Eelco Runia

Eelco Runia toont in dit essay-boek dat hij wel wat in zijn mars heeft. De centrale vraagstelling mag er in elk geval wezen: hoe kan je schokkende gebeurtenissen als de Franse Revolutie, de Eerste Wereldoorlog, of de holocaust gevat of verwerkt krijgen? ‘Anomalistisch’, noemt hij ze, ‘incommensurabel’ ook, niet te vatten in hun ‘oninpasbare vreemdheid’. Runia koketteert inderdaad graag met dure woorden, en etaleert ook graag zijn eruditie, maar hij heeft wel gelijk. Hoe is het onvoorstelbare voorstelbaar te maken? In 5 essays en 3 verslagen van bezoeken aan symbolische plaatsen (Waterloo, Verdun, Auschwitz) gaat de auteur na hoe historici daarmee zijn omgegaan. Interessante beschouwingen, absoluut, tenminste als je door de soms taaie stijl van Runia doorgeraakt, en als je wat voorkennis hebt van historiografische tradities en discussies.
Meer in mijn historisch account op Goodreads: https://www.goodreads.com/review/show/2560489143… (meer)

This interesting book looks at how the past moves into the present. The Dutch cultural historian Eelco Runia (° 1955) has a very idiosyncratic view on this, based on his expertise as a psychologist. For him, the past is not a "foreign country" at all, but a very active presence in the present, a presence that constantly drives us to actions that we are not fully aware of, or that even go against our own interests. According to him that explains the "sublime" moments in history, such as the French and Russian revolution, and even the spectacular human development as a whole.

In my opinion Runia's propositions are strongly reductionistic because they generalize psychological exceptions and very extreme situations into historical rule. He is certainly right when he says that in recent decades the postmodernist philosophy of history has dwelt too long on the way we look at the past (and whether this is possible at all). And that it is high time that we again look at history itself and thus return to a certain extent to a speculative and critical philosophy of history. I certainly endorse this, at least if it is done cautiously. But Runia's approach is very imaginative, and so provocative that there are just a little too many issues with it.
For a more elaborate review: see my History-account on Goodreads : https://www.goodreads.com/review/show/3243225925… (meer)

Ook een aantal jaren na pensioen nog uiterst herkenbaar en een zeer overtuigende analyse van wat er allemaal verkeerd is bij vooral de geesteswetenschappen aan de universiteiten. Zeven verschillende brieven, aan buitenstaanders, collega's, bestuurders en andere betrokkenen (stakeholders, noemt men dat tegenwoordig). Daardoor is er wel wat herhaling, maar goed. De overkoepelende metafoor van de universiteit als middeleeuwse standenmaatschappij overtuigt niet helemaal, maar wel waar is dat de adel staat voor managers en beheerders, inclusief leerstoelhouders of opleidingsvoorzitters. Uitstekend vond ik de analyse van studenten niet als input die output wordt, maar als 'throughput': het gaat politici en bestuurders niet primair om het resultaat, maar om het proces: de buizen waardoor de studenten naar het eind glijden, geduwd en ingesmeerd door hun docenten (zowel de buizen als de studenten), mogen niet verstopt raken, dat is studievertraging opleveren, en geen hobbels hebben, dat is studieuitval veroorzaken. De studenten denken abusievelijk dat managers die studeerbaarheid voorop stellen hun bondgenoten zijn omdat ze het makkelijk maken; maar daardoor krijgen ze geen waar voor hun geld, alleen brokjes zonder verband. Een zin geciteerd uit een Groningse Letterenbeleidsnota laat in zijn kromspraak en lulkoek duidelijk zien hoe pervers het management 'denkt' zou teveel gezegd zijn: 'De opleidingsprogramma voorziet in een maatschappelijke vraag hetgeen kan worden opgemaakt uit een goede aansluiting op de arbeidsmarkt in brede zin'. 'Rendement' betekent hierin zo'n verband alleen 'efficiëntie van het proces'. Ik merk dat ik me nu post factum ook weer enigszins opwind. De doorgeschoten nonsens van studiehandleidingen, het lievelingsidee dat managers hebben over standaardcursussen door uitwisselbare docenten, het perverse stelling dat docenten/onderzoekers hun eigen onderzoeksgeld moeten 'verdienen' door (kansloze) subsidieaanvragen in te dienen (hier doet Runia ten onrechte alsof de externe beoordelaars ook managers zijn en alleen wat aanrotzooien, terwijl ze evenzeer bij toerbeurt slachtoffer zijn en eigenlijk geen nee kunnen zeggen op een verzoek om peer review of lidwording van een commissie), het komt allemaal genadeloos aan de orde. Ik hoop, enigszins tegen beter weten in, dat veel politici en bestuurders, en ook docenten, dit boek zullen lezen en dat daardoor een mentaliteit verandert (zoals Joris Luyendijk, natuurlijk na en met anderen, over bankiers deed).… (meer)