Etienne van Heerden

Geschreven in de immer bekoorlijke en meeslepende Van Heerdenstijl. Twee verhaallijnen: Christian (de rijke blanke kunsthandelaar) en Snaartjie (het zwarte meisje in de ban van haar viool, de duiven kracht en volharding inspelend op het stoffige naar veertjes en mest ruikende hok van haar vader), twee werelden die mekaar kruisen. Mededogen met de toch in broosheid opgebouwde verblindend ogende wereld van de blanken, de wondere wereld van Snaartjie en haar voeling met de koerende, wedstrijdvliegende duiven, de kleine belangetjes en wereldjes van het hotelpersoneel, Frau Edelweiss niet loskomend van het oorlogsverleden, Christian die de weg van onthechtig, inzicht, empathie gaat.… (meer)

De opmaat voor deze roman is redelijk overzichtelijk: Henk Melker, een historicus die werkt als museumassistent in een plattelandsgemeente in Zuid-Afrika, erft de bezittingen van zijn tante Zan die in in de jaren zestig naar Nederland is gevlucht. Voor een definitieve aanvaarding van de erfenis -feitelijk bestaande uit haar huis- dient hij wel naar Amsterdam af te reizen.
Al snel divergeren de verhaallijnen waardoor het op het eerste gezicht allemaal wat minder overzichtelijk wordt. De herinneringen van Henk Melker aan zijn jeugd blijken -in reflectie op de werkelijke levensomstandigheden van zijn excentrieke tante- een geconstrueerd beeld van zijn werkelijkheid te zijn.
Van Heerden accentueert dit door Tante Zan uitgebreid zelf aan het woord te laten om zo een spiegelbeeld van Henk’s herinneringen te maken. Zijn tante is niet allen een vrouw die lijdt aan epileptische aanvallen en aan ongeremde seksuele uitspattingen, maar is ook een politiek activiste en bekende theaterster in Amsterdam.

Na zijn aankomst in Amsterdam wordt hij door de executeur binnengeleid in het werkelijke verleden van zijn tante en stuiteren de onvoorziene gebeurtenissen over elkaar heen. Een verrassend eind met een onvoorzien plot maken het waard om het boek uit te lezen. En daarmee is tevens een zeker oordeel geformuleerd. Het is geen gemakkelijk te lezen boek, de verhalen door tante Zan zijn in een barokke stijl geschreven, en zijn soms verhullend door een niet tot ontwikkeling gekomen gevoel van taal bij de vertelster. Van Heerden doet dat wel knap maar het maakt de overgangen vaak lastig te begrijpen. Het boek kent daardoor bij het lezen een ‘ingebouwde rem’, en lijkt daardoor niet in een vloeiende verhaallijn te zijn gegoten. De karakters worden overigens -zoals ook in zijn andere boeken- degelijk neergezet. De liefde voor Zuid-Afrika is een bekend thema bij Van Heerden; ook in dit boek wordt aan dit land eer bewezen.

De levens die worden getekend zijn wel fascinerend. en dat maakt wel wat goed.… (meer)