, is goed gezien, lang voor de uitvinding van de pil. Ook ontlezing, gamen, massavermaak. Maar H. zag in 1932 verder de toekomst kennelijk in doorontwikkelen van het mechanische, met Ford als God, en indoctrinatie. De vraag naar energiebronnen komt niet voor, de ict-/technologische revolutie, die eenvormigheid en indoctrinatie nu zo makkelijk maakt, heeft hij begrijpelijkerwijs niet voorzien. Een wereld buiten Engeland of een Brits anglofoon rijk bestaat eigenlijk niet (nog een vooruitziende constatering?). Het verhaal op zich is enigszins sentimenteel: met de 'wilde'(savage) uit het reservaat, de Shakespeariaanse Miranda, die terechtkomt in deze heerlijke nieuwe wereld is ouderwets, een lezer die zijn enige boek, de hele Shakespeare uit het hoofd kent , iemand met denkbeelden over man-vrouw, ridderlijkheid, seks als besmeuring die uit een 19e-eeuwse Engelse kostschoolopvoeding komen loopt het slecht af, De scènes waarin hij opgejaagd wordt door media en publiek tot hij zelfmoord pleegt doen erg denken aan de jacht uit dave Eggers' "De cirkel"waar hetzelfde taboe op eenzaamheid en individualiteit heerst en wie onaangepast is wordt doodgejaagd door Google. Profetisch van Huxley en ook wel geleend door Eggers, denk ik.… (meer)
1 stem
Gemarkeerd
Harm-Jan | 767 andere besprekingen | Jan 22, 2019 |

Lijsten

Books (1)
AP Lit (1)
1920s (1)
1950s (1)
100 (1)
1930s (1)
Read (1)

Prijzen

Misschien vindt je deze ook leuk

Gerelateerde auteurs

D. H. Lawrence Contributor
Jane Austen Original book
George Sand Contributor
Jane Murfin Screenwriter
Guy de Maupassant Contributor
George Eliot Contributor
Theodor Fontane Contributor
Fyodor Dostoyevsky Contributor
Arthur Machen Contributor
Joseph Conrad Contributor
Leo Tolstoy Contributor
John Webster Contributor
Oscar Wilde Contributor
Honore de Balzac Contributor
Henry James Contributor
Alphonse Daudet Contributor
Homer Contributor
Emily Brontë Contributor
Anne Brontë Contributor
Honoré de Balzac Contributor
Virginia Woolf Contributor
Mark Twain Contributor
Thomas Dekker Contributor
Henri Barbusse Contributor
Mary Shelley Contributor
Gaston Leroux Contributor
E. M. Forster Contributor
Edgar Allan Poe Contributor
Herman Melville Contributor
H. P. Lovecraft Contributor
Alexandre Dumas Contributor
Gustave Flaubert Contributor
Dante Alighieri Contributor
Victor Hugo Contributor
Bram Stoker Contributor
Marcel Proust Contributor
Jack London Contributor
Arthur Conan Doyle Contributor
Jonathan Swift Contributor
Henry Fielding Contributor
Theodore Dreiser Contributor
Blaise Pascal Contributor
Lewis Carroll Contributor
Louisa May Alcott Contributor
Charlotte Brontë Contributor
Sun Tzu Contributor
Sir Walter Scott Contributor
Nikolai Gogol Contributor
Washington Irving Contributor
Stendhal Contributor
julian huxley Composer
Luís Dourdil Illustrator
Felicity Belfield Illustrator
David Bradshaw Introduction, Editor
Karl Freund Cinematographer
William Goetz Producer
George Barnes Cinematographer
Erika Dyck Editor
Paul Theroux Contributor
James Thurber Contributor
Hans Keller Contributor
Kafavis K.P. Contributor
Italo Calvino Contributor
Henk Spaan Contributor
Thomas Mann Contributor
Annie M.G. Schmidt Contributor
Laurence Sterne Contributor
F Kafka Contributor
Kees van Kooten Contributor
Louis Couperus Contributor
Judith Herzberg Contributor
Nicolaas Beets Contributor
Maarten 't Hart Contributor
Jan Blokker Contributor
Gerrit Komrij Contributor
Cees Nooteboom Contributor
Eric Newby Contributor
Bas Heijne Contributor
Bob den Uyl Contributor
August Willemsen Contributor
S. Carmiggelt Contributor
Rudy Kousbroek Contributor
Paul Fussell Contributor
Jan Eijkelboom Contributor
Jean Adhémar Contributor
Leonard Rosoman Cover artist, Illustrator
Ashley Montagu Introduction
Charles Binger Cover artist
Ton Heuvelmans Afterword
I. H. Orras Translator
Pauline Moody Translator
Yuval Noah Harari Introduction
Georg Brochmann Translator
Attilio Salemme Cover artist
Margaret Atwood Introduction
Michael York Narrator
Mara McAfee Illustrator
George Snow Cover artist
Maurits Mok Translator
John Vandenbergh Translator
Pé Hawinkels Translator
Max Ernst Cover artist
Ian Whadcock Cover artist
Marlys Herlitschka Übersetzer
Nicholas Mosely Introduction
Malcolm Bradbury Introduction
Matthew Huxley Photographer
Tamara de Lempicka Cover artist
Willem van Toorn Translator
Peter Vos Cover designer
John Bratby Illustrator
Clara Eggink Translator
Michael Foreman Illustrator
P. van Vliet Translator
Sophie Blackall Illustrator
Beatrice Alemagna Illustrator
Barbara Cooney Illustrator
Rafael Tasis Translator
Paul van Vliet Translator
M. Mok Translator
Helen Knopper Translator
Harald Raykowski Translator

Statistieken

Werken
267
Ook door
97
Leden
91,880
Populariteit
#101
Waardering
3.9
Besprekingen
1,236
ISBNs
1,629
Talen
36
Favoriet
274

Tabellen & Grafieken