Francesca Melandri

Op het eerste zicht lijkt de Nederlandstalige titel "De lange weg naar Rome" een vreemd vertaling van de oorspronkelijke titel "Sangue giusto". Maar beide titels naast elkaar geven wel beter aan waar het boek om draait. Daar waar de Nederlandse titel de aandacht van de lezer trekt op het actuele vluchtelingenprobleem, focust de Italiaanse titel meer op de donkere bladzijden van de Italiaanse koloniale geschiedenis. Beide thema's wisselen elkaar voortdurend af hoewel de koloniale geschiedenis iets meer ruimte krijgt toebedeeld. De combinatie van enkele historische figuren (Lidio Cipriani en Rodolfo Graziani) met voor de rest denkbeeldige personages geven het boek een grote geloofwaardigheid.
Melandri wist mij al met haar beide voorgaande boeken te bekoren en ook dit is een goed geschreven, erg grondig uitgewerkt en realistisch verhaal waarin verleden en heden met elkaar verknoopt blijven en waarin grote maatschappelijke ontwikkelingen op mensenmaat worden verteld.… (meer)

In Hoger dan de zee komen een man en een vrouw een nacht vast te zitten op een gevangeniseiland voor de Italiaanse kust. Ze zijn er op bezoek in de strengst bewaakte afdeling. Luisa's man is een moordenaar, Paolo's zoon is lid van de Rode Brigades. Bewaker Nitti moet Luisa en Paolo in de gaten houden tot de wind gaat liggen en de boot weer kan vertrekken. Ondertussen komen de drie dichter bij elkaar te staan en worden hun verleden en de geslagen wonden pijnlijk duidelijk.
Volledige bespreking via http://wraakvandedodo.blogspot.be/2013/11/francesca-melandri-hoger-dan-de-zee.ht...… (meer)

Met haar debuut "Eva slaapt" schreef Francesca Melandri al een diepmenselijk en ontroerend boek. Haar tweede roman "Hoger dan de zee" bewijst dat het succes van haar eerste boek geen toevalstreffer was. Melandri kan met weinig middelen een aangrijpende sfeer creëren met mooi uitgezette personages. Een man en een vrouw zitten voor een nacht vast op een eiland waar hij zijn zoon en zij haar man kwamen bezoeken in de streng beveiligde afdeling van een gevangenis. De zoon vermoordde als lid van de Rode Brigades meerdere mensen; de man vermoordde enkele mensen door zijn ongecontroleerde agressie. Melandri neemt als schrijfster wel stelling in tegen zulke misdaden maar onthoudt zich van moraliserend commentaar. Net als in haar eerste boek focust zij niet zozeer op gevoelens van haat of wraak maar op het menselijk vermogen om het goede te blijven zoeken. "Dat er een liefde kon bestaan die ver van het vasteland van alledag lag, mijlenver van de kust van vaste voornemens vandaan. Een liefde die als een schip op de grote vaart niets anders om zich heen heeft dan een grenzeloze uitgestrektheid van mogelijke routes, die, dat is bekend, niet door omstandigheden en tijd te verkennen zijn. Maar die niet minder echt is, niet minder diep dan de stevig aan de oever verankerde liefdes." (p. 155) Prachtige hedendaagse literatuur.… (meer)

Melandri weeft met twee draden een mooi verhaal. De recente geschiedenis van de regio Alto Adige/Süd-Tirol op zoek naar zijn eigen autonomie, vormt de achtergrond waarop zich een ander proces voltrekt, dat van de individuatie van Eva die in een treinreis van noord naar zuid op zoek gaat naar het eigen wortels. Eva is de vaderloze dochter van de Zuid-Tiroolse ongehuwde Gerda. En net wanneer zij in de Italiaanse Vito de vaderfiguur vindt die zij zo nodig heeft, speelt de grote geschiedenis spelbreker.
Gerda kende een hard leven maar wist zich doorheen de hele keukenhiërarchie van een hotel op te werken. "Er waren ook moeilijke uren. Als het verdriet bitter opspeelde in het niet-aflatende ritme van dagelijkse taken en verplichtingen, zoals de sterke smaak van radicchio ineens explodeert in de mond na zich eerst verborgen te hebben gehouden tussen de overige ingrediënten van een salade" (p. 136). In de figuur van Peter, Gerda's broer, leren we de kant van het gewelddadige strijd voor afscheiding van de Italiaanse staat kennen. "Wat maakt een mens tot moordenaar? Wanneer precies vloeit in hem de woeden over een historisch onrecht samen met een andere wrok, ouder, persoonlijker, beschamender ook want met niemand ooit gedeeld? Wat doet hem de hand leggen op het ontstekingsmechanisme? Wanneer slaat het streven naar een hoger goed om, en maakt het hem niet meer uit welk kwaad hij doet om dat hoger doel te bereiken? Wat doet hem het eerste gebod overtreden, het gebod dat als een muur tussen de mensen in staat, met aan de ene kant zij die - al is het ook maar één keer - gedood hebben, aan de andere kant zij die nooit iemand hebben vermoord?" (p. 171).
Op sommige momenten krijgt het verhaal van Gerda, Eva en Vito diepere betekenislagen mee. "En dan, boven een diepe kloof, weer de boog van een brug van de oude spoorbaan in rode baksteen. De oude spoorweg is alleen daar intact gebleven waar hij hoog in de lucht niemand in de weg staat, of waar hij kon worden opgenomen in een nieuwe constructie. Misschien is het ook wel zo met identiteit, die voor ons mensen zo fundamenteel lijkt te zijn; ze kan alleen onveranderd blijven als ze zich ontttrekt aan de geschiedenis, anders moet ze mee veranderen, of sterft ze." (p. 284-5).
'Eva slaapt' is een boek dat het verdient om gelezen te worden. Melandri vermijdt de klippen van het melodrama of de anecdotiek om een mooi uitgebalanceerd verhaal te vertellen dat na het laatste blad nog even blijft nazinderen. "Uiteindelijk, als de rekening is opgemaakt en we helder hebben wie wat afgenomen heeft van wie en waarom, met alle voors en tegens, en dat hele dubbelspel van schuld en ressentiment onder ogen is gezien en onder woorden gebracht, dan is het enige wat nog telt dat we elkaar kunnen omhelzen en geen moment hoeven te verspillen van dat ongelooflijke geluk nog in leven te zijn" (p. 370). Wat kan ik daar nog aan toevoegen?… (meer)