Marcel Möring

Marcel Möring’s ‘In Babylon’ (1997) had grote verwachting bij me gewekt over zijn verdere literaire evolutie. Met ‘Dis’ (2006), het eerste deel van een trilogie die voor de kenners duidelijk naar Dante verwijst, heeft hij me zwaar teleurgesteld.
‘Dis’ speelt zich af in Assen, een stadje in het noorden van Nederland. Verschillende verhaallijnen worden met elkaar verbonden, waarbij de leegte na de holocaust en het thema van de wandelende jood centrale elementen zijn. Dat lijkt een veelbelovend concept, maar Möring heeft er een zootje van gemaakt, ik kan het niet anders omschrijven. Vooral stilistisch is het boek een echte mislukking: het lijkt er op dat Möring net iets teveel wou demonstreren hoe belezen hij is, hoeveel literaire verwijzingen hij in één enkel boek kon steken, en hoeveel uiteenlopende stijlen hij kon hanteren. Alleen al in de eerste 150 bladzijden herkende ik Joyce, Döblin, Svevo, en Becket en uiteraard komen ook Dante en Homeros rechtstreeks en onrechtstreeks uitgebreid aan bod. En dan gaat het niet eens om subtiele verwijzingen: Möring lijkt zijn modellen tot in het extreme te willen navolgen, met voortdurende herhalingen, tot vervelens toe. Zelfs de experimenten met de typografie vallen dood op een koude steen.
Overdaad schaadt, en des te meer als het ten koste gaat van de inhoud: Mörings hoofdpersonages, allebei joods, herhalen tot in den treure dat ons aards bestaan een tranendal is, en leiden bijgevolg, ondanks hun peripetieën, een eenzaam en uitzichtloos bestaan. Ik werd ronduit moedeloos van dit boek en heb het gauw aan de kant gelegd.… (meer)

Een dikwijls door Möhring gebruikte manier van vertellen is het door elkaar weven van verschillende verhalen, zo dat de verhalen helemaal in elkaar haken en alles met elkaar te maken hebben. Zo gebeurt dat ook in dit boek: een jongen wordt geboren in het bos, in een dorp dat steeds verplaatst wordt als de druk van de machthebbers te groot wordt. Hij krijgt een opvoeding bij een Joodse geleerde, hij leert talen, en gaat zwerven: de wandelende Jood. Daarnaast is er het verhaal van de psychiater die, als een van de weinigen nog, volgens de leer van Freud te werk gaat. Ook hij is Jood. En hij krijgt te maken met een man die in een bosje overnacht en door de politie wordt opgepakt en naar de psychiater wordt gebracht voor observatie. Wie is die zwerver?
Prachtig verhaal / prachtige verhalen weer van Möhring.… (meer)