Ik stond op een richeltje, tegen de rotswand gedrukt. Voortgaan betekende even uit evenwicht komen, een beweging opzij en wat achteruit, om op een uitstulping in de rots te geraken en dan verder te klimmen. De pas was niet zo moeilijk, maar onder mij gaapte de leegte. Ik kon niet meer terug, of ik moest springen, een meter of zes de diepte in en een smak tegen de stenen wand. En ik durfde niet vooruit uit angst om te vallen, een meter of zes de diepte in en een smak tegen de stenen wand. Beneden mij stond mijn zekeraar geduldig te wachten. Ik weet niet hoe lang ik daar stond, voor ik dan toch de beweging maakte. Een pas van niets. Ik was er zo voorbij.

Je zou denken dat het alleen beginners overkomt, onervaren klimmers die hun eerste pasjes op de rotsen zetten. Maar in Touching the Void beschrijft, Joe Simpson een gelijkaardige ervaring, niet op de rotswanden van de Ardennen, maar wanneer hij samen met Simon Yates op weg is naar de top van de Siula Grande, een zesduizender in Peru. Terwijl je aan het klimmen bent nadenken over wat er zal gebeuren als het mis gaat, is nooit een goed idee. Ook voor Simpson was het een pas van niets. Het bleek bijlange niet het ergste obstakel op de weg naar de top.

De ellende begint echter pas echt tijdens de afdaling, als Joe een ongelukkige val maakt, waardoor zijn onderbeen door zijn knie schiet. Een klimmer met een gebroken been boven op een berg, twee dagreizen van de bewoonde wereld: het ziet er niet goed uit. Als lezer weet je hoe het af zal lopen: Joe kan het allemaal nog navertellen en hij heeft dat ook met verve gedaan in het boek, en later in de film. Hij windt er ook geen doekjes om. Het wordt een bloedstollend verhaal van wantrouwen, angst, pijn, doorzettingsvermogen, wanhoop, meer pijn, overlevingsdrang en nog meer pijn. In de bibliotheek vind je het boek in het rekje ‘waar gebeurd’. Het is geen fictie. De eerlijkheid waarmee hij niet alleen verhaalt over de gebeurtenissen, maar ook over alle emoties en twijfels, zowel van hemzelf als van zijn klimpartner, maakt het een klassieker in zijn genre.

De epilogen – mijn editie heeft er meer dan één – zijn leerzaam. Door het ongeval heeft Joe zijn talenten als verhalenverteller ontdekt. In plaats van klimmer is hij een ondernemer geworden die boeken schrijft en motivational speeches geeft. Hij komt er ook even terug op de dieperliggende oorzaken van het ongeval. Misschien had die noodlottige pas op de ijswand wel vermeden kunnen worden? Maar Simpson gaat er niet dieper op in. Hij schrijft geen fictie, maar ook geen non-fictie: geen uitweidingen over klimtechnieken, geen diagrammen en ook geen diepgravende analyse van het ongeval.

Dat laatste is nochtans wel belangrijk. Iedereen die op een of andere manier betrokken is bij de klim- en bergsport, weet hoe cruciaal veiligheid is. Ik had zelf nog maar enkele weken kennis gemaakt met sportklimmen, toen Chloé Graftiaux een dodelijke val maakt van in het Mont Blancmassief. Haar dood joeg een schokgolf door het Belgische klimwereldje. Chloé was 23 en bekleedde op dat moment de derde plaats in de wereldbeker boulder. Wie regelmatig klimt, wordt vaker geconfronteerd met ongevallen, leerde ik sindsdien. Soms zijn de gevolgen beperkt: een ontwrichte schouder of een gebroken been, soms is de afloop fataal. Soms is de oorzaak een menselijke fout, soms is het gewoon brute pech. Het kan topklimmers overkomen, maar ook mensen uit je directe omgeving. In dat laatste geval merk je ook hoe groot en blijvend de impact is.

Veiligheid is dan ook een belangrijk onderdeel van de sport. Wie verstandig is, gaat niet klimmen zonder het juiste materiaal en kennis van de juiste technieken. Toen ik moed stond te verzamelen op mijn richeltje in Grands Malades, droeg ik een gordel. Mijn touw was juist ingebonden, de zekeringspunten onder mij ingehaakt. De zekeraar beneden wist wat er van hem verwacht werd. Een val zou mijn einde niet betekent hebben (en daarin verschilt mijn paniekaanval allicht van die van Joe Simpson). Er bestaat een heel systeem van opleidingen op verschillende niveaus. Wie regelmatig wil klimmen, haalt een klimvaardigheidsbewijs of KVB. De website www.klimenbergsportongevallen.eu verzamelt informatie over (bijna-)ongevallen in de klim- en bergsport met de bedoeling eruit te leren en te zorgen dat het niet meer voorvalt. Je leest het tussen de regels in Touching the Void: ook Joe Simpson en Simon Yates hebben de analyse gemaakt: Hoe had hun voorbereiding beter gekund? Waar hebben ze fouten gemaakt? Had het vermeden kunnen worden?

Joe Simpson valt er zijn lezers niet mee lastig. Hij vertelt gewoon een straf verhaal. Het verhaal van een verrijzenis. Joe is een straffe verteller. ( )

Het ultieme bergsportverhaal, over doorzetttingsvermogen, fanatisme, fatalisme, tot het gaatje gaan en verder. Ook de speelfilm is grandioos (Touching the Void)