Julian Jarrold

Verbluffende en literair nauwgezette BBC-verfilming van Fjodor Dostojevski's meesterwerk uit 1866. De koortsige Raskolnikov ontwikkelt schizoïde waanideeën over de limieten van de menselijke vrijheid, wat ik meen te verstaan als een vrijheid in gebondenheid, en deinst er niet voor terug om een tergende woekeraarster en pandverleenster met een bijl het hoofd te splijten. Tevens vermoordt hij een huishoudster die onwillig getuige was en hem smeekte om genade.
Raskolnikov's mening over de menselijke soort deelde hij op in twee categorieën; lijdzame nitwits die slaafs en apatisch zich door het leven heen zeulen, de zgn. alledaagsen moeten zich nu eenmaal aan de wetten van het land houden, gewoonweg omdat ze weinig bijzonder zijn en dus de kracht niet hebben om zich van hun fatum te distantiëren. De uitzonderlijke bovenlaag van het mensdom, wel die heeft volledig "carte blanche". Volgens Raskolnikov waren grote leiders en profeten van Lycurgus tot Mohammed en Napoleon zonder uitzondering criminelen. Waarom? Omdat ze met elke nieuwe wet een oude schonden, overgeleverd en heilig bevonden door hun voorouders. Er werd gemakkelijk bloed vergoten om de nieuwe wetten erdoor te krijgen. Belangrijke figuren breken nu éénmaal oude gewoonten om nieuwe te kunnen creeëren. Ze zijn ook niet bang om crimineel te werk te gaan..., hun criminaliteit zal hun toch vergeven worden door de massa's, die de volgende generaties een standbeeld voor hen zullen oprichten....gewoon omdat ze buitengewoon zijn.
Deze visie, parallel lopend met Nietzsche's concept van de "Übermensch", kan Raskolnikov gedurende het verloop van het drama toch niet gestand houden. Vertwijfeld door de diepgelovige attitude van het hoertje Sonja met haar dociele en vragende ogen, biecht hij haar de moorden op.... verscheurd als hij is door schuldgevoelens, iets wat hij voorheen alleen maar de alledaagsen toedichtte.....De onconventionele en bijwijlen sardonische manier van zijn ondervrager Porfiri Petrovitsj brengen onomkeerbare barsten teweeg in zijn hautaine pantser.......de vele waanvoorstellingen van zijn onderbewuste dromen splijten zijn theorieën gewoon doormidden en maken hem uiteindelijk net zo volgzaam als de luis die hij meende te kunnen doodtrappen.......Uiteindelijk bekent hij en in de catharsis zijgt hij in de modder van de Peterburgse straten neer en schreeuwt het ten aanzien van iedereen uit: "ik ben een moordenaar!" Zijn strafmaat wordt acht jaar werkkamp in Siberië.......
De casting van de hoofdpersonages van deze Russische klassieker is naar fysionomie beschouwd gewoon verbluffend.… (meer)