Els Pelgrom

De Eikelvreters

Dit historisch-realistische verhaal wordt verteld door het hoofdpersonage Santiago; in het boek wordt hij hoofzakelijk Curro genoemd, dit is Santiago 's bijnaam.

Curro woont samen met zijn ouders, grootmoeder, broers en zussen in een grot in Andalusië, Zuid- Spanje. Het verhaal begint in 1945, Curro is dan 8 jaar en eindigt 8 jaar later als hij 16 jaar is.

Op een treffende wijze word je als lezer meegenomen naar het arme Spanje van net na de Spaanse burgeroorlog (1936-1939) en ben je getuige van het leven van een kind dat snel volwassen wordt in bizarre omstandigheden. Armoede, honger en overleven zijn de thema's van dit boek en binnen deze thematiek volg je het harde leven van Curro en zijn lotgenoten.

1. Titelverklaring

De Eikelvreters

De titel is gebaseerd op het gegeven dat Santiago en zijn lotgenoten ten tijde van het verhaal zo arm zijn, dat zij genoodzaakt zijn om zelfs eikels te eten om hun honger te stillen.

2. Gelaagdheid

Doordat het verhaal zich afspeelt over meerdere jaren is er wel een bepaalde gelaagdheid te ontdekken. Als lezer beleef je het verhaal door de ogen van een 8- jarig jongetje, die vanuit zijn in beginsel "kinderlijk" perspectief zeer snel opgroeit naar een door omstandigheden geharde 16-jarige, die alle naïviteit is verloren.

Het verhaal kent relatief weinig dialogen, maar is meer beschouwend. Desalniettemin kan je je als lezer een goed beeld vormen van de omstandigheden en denkwijze van de hoofdpersoon. De schrijfster laat de lezer als het ware "meegroeien" door op zeer beeldende wijze het verhaal te laten verstrijken met betrekking tot de ontwikkeling van het kind naar jongvolwassene.

Vooral het einde van het verhaal is symbolisch, Curro gaat voor het eerst naar bed met iemand en deze daad symboliseert "volwassenheid". Het boek eindigt met een beschouwing van Curro, waar hij vanuit zijn nieuwe volwassen perspectief ziet dat zijn moeder op zijn grootmoeder is gaan lijken:

"Ze keek me aan, mijn moeder, en ik zag dat ze op mijn oma was gaan lijken."

In principe is heeft hier een verschuiving plaatsgevonden. Curro is geen kind meer. De cyclus is rond.


3. Voorspelbaarheid

Zoals ik al eerder beschreef is een beschouwend verhaal. De lezer wordt als het ware meegenomen aan de hand van Santiago. De hoofdpersoon beleeft allerlei alledaagse dingen in een harde werkelijkheid en probeert hier het beste van te maken. Het verhaal kent geen rare "plottwists" of andere onvoorspelbare wendingen. Het kabbelt, maar wel op een aangename wijze.

De personages is dit boek worden hoofdzakelijk beschreven vanuit het perspectief van Santiago en blijven hierdoor vrij op de vlakte (flat characters). De enige personages, naast de hoofdpersoon, waar je als lezer enige hoogte van krijgt zijn de vader en de grootmoeder van Curro: de vader, omdat deze persoon in het leven van het jongetje een leidende rol heeft met betrekking tot zijn levenswending. Vader besluit namelijk dat Curro moet gaan werken in plaats van naar school gaan en deze persoon heeft ook een grote voorbeeldfunctie als het gaat over de normen en waarden van de jongen. Verder wordt er in het verhaal ook nog een aantal keer teruggekeken naar het leven van de vaderfiguur voordat Curro er was en dit geeft een extra dimensie aan dit personage.

Wat betreft de grootmoeder: Santiago heeft zijn bijnaam (Curro) aan haar te danken. Wat geldt voor de vaderfiguur, geldt ook voor grootmoeder: er wordt in het verhaal een aantal keer wat dieper op de levensgeschiedenis van oma ingegaan, waardoor dit personage wat meer tot leven komt. Daarnaast speelt deze "Mater Familias" ook een symbolische rol in het verhaal, zowel Curro's moeder als de dorpelingen en Curro zelf adoreren en bewonderen deze figuur om verschillende redenen.

De overige karakters, moeder, broers/zussen, dorpelingen blijven wat aan de oppervlakte en worden aangevoerd om het verhaal vorm te geven. Echte "roundcharacters" naast de hoofdpersoon zelf, zijn niet aanwezig in dit boek.

Het verhaal speelt zich af van 1945 tot 1953 in een dorp in Andalusië, Zuid-Spanje. Er is een chronologische beschrijving van de gebeurtenissen, met een enkele "flashback".

De ruimte waarin de hoofdpersoon zich beweegt beperkt zich tot de grot en de naaste omgeving van deze grot, zoals het klooster, nabijgelegen dorpen, bergvelden en boerderijen.

4. Interne logica

Het verhaal heeft een logische en duidelijke opbouw. Geen schijnbare tegenstrijdigheden. Verhaallijn is consequent en daardoor goed te volgen.

5. Structurele tekortkomingen

Niet opgemerkt.

6. Genre

Historisch-realistisch.
Het verhaal is gebaseerd op de jeugd van de echtgenoot van de auteur.

7. Motieven (terugkerende elementen)

Honger is een terugkerend element in dit boek. Alle situaties en verrichtingen die Santiago onderneemt staan in het teken van dit onderwerp.

8. Literatuur of lectuur

Literatuur.

Leeftijd vanaf 13 jaar.

Leesniveau (Theo de Witte) niveau 2.… (meer)

Na de Slag om Arnhem in september 1944, moeten Noortje en haar vader Arnhem velaten. De stad wordt op last van de Duitsers ontruimd.
Ze dwalen door de Veluwe en belanden uiteindelijk op de boerderij van de familie Everingen, waar in de loop van de oorlog ook anderen hun toevlucht gevonden hebben.
Een boerderij is een goede plek om de koude winter van '44/'45 door te komen, elders in het land wordt honger geleden.

Het boek wordt vanuit het pespectief van Noortje verteld en we volgen haar belevenissen tot het einde van de oorlog.

Prachtig geschreven en mooi aangevuld met tekeningen van Peter van Straten
As the story is told from a girls point of view, she can't comprehend all horrors of the war, besides, she stays in a fairly safe area for this time of the war.
Beautiful written & excellent illustrations by Peter van Straten.… (meer)