Tijdens de jaren '90 werd ene Gilbert Bland er op betrapt met een scheermesje oude landkaarten uit zeldzame en onschatbare boekwerken te snijden. De man laten ze aanvankelijk - en na een minnelijke schikking - lopen, maar uit het notitieboekje dat hij stom genoeg achterlaat valt af te leiden dat dit niet zijn eerste (poging tot) diefstal was. Wanneer hij uiteindelijk gearresteerd wordt vindt de fbi meer dan 200 kaarten, en lijkt geen enkele grote Noord-Amerikaanse (universiteits)bibliotheek niet het slachtoffer geworden te zijn van deze 'keurige onopvallende man'. Een journalist, Miles Harvey, bijt zich vast in het onderwerp, en tracht te begrijpen wat de drijfveer van de man was. En dat levert, het mag gezegd, zo nu en dan, een verdomd goed boek op.

Niet het boek van de diefstal, niet het deel dat over Gilbert Bland zelf gaat - de man is geen verzamelaar, de man is een dief, - nergens komt een andere reden voor zijn gedrag bovendrijven dan de financiële schuld waar de man zich mee geconfronteerd ziet - dat de man oude kaarten steelt lijkt een toevallige samenloop van omstandigheden eerder dan een uit de hand gelopen passie.

Ook niet het deel (en dat vooral naar het einde toe) waar Harvey zichzelf voor zijn onderwerp schuift, waar hij zijn eigen motieven om zich zo vast te bijten in het lot van die 'keurige onopvallende man' ondervraagt en uitkomt op het gevangenisverleden van zijn eigen grootvader. (Doe je onderwerp recht aan en houd je eigen miserie voor het nawoord, het voorwoord of de verkooppraatjes ... of voor op je blog, is what I always say!)

Dat het volledige boek illustratie-loos is, is verdomd jammer.

Maar de zijwegen!: de geschiedenis van de cartografie, de ontdekkingsreizen, de verzinsels die decennia lang op kaarten werden overgenomen, het spioneren, het kopiëren, het ontvreemden, het reilen, & zeilen van de kaartenhandel, de veilingen, de wraakgevoelens bij de bibliothecarissen, en toch ook het gesprek met 'meneer atlas', of psychiater Muensterberger die niet eens zo'n onzinnige dingen weet te zeggen over het verzamelen:

'de dwingende behoefte om op zoek te gaan, te ontdekken, om je voorraad, of bezit of harem uit te breiden'

'en waar je achter wil komen is: waar kom ik vandaan? wat is de oorsprong? dat is ontdekken - iets vinden wat nog niemand wist, en jij ook niet'

Een andere psychiater stelt:

Mensen herinneren zich de kinderjaren als een verzonnen verhaal, ... een land uit vroeger tijden, - ver weg, vreemd, onbekend.

Het verzamelen van oude landkaarten (en boeken! haast ik me er aan toe te voegen) boort dat aan. 'Ze geven je een idee waar je vandaan komt. Het gevoel dat je ergens bijhoort.'

http://occamsrazorlibrary.blogspot.com/2009/01/het-eiland-van-de-verloren-kaarte... ( )