Barry J. Kemp

Analyse van de resultaten van de opgravingen in Amarna, het Achetaten van Echnaton. Kemps interpretatie van de materiële sporen is immer boeiend. Hij werpt licht op uiteenlopende en complexe thema's als de omvang en de impact van Echnatons religieuze revolutie, het economische en sociale leven, ... De stad blijkt een dorp te zijn. Of misschien beter: dorpen blijken een stad te vormen. Het dorpse karakter van deze hoofdstad van een wereldrijk, is misschien wel de meest opmerkelijke vaststelling. En de termieten, het weinig duurzame bezetsel in de huizen en het laag-bij-de-grondse leven (letterlijk dan), maken het dagelijks leven tastbaar. Het wereldrijk blijkt een reus op lemen voeten.… (meer)

De titel vat het wel. Of toch niet helemaal, want de anatomie die Kemp beschrijft is niet statisch, maar dynamisch. In een kleine 400 bladzijden vat hij ruim 4000 jaar beschaving samen. Hij heeft daarbij niet alleen oog voor evoluties, maar ook voor onderstromen die vaak onzichtbaar blijven. Al is 'onderstromen' hier ook een misleidende term, want dikwijls gaat het eerder om volkse cultuuruitingen, allicht wijdverbreid, maar weinig tastbaar. Bijzonder is dat hij juist de archeologie gebruikt om deze stromen aan het licht te brengen, onder meer in een uitgebreid deel over de 'preformele' cultusplaatsen

Kemp opent met een boeiend hoofdstuk over identiteit, waarbij hij ook oog heeft voor migratie en integratie. Hij legt de nadruk zeer sterk op de pre-dynastische en de vroeg-dynastische periode. Opmerkelijke thema's zijn onder meer het verschuivende gebruik van gebouwen, zoals de valleitempel van Mykerinos, en allerlei aspecten verbonden aan de 'rantsoenering' als een wijdverbreid economisch principe.

De meer traditionele aspecten van de Egyptische cultuur, waaronder godenwereld en dodencultus, blijven dan weer onderbelicht. Hij brengt ook relatief weinig historische personen voor het voetlicht. Paradoxaal genoeg lijkt de Oud-Egyptische beschaving na lectuur van dit boek menselijker en tastbaarder - Is 'herkenbaarder' het juiste woord? Dat is allicht te danken aan Kemps opmerkelijke oog voor het treffende detail.

Onmisbare lectuur dus voor wie inzicht wil krijgen in deze samenleving.… (meer)