David Van Reybrouck

Even choqueren: ik vind Van Reybrouck regelmatig drammerig en betweterig. Zo ook bij het begin van dit boekje, dat de weergave is van de Huizinga-lezing die hij in december 2021 gaf in Leiden. Hij valt meteen met de deur in huis via een opsomming van welke gigantische ecologische rampen zich op dit moment aan het voltrekken zijn. Hoewel ik de ecologische zaak een erg warm hart toedraag, gingen mijn schaarse haren bij zo'n retorische truc meteen overeind staan. Maar Van Reybrouck had me dan weer wel mee in zijn dekoloniale visie op het klimaatvraagstuk en in zijn poging om de burger meer te betrekken bij het (onpopulaire) beleid dat noodzakelijkerwijs gevoerd moet worden. Alleen, net als in zijn pamflet 'Tegen verkiezingen' blijf ik met de indruk zitten dat hij steeds verder wegdrijft van een democratische aanpak van het probleem, en dat zint me niet.… (meer)

Heel toegankelijk en leesbaar geschreven overzicht van de koloniale geschiedenis van Nederland in Indonesië, de strijd om onafhankelijkheid en de pogingen van Nederland om dat te verhinderen. Schokkend en leerzaam. Veel wist ik al wel, maar heel veel ook niet. Wat tamelijk nieuw voor mij was, het hele optimistische gebeuren in 1955 met de conferentie van Bandung. De namen Lumumba en Kwame Nkruma kende
ik wel wel, maar de enorme impact die zij toen op de andere Afrikaanse en Aziatische vrijheidsbewegingen hadden èn op de burgerrechtenbeweging van de zwarte mensen in Amerika wist ik niet. Het verbaasde me niet dat de VS met zoveel geweld op deze ontwikkelingen hebben gereageerd.
Van Reybrouck kan prachtig vertellen, het wordt nergens saai en zijn weergave van de gesprekken die hij met zoveel al heel oude ooggetuigen kon hebben is indrukwekkend en stilmakend… (meer)

Een meesterlijk boek. Interessanter en aangrijpender dan Congo doordat Ind(ones)ië zoveel associaties heeft. Als ik het had gelezen voordat we in 2011 naar Indonesië gingen, had ik me nóg meer geschaamd. Een inleiding over hoe groot en belangrijk Indonesië eigenlijk is en relatief ongekend + een stuk over verre geschiedenis dat een beetje 'grote stappen, gauw thuis' is, komt het echte verhaal, zeer goed samengesteld uit documenten, historische gegevens en persoonlijke gesprekken en herinneringen van zeer oude Indonesiërs, die ook nog eens heel goed gespreid zijn in het boek. Die maken het boek c.q.de geschiedenis vaak ontroerend, zonder kitscherig te worden. Belangrijke metafoor is de pakketboot met zijn klassenindeling: europeanen boven, Indo's en Chinezen in het midden en inlanders beneden. Hier wisselt van alles, vooral door en na de oorlog (met de middengroep het vaakst waar de klappen vallen). Onvoorstelbare starheid van de heren in Den Haag die niet begrijpen dat en zelfs waarom Indonesië vrij moet, het totaal negeren (tot ver in de 21e eeuw) van de Proklamasi van aug. 1945, het kapotmaken van het accoord van Lingadjati uit nov. 1946. Van Reybrouck draait niet heen om de wreedheden door (meestal piepjonge) Indonesiërs uit de Bersiap-periode, die hij vooral verklaart uit de vooroorlogse frustratie. Maar de wreedheden van Westerling en vele andere Nederlanders in de jaren '40 waren veel systematischer en onvergeeflijk. Ook is goed te zien hoe de Britten een beetje, maar bovenal de VS een totaal onbetrouwbare partner zijn, alleen in zichzelf geinteresseerd, eerst de onafhankelijkheid steunend, dan Soekarno inruilend voor de dictatuur alles uit hysterisch anticommunisme.… (meer)

Samenvatting
Vijf jaar lang werkte David Van Reybrouck aan zijn monumentale Revolusi. Hij interviewde bijna tweehonderd mensen, de laatste nog levende getuigen van de onafhankelijkheidsstrijd, in Indonesische rusthuizen, Japanse miljoenensteden en op verafgelegen eilanden. Ook in Nederland bracht zijn onderzoek tal van nieuwe verhalen aan het licht. De veelheid aan perspectieven en herinneringen weeft Van Reybrouck samen tot het aangrijpende verhaal van de Indonesische onafhankelijkheid. Zo toont hij hoe een nieuwe wereld vorm kreeg: in bloed, in pijn, met hoop. De onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië, die zijn hoogtepunt bereikte in de jaren veertig van de vorige eeuw, is lang gezien als een conflict tussen kolonisator Nederland en het gekoloniseerde Indië. Maar in werkelijkheid was het wereldgeschiedenis. David Van Reybroucks Revolusi is het eerste boek dat de strijd lostrekt uit het nationale perspectief en het belang ervan toont als mondiale gebeurtenis. Indonesië was het eerste land dat na de Tweede Wereldoorlog zijn onafhankelijkheid uitriep. Na de Japanse bezetting verzetten jonge rebellen zich gewapenderhand tegen elke nieuwe vorm van overheersing. Britse, Australische en vooral Nederlandse troepen moesten rust en orde brengen, maar hun aanwezigheid leidde juist tot het ontvlammen van de eerste moderne dekolonisatieoorlog. Die strijd inspireerde onafhankelijkheidsbewegingen in Azië, Afrika en de Arabische wereld, zeker toen het vrije Indonesië in 1955 de legendarische Bandung-conferentie organiseerde, het eerste wereldcongres zonder het Westen. De wereld had zich met de Revolusi bemoeid en de wereld was erdoor veranderd.… (meer)