Robert Seethaler

Eigenlijk zou dit verhaal even goed “een klein leven”, of “een simpel leven” kunnen heten, maar Seethaler koos voor “een heel leven” (in het Duits “Ein ganzes Leben”), en dat is een statement op zich. Want het levensverhaal van Andreas Egger mag dan niet spectaculair zijn, in zijn beleving was het heel wat en hij had er ook vrede mee. Ik denk dat Seethaler vooral dat gevoel van tevredenheid over het eigen lot, ondanks alle tegenslagen en beproevingen, in de verf wou zetten. Daarmee doet hij eigenlijk “Stoner”, het meesterwerk van John Williams, nog eens dunnetjes over: dezelfde thematiek, dezelfde meegaande hoofdfiguur en bijna ook dezelfde uitgebalanceerde, vertellende stijl. Na de lectuur had ik trouwens, net als bij Stoner, hetzelfde gevoel van ontroerde puurheid, en dat is absoluut knap gedaan van Seethaler.
Maar de setting is helemaal anders dan bij “Stoner”, namelijk het berggebied dat we spontaan in Oostenrijk of Zuid-Duitsland zouden situeren en dat vanaf de jaren 1930 door het ski-toerisme de moderne wereld indook. Zeker in het begin deed de hele atmosfeer van het boek me aan het naturalisme van eind 19de, begin 20ste eeuw denken, met ook indrukwekkende, feeërieke beschrijvingen van het gebergte, die aangeven dat de natuur toch veel groter, grootser en killer is dan de nietige mens. Die passages deden me trouwens denken aan “Peter Camenzind”, één van de eerste romans van Herman Hesse, die zich ook grotendeels in het gebergte afspeelt; en om bij Hesse te blijven: de stoïcijnse gelatenheid van Andreas vind je ook wel terug in “Siddharta”.
Maar om bij “Stoner” te blijven, toch vind ik dat Seethaler er niet in slaagt te tippen aan Williams: er zijn een paar scenes in dit kleine boekje die voor mij niet echt hadden gehoeven (zoals de fascinatie voor tv, of die vreemde 2de liefdesaffaire op bejaarde leeftijd) en af en toe balanceert Seethaler op het randje van het melige. Dus ja, goed gedaan, maar toch niet zo perfect als “Stoner”!
(er zou trouwens interessante vergelijkende studie gedaan kunnen worden in de concordantie van de ratings hier op Goodreads/Librarything tussen “Stoner” en “Een heel leven”)… (meer)

Een verhaal dat begint kort voor de Anschluss van Oostenrijk. Het combineert de Bildung van de jonge, onnozele Franz die in de grote stad Wenen bij sigarenboer Tschernl gaat wonen met de wereldgeschiedenis, inclusief de cultuurgeschiedenis door zijn contact met Freud. Mooi geschreven, met veel fraaie metaforen, en vaak erg Freudiaanse symboliek (dromen van zwarte gaten, water, sigaren, amputatie). Wat het boek precies (van me) wil weet ik niet, maar dat is ook een kracht ervan. Ik vermoed dat het in Oostenrijk heel anders wordt gelezen dan in Nederland, als tenminste sommige Oostenrijkers nog steeds vinden dat zij eigenlijk slachtoffer van WO II zijn en geen dader -maar ook zonder dat is hun geschiedenis een heel andere dan de onze. Andere hoofdpersonen: het Boheemse hoertje dat Franz’ grote liefde is, de oorlog doorhoert met de Nazis en in het Duits geen tweeklanken kan uitspreken, k Franz’ laconiek-wereldwijze moeder.… (meer)