Christian Jennings

Ik vond de titel wat ongelukkig gekozen. Slechts een kort stukje gaat over syndroom K als misleiding tegenover de Duitse bezetter met het oog op het redden van Joden. En de ondertitel zou beter gaan over Italianen die zich verzetten tegen de holocaust in Italië. Van de ongeveer 45.000 Joden aanwezig in Italië ten tijde van de Duitse bezetting van het land in september 1943 waren de meerderheid Italiaanse burgers. Tegen april 1945 werden er 8.400 gearresteerd en gedeporteerd waarvan er zo'n 750 à 800 overleefden en zo'n 7.680 à 8.000 stierven. Ongeveer 36.820 konden ontsnappen, emigreren of zich verbergen. Hoe vreselijk deze cijfers ook zijn, ze vertegenwoordigen de tweede hoogste overlevingskans van een nationale Joodse gemeenschap in Europa. Enkel in Denemarken vielen verhoudingsgewijs minder slachtoffers te betreuren. Duitse pogingen om de Endlösung ook aan Italië op te leggen, lijkt dus in belangrijke mate te zijn mislukt. Jennings haalt hiervoor een aantal redenen aan. Zo kende de Duitse bezetter logistieke moeilijkheden met deportaties doordat de geallieerden het luchtruim beheersten. Italiaanse Joden konden makkelijk opgaan in de aanwezige populatie. Er was het grote netwerk van kerken, kloosters, boerderijen dan onderdak kon bieden aan wie zich wilde verbergen. De geallieerden konden tegen dan de Duitse codes breken. En er waren ook meerdere Duitse dubbelagenten die samenwerkten met de geallieerden (wat hen na de oorlog in heel wat gevallen hielp om te ontsnappen aan juridische vervolging).
Syndroom K is een verzinsel van dr. Borromeo van het Fatebenefratelli ziekenhuis op het Tiber-eiland in Rome. Joden die zich in het ziekenhuis verborgen, kregen deze fictieve diagnose van een besmettelijke en dodelijke ziekte waarmee Duitsers die het ziekenhuis wilden doorzoeken op afstand werden gehouden.
Maar zoals gezegd gaat dit boek meer over de Jodenvervolging in Italië in het algemeen en over het verloop van de oorlog na de val van Mussolini. Jennings blijft nergens al te lang bij stilstaan zodat je hier geen diep doorwrocht geschiedkundig werk moet verwachten. Aan de hand van een 10 à 20 personages, zowel Italiaanse, Duitse, Engelse, Amerikaanse en Vaticaanse, schetst hij een beeld van de verschrikkelijke jaren waarin het Italiaanse schiereiland eerst de eigen fascistische dictatuur te verduren had en daarna de Duitse pletwals die diepe littekens trok doorheen het land.… (meer)