Fatima Mernissi (1940–2015)

Mernissi doorspekt haar jeugdverhalen onnadrukkelijk met historische en sociologische feiten, zodat het boek bijna een antropologische studie wordt over het leven in een harem in Fes in de jaren 1940. Een boek vol ingehouden spanning: tussen de ongedwongenheid van het platteland en de strikte regels in de stad; tussen traditie en moderniteit; tussen kolonisatie en streven naar onafhankelijkheid; tussen vrijheid van de droom en de gevangenschap in de realiteit. Zonder uit te leggen, brengt het boek ons naar de wortels van de feministische en sociologische interesses van Mernissi. Zijdelings schetst het ons een subtiel beeld van de relatie tussen haar ouders. Een liefdevolle schets van een liefdevolle jeugd vol beperkingen.… (meer)

Mernissi, een Marokkaans sociologe, wilde een alternatieve reisgids maken voor toeristen naar Marokko.
Daar is zij wonderwel in geslaagd. Maar dit boekje geeft veel meer. Het vertelt het verhaal van een land dat zichzelf in een rap tempo aan het opstoten is in de vaart der volkeren en ook op welke wijze dat gebeurt.
Hoe de grote problemen zoals het gebrek aan basisvoorzieningen (water, electriciteit, consultatiebureaus), analfabetisme, ontvolking van het Zuiden momenteel met klinkende resultaten worden opgepakt door de mensen zelf.
Het staat vol met petites histoires, waarmee bijvoorbeeld taalcoaches hier in Nederland hun voordeel kunnen doen.

Zo ontstonden er in de jaren negentig talloze kleine ngo’s, die de macht van de traditionele raden van oudere mannen neutraliseerden. Dat moest, want door die raden stonden vrouwen en jongeren buiten spel. De Marokkanen hebben ondekt dat vooruitgang niet gaat zonder een gelijkwaardige plek voor de vrouw en hun grootste bondgenoten vinden vrouwen in jongeren. Ook het verschijnsel “huisman”, zoals wij dat kennen, deed zijn intrede.

Daartoe uitgedaagd door de mogelijkheden van het worldwide web zijn Marokkanen massaal vreemde talen aan het leren. De methodes-zonder-leraar vliegen als broodjes over de toonbank.

Een recent verschijnsel is de jaarlijkse “caravan civique” waarbij deskundigen op allerlei terrein uit binnen- en buitenland zich laten bevragen door o.a. de mensen uit de stadjes van de Hoge Atlas. Mernissi vertelt hoe daar het taalprobleem wordt overwonnen, hoe enthousiaste jongeren het technisch verhaal van een Duitse websitespecialiste die haar Engels met een zwaar Hamburgs accent sprak, zonder moeite konden volgen.

Zelf was ik het meest gepakt door het verband dat Mernissi legt tussen het beroep van de (vaak analfabete) moeders: weefster, en de handigheid en voortvarendheid van hun kinderen op het internet. Door deze handigheid krijgen de moeders met hun producten rechtstreeks toegang tot de wereldmarkt met zijn voor hen veel gunstiger prijzen: alternatieve globalisering!
Dit verband tussen moeders en kinderen is het vermogen om ingewikkelde patronen, waarmee je iets communiceert, te “weven”.
De hoofdstukken over weven en tapijten zijn overigens voor mij de kers op het gebakje dat dit boek is, met nog een hele mooie link naar Odysseus en zijn Penelope.
Een boek vol attitude, verrassingen en daardoor kantelend perspectief.… (meer)

Meer dan 15 jaar voor Foaud Laroui en Sami Zemni schreef de Marokkaanse sociologe Fatima Mernissie al een knap boek over de verhouding tussen Islam en democratie. Het was kort na de eerste golfoorlog en de angst voor het Westen kreeg door de oorlog een nieuwe impuls onder de volksmassa's in het midden oosten en de Maghreb. De protesten werden echter heel éénzijdig voorgesteld door de Westerse media. De moslimwereld als monolithisch blok was geboren. Nu, 15 jaar later, is dat beeld alleen maar verergerd en hebben de extremisten ook de armslag gekregen die ze toen enkel nog in theorie hadden.

Lees verder: http://recensiesgulliver.blogspot.com/2007/08/islam-en-democratie-de-angst-voor-...… (meer)