Freek de Jonge

In 2009 is de door Dick Matena verstripte voorstelling De Komiek uit 1980 van Freek de Jonge uitgebracht. Dit is de eerste solovoorstelling van Freek de Jonge geweest en eentje die ik pas later heb leren kennen omdat mijn kennismaking met Freek de Jonge pas was met zijn derde voorstelling De Mars. In die tijd was het nog niet zo makkelijk om aan voorgaande voorstellingen te komen, wij hadden nog maar net een videorecorder thuis. Vandaar dat het nog wat jaren en heel wat voorstellingen later was dat ik eindelijk deze eerste kon zien en horen.

En heel eerlijk gezegd viel mij dat destijds nogal tegen. Ik vond de grappen voor een deel veel te flauw en Freek zelf enorm onsympathiek door de manier waarop hij acteerde tegen zijn zogenaamd doofstomme broertje Sanne. Het was zoals bij Neerlands Hoop waar hij naar deed tegen Bram als zijnde humor die ik nooit begrepen heb. In latere voorstellingen heb ik dat nooit meer zo teruggezien.

Toch heb ik dit boek gekocht en nu ook gelezen. Dit komt niet door De Komiek en niet door Freek de Jonge maar door Dick Matena. Na een documentaire op televisie over deze striptekenaar werd ik nieuwsgierig naar wat hij zoal gemaakt heeft en stuitte daarbij op deze titel.

De tekst is inmiddels voor mij zo bekend dat ik het allemaal las en tegelijkertijd Freek de Jonge het zelf hoorde uitspreken. De tekenstijl was mij niet bekend. En die vond ik wel verrassend in combinatie met de voorstelling. Deze zijn namelijk net zo rauw als de tekst en verhuld niets van de somberheid en de vulgariteit van het bestaan. De hoofden zijn groot uitgevoerd en zijn geplaatst op zeer spichtige of juist rondvormige lijven. Naast Freek die de voorstelling speelt, worden allerlei figuren uitgebeeld die zijn woordenstroom versterken. En dat is precies wat de meerwaarde is van dit boek.

De tekst zal vast al wel in een andere vorm verkrijgbaar zijn maar deze door Dick Matena nieuw opgeroepen beelden zijn uniek.… (meer)

De tekst van 'De komiek' verscheen eerder in boekvorm. Het werk van Matena kennende zal hij daar in deze strip niet veel van afgeweken zijn, al ontbreekt een voorwoord, nawoord of inleiding om dat te bevestigen. De oorspronkelijke show werd opgevoerd in 1980 - op Youtube vind ik er jammer genoeg niets van terug. Niet dat dat deert - ook zonder live lachband laat dit werk zich lezen, verwondert het en boeit het. Er is veel, vaak schreeuwerige, tekst & er zijn veel, vaak flauwe, moppen. Maar wie Freek de Jonge al eens aan het werk zag, weet dat dat erbij hoort. Dat op dat schreeuwerige altijd weer die droefheid, dat 'dat is niet zo best, toch?' volgt. Dat met dat flauwe de rode draad aan het trillen wordt gebracht.
De zwart-witillustraties van Matena ondersteunen die tekst en deden me - door de grote hoofden, door de geruite vloer, door de speelkaarten, door het groteske en het absurde - denken aan de illustraties van Charles Tenniel bij Alice in Wonderland. Mooi om naar te kijken is het allemaal niet, maar dat is humor van de sombere soort nimmer.

http://occamsrazorlibrary.blogspot.com/2009/09/de-komiek.html… (meer)