Deze dubbelbiografie ligt in de traditie van de parallelle levens van Plutarchus. In plaats van een oude Romein en Griek, staan de beroemdste Brit en Fransman van hun tijd tegenover elkaar. Roberts concentreert zich daarbij op enerzijds een vergelijkende karakterstudie, anderzijds de interactie tussen de twee mannen. Wat zij privé van elkaar dachten, hoe zij zich in het openbaar over elkaar uitten, en natuurlijk hoe zij elkaar bestreden, eerst indirect –Napoleon’s maarschalken tegen Wellington in Spanje- maar uiteindelijk in een rechtstreekse confrontatie op het slagveld van Waterloo.

Wat die mening over elkaar betreft –het minst interessante deel van het boek -, die gaat van goed naar slecht. Napoleon is aanvankelijk vol lof over zijn tegenstrever, maar na 18 juni 1815 komt er geen goed woord over de hertog meer uit zijn mond. Naast het feit dat hij een slecht verliezer is, komt daarbij zijn overtuiging –ongefundeerd en onterecht- dat Wellington persoonlijk verantwoordelijk is voor zijn verbanning naar St. Helena. Wellington op zijn beurt schat Napoleon hoog in, maar verandert van gedachten wanneer hij hoort dat in Napoleon’s testament een aanzienlijk bedrag is toebedeeld aan de Franse officier die in 1818 uit wraakgevoelens een aanslag op hem heeft gepleegd.

Veel boeiender is Roberts’ vergelijking van de persoonlijkheden van de twee mannen, vaak tegenover elkaar gesteld als antipoden. De Engelse gentleman tegen de Franse schurk en straatvechter bijvoorbeeld, of, vanuit een ander perspectief bekeken, de passionele Corsicaan tegen de Britse droogstoppel. Uit Roberts relaas doemt een ander beeld op, namelijk dat van twee mannen die sterk op elkaar lijken. Beiden zijn tot op zekere hoogte self-made, intelligent maar wars van alle theorie, in hoge mate efficiënt en als het moet volkomen meedogenloos. Beide mannen kunnen slecht om met kritieke en zoeken de oorzaak voor hun eigen fouten bij anderen. Beiden worden –en dat is misschien wel hun meest wezenlijke gelijkenis, aldus Roberts- gedreven door een grenzeloze ambitie.

Roberts ziet het verschil tussen de twee veldheren dan ook niet zozeer in hun persoonlijkheden, maar in het systeem waarin ze functioneren. Napoleon heeft veel meer bewegingsvrijheid als onbetwistbaar staatshoofd van een door hem zelf gevormd en bestuurd staatsbestel. Wellington is gebonden aan de conventies en verplichtingen van de Britse republikeinse monarchie (om het zo maar te zeggen) en dient verantwoording af te leggen aan het parlement. Dit perkt zijn mogelijkheden in, maar behoedt hem ook voor excessen en fatale blunders, zoals Napoleon’s veldtocht tegen Rusland. Of om het in de woorden van Roberts te zeggen: ‘the (admittedly prosaic) moral….is that it is better to be perhaps incompetently governed by free and changable institutions than to be well governed by those who cannot be removed constitutionally.’ ( )