Aangrijpend en ontstellend. Elke lijn tekent een leven. Het herlezen waard. Eventueel per pagina... ( )

The writing style just didn't' appeal to me. The long, looooooong parts of We did this, we did this, we did this, we did this etc.etc., while all factual and with each detail being an interesting little story, the long string was just too boring and tedious to read through. It makes you feel like the author didn't bother to integrate all the collected facts in something other than a shopping-list like sum of events. ( )

Julie Otsuka's eerste roman, When the Emperor Was Divine, vond ik een juweeltje en ook dit is weer een parel. Opvallend genoeg is het geheel in de wij-vorm geschreven. 'Wij', dat is een groep Japanse postorderbruiden die ongeveer een eeuw geleden scheep gingen naar Californië om daar verenigd te worden met de echtgenoten die ze nog nooit hadden gezien, maar die hun per brief een glanzende toekomst hadden voorgespiegeld in het beloofde land. De vrouwen zijn allemaal verschillend. Er zijn hele jonge en en er zijn niet bepaald jonge. Er zijn straatarme meisjes en dochters uit de welvarende middenklasse. Ze komen van het platteland en uit de stad. Allemaal hebben ze dromen, allemaal kijken ze vol spanning uit naar hun nieuwe leven en geen van allen weten ze wat hun echt te wachten staat.

In San Franciso zwermen ze uit, veelal als landarbeidsters en huispersoneel. De gouden bergen en de liefde waar ze van hebben gedroomd vervliegen en al gauw blijkt dat ze zelfs voor hun echtgenoten weinig meer zijn dan goedkope arbeidskrachten. De illusies vervagen en met deze de verwachtingsvolle jonge vrouwen.

We washed their clothes for them once a week in tubs of boiling hot water. We cooked for them. We cleaned for them. We helped them chop wood. But it was not we who were cooking and cleaning and chopping, it was somebody else. And often our husbands did not even notice we’d disappeared.
En voor de Amerikanen zijn de Japanners, man en vrouw, zo mogelijk nog onzichtbaarder:

... we tried not to draw attention to ourselves. We dressed like they did. We walked like they did. We made sure not to travel in large groups. We made ourselves small for them—If you stay in your place they’ll leave you alone—and did our best not to offend. Still, they gave us a hard time. Their men slapped our husbands on the back and shouted out, “So solly!” as they knocked off our husbands’ hats. Their children threw stones at us. Their waiters always served us last. Their ushers led us upstairs, to the second balconies of their theaters, and seated us in the worst seats in the house.
De roman eindigt tijdens de Tweede Wereldoorlog, als de Japanners met hun verwesterde kinderen allemaal verdwenen zijn in de interneringskampen, waarna het perspectief onverwacht omklapt. 'Wij' dat zijn nu de blanke Amerikanen, die altijd zo tevreden waren geweest met hun Japanse personeel, hun Japanse wasserijen en hun Japanse buren die het gemaakt hadden. Plotseling zijn ze weer de vreemdelingen, de buitenstaanders, de vijand:

...even though we would like to believe that most, if not all, of the Japanese here in our own town were good, trustworthy citizens, of their absolute loyalty we could not be sure. “There was just so much about them we didn’t know,” says one mother of five. “It made me uneasy. I always felt like there was something they were trying to hide.” When asked if he had felt safe living across the street from the Miyamotos, a worker at the ice factory replies, “Not really.”
Dit boek heeft geen plot: het schetst de ontwikkeling die ik hiervoor heb aangegeven en daar zit geen enkele verrassing in. Personages zijn er ook niet. 'Wij' staat voor de collectieve ervaring van de immigrant uit een onbekend land, die door de ingezetenen voor het gemak over één kam geschoren worden. Maar die collectieve ervaring is tegelijkertijd net zo divers en individueel als de afzonderlijke vrouwen. Nergens wordt er eentje uitgepikt, maar wel horen we hun namen, steeds weer andere, en de collectieve ervaring wordt er één van vele individuele levens met elk hun eigen hoop en teleurstelling, hard werk en succes, miskenning en waardering.

Het effect van Otsuka's schrijfstijl in dit boek, met zijn quasi-opsommingen en zijn herhalingen, is dat van een lang, hypnotiserend gedicht met een geheel eigen ritme en geheel eigen melodie. De bijna-feitelijke beschrijvingen en de herhalingen-met-variaties geven de afstandelijkheid-op-het-eerste gezicht een zeer subtiele emotionale lading. De lezer wordt één van de Japanse bruiden en zijn hart gaat uit naar al die semi-anonieme vrouwen en hun gezinnen, wier geschiedenis het huidige Amerika het liefst zo gauw mogelijk wil vergeten. Een prachtig boek.

http://annavangelderen.blogspot.com