Mark Solms

Het loont de moeite om je te verdiepen in het werk van Mark Solms. Als gerenommeerd neuropsycholoog en neurowetenschapper zet hij zich wat af tegen de mainstream in zijn vakgebied waar de meeste aandacht uitgaat naar de cortex en het cognitieve, ook zo in het denken over "the hard problem" namelijk hoe en waarom de verschillende functies van ons brein gepaard gaan met een ervaring daarvan. Waarom speelt alle informatieverwerking binnen ons brein zich niet af in de schaduw, los van enige innerlijke ervaring? Dat zou veel effictienter zijn. Tenslotte speelt de meerderheid van al onze breinactiviteit zich af buiten onze bewuste ervaring. Freud sprak in dit verband over onbewuste processen die tegenwoordig door neurowetenschappers al lang niet meer worden ontkend maar veeleer de naam impliciete processen meekrijgen.
Wat Solms mee zo interessant maakt, is dat hij in de loop van zijn neurowetenschappelijke vorming en carriere ook een opleiding tot psychoanalyticus heeft doorlopen. Dat resulteerde o.a. in de oprichting van een vereniging en een internationaal tijdschrift voor een nieuw vakgebied, de neuropsychoanalyse. Al in voorgaande publicaties brak Solms een lans voor een genuanceerde herwaardering (d.w.z. met oog voor zowel juiste als foute inzichten) van het werk van Freud, en dat niet zo maar op sentimentele basis maar vanuit een wetenschappelijke onderbouwing.
De weg naar aan antwoord op "the hard problem" ligt niet in het proberen koppelen van bepaalde hersenzones of bepaalde functionele processen aan bewustzijn. Solms vertrekt o.a. vanuit de tweede wet van de thermodynamica, haalt het mathematisch werk van Markov rond zelforganiserende systemen erbij, en gaat in op informatietheorie. Solms onderbouwt zijn stelling dat bewustzijn gegeneerd wordt door het bovenste deel van de hersenstam (dus niet in de eerder op dat vlak superieur geachte cortex) en een eigen kwalitatieve inhoud heeft. En dat is affect, het gevoelde gevoel. Het zichzelf bewust zijnde subject wordt gegrondvest door affect. "So, as we relinquish the familiar illusion that consciousness flows in through our senses, and the misconception that it is synonymous with understanding, let us take comfort in the fact that it actually comes spontaneously from our inmost interior. It dawns within us even before we are born. At its source, we are guided by a constant stream of feelings, flowing from a wellspring of intuition, arising from we know not where. Each of us individually does not kwow the causes, but we feel them. Feelings are a legacy that the whole history of life had bestowed upon us, to steel us for the uncertainties to come" (p. 299)… (meer)