Religies en hun volgelingen zijn altijd gewelddadig – zo luidt een populaire atheïstische claim. Karen Armstrong, prominent geleerde op het gebied van wereldreligies, laat echter zien dat de ware redenen voor oorlog en geweld in onze historie meestal weinig met religie van doen hadden, maar veelal sociaal, economisch of politiek van aard waren.
In een reis van de prehistorie tot het heden maakt Armstrong duidelijk dat naast de kruisvaarder die in de middeleeuwen dood en verderf zaaide en de hedendaagse jihadist, er in religies ook altijd een Jezus of een Boeddha is geweest, pleitend voor een rechtvaardige en vredige samenleving. Daarmee corrigeert ze het wijdverbreide beeld dat religies schuldig zijn aan het grote bloedvergieten in de geschiedenis. Aan de hand van gedegen onderzoek en in de vorm van een bevlogen betoog maakt de auteur zich sterk voor religieuze ideeën en bewegingen die oorlog en agressie afwijzen en zich inzetten voor gelijkheid, vrede en verzoening.
Recensie(s)
Dit boek over religie en geweld van de bekende godsdienstwetenschapper Armstrong is uitstekend getimed. In plaats van gangbare meningen te bevestigen beschrijft ze in een zeer erudiet betoog – dat verloopt van de prehistorie tot heden, alle wereldreligies insluit, en een mondiale blik combineert met kennis van lokale contexten – dat het niet religies zèlf zijn die gewelddadig zijn. Systematisch geweld is volgens haar verbonden met de opkomst van landbouwsamenlevingen en staatssystemen die hun samenlevingen moesten verdedigen en bewaken. In deze staatsvorming werden de zingevende tradities en verhalen vervlochten en gebruikt voor legitimatie en motivatie in de strijd, zozeer dat ook in de geseculariseerde staten religieuze taal en symbolen gebruikt worden. Haar pakkend geschreven betoog is verdeeld in drie delen: prehistorisch, historisch (van het jaar 0-1200) en de moderniteit. Wat ze niet ziet, is dat ook systematische vrede een product is van staten en dat hedendaags geweld het gevolg is van bewegingen die zich daaraan onttrekken. Met eindnoten, een uitgebreide literatuurlijst en een register. ( )