Verhaal over het leven in het arme Napels van eind vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw. De hoofdpersonen zijn twee vriendinnen, waarvan de één wel door mag leren, en de ander niet. Is het mogelijk, door te leren, om je aan dit milieu te onttrekken? Je blijft altijd je achtergrond met je mee dragen. Het einde is open. Het boek is iets te langdradig, te gedetailleerd, te zoet. ( )

Ik ben geen fan van coming-of-age-romans: boeken als “Tom Sawyer” van Mark Twain of “Le Grand Meaulnes” van Alain-Tournier deden me niks, en als we in het Nederlandse taalgebied blijven, ook “Kees de Jongen” van Theo Thijsen of “De Witte” van Ernest Claes lieten me koud. Misschien las ik die allemaal toen ik al te oud was, hoewel ze toch bij uitstek een nostalgische sfeer uitstralen, eigen aan de midlife-periode. Eigenlijk is “Mijn geniale vriendin” van Ferrante ook zo’n coming-of-age-boek: het brengt het verhaal van de innige band tussen de jeugdvriendinnen Elena ‘Linu’ Greco en Rafaella ‘Lila’ Cerullo, van hun 6de tot hun 16de jaar. Ze groeien allebei op in een armoedige buitenwijk van Napels, waar rivaliteit tussen families, gratuit geweld en de schaduw (en soms tastbare realiteit) van de camorra-maffia basisgegevens zijn van het dagelijks bestaan. En elk op hun manier proberen de 2 hoofdfiguren zich aan die uitzichtloosheid te ontworstelen. Dat klinkt ongelofelijk cliché, alsof je in een naturalistische roman van eind 19de-begin 20ste eeuw bent terecht gekomen. En toch sprak het me aan.
Om te beginnen: voor een keer spelen meisjes, en niet jongens de hoofdrol, en het verhaal wordt ook verteld door Linu, één van hen, heel veel later, als Lila op haar 66ste plots verdwenen blijkt te zijn, en Linu verdorie goed weet wat er aan de hand is en daar erg boos om is (een spanningselement dat – vermoed ik – pas op het einde van de cyclus verduidelijkt zal worden). Het sociale thema (de armoede, het geweld, en de pogingen daaruit te geraken) zijn ook dynamisch aangebracht: het verhaal speelt in de jaren 1950-1960, en uit heel veel kleine details maken we de overgang mee naar de ‘modernere’ consumptiemaatschappij (de eerste auto’s, televisies, vakanties, enz.); het verhaal speelt dus niet zomaar in een statische context, iets waar heel veel naturalistische romans onder lijden.
Maar de grote kracht van deze roman zit toch in de schets van die heel innige en tegelijk heel ambigue band tussen Linu en Lila: er is een voortdurende, intense afwisseling van aantrekking en afstoting. Voor Linu is de harde, eigenzinnige en hyperintelligente Lila absoluut een model dat ze wil navolgen, maar waar ze ook voortdurend afstand van wil nemen. De manier waarop Ferrante de figuur van Lila schetst is ongelofelijk intrigerend: ze blijft voortdurend ongrijpbaar, niet alleen voor Linu, maar ook voor ons als lezer, en ook wij geraken in de ban van die gevoelens van aantrekking en afstoting. Tegelijk focust Ferrante op hoe Linu broksgewijs, met vallen en opstaan, haar eigen identiteit vormgeeft als tegenpool van Lila, vanuit heel gemengde gevoelens van bewondering en liefde, eigen minderwaardigheid, en ook ronduit jaloezie en wrok. De twee meisjes gaan elk hun eigen weg, maar blijven als een tweeling innig met elkaar verbonden, en het is die voortdurende wisselwerking die aan dit ogenschijnlijk simpele coming-of-age-verhaal zo’n intense dynamiek geeft.
Ferrante schrijft ook in een aangename, eenvoudig stijl die de complexiteit van het verhaal bedrieglijk verdekt (de titel alleen al blijkt misleidend). Dat komt nog het best tot uiting op het einde van dit boek, wanneer tijdens het huwelijksfeest van Lila (ze is dan amper 16) iets gebeurt dat op het eerste gezicht nauwelijks iets voorstelt, maar dat – als je de emotionele lading van het verhaal goed hebt gevolgd – enorme consequenties moet hebben. Met die cliffhanger geeft Ferrante ook aan dat dit eerste deel maar een opstapje is. Ik kan niet wachten op het vervolg. ( )

Zodra de hindernis is genomen van de kennismaking met de mensen van de wijk, leest het boek prettig weg. Het is hier en daar langdradig en aan het eind weet je niet hoe het met diverse hoofd- en bij-personen verder zal gaan. Montedidio van Di Lucca vond ik veel mooier.
Naschrift 20-10-20 De TV series vorig jaar en dit jaar gezien en wat een prachtige sfeer. ( )

De beschrijving van een vriendschap tussen 2 meisjes vanaf hun eerste kennismaking totdat 1 van de 2 gaat trouwen. Het verhaal speelt zich af in een arme wijk van Napels. Het ene meisje lijkt zich daaraan te ontworstelen doordat ze de kans krijgt om door te leren. Het andere meisje mag niet doorleren en lijkt daardoor opgesloten te blijven. Maar er volgen nog 3 delen. Elena Ferrante is een uitstekende verteller. Maar toch blijven de mensen wat vlakjes en zonder diepgang. Vaak vraag je je af waarom de mensen zo reageren. En naarmate het verhaal vordert wordt het verhaal enigszins voorspelbaar. Maar de verhaallijn blijft uitstekend in tact. ( )

Meisjesjaren ( )