Met een ‘verbluffend’ boeiende traagheid ontrolt zich voor de lezer het verhaal van de geschiedenisleraar Tertuliano Máximo Afonso, die bij het zien van een videofilm ontdekt dat hij een dubbelganger heeft. Een minutieus uitgevoerd onderzoek brengt hem tot de identiteit van zijn ‘duplicaat’.

Het verhaal moet niet worden verklapt, echter het kent wel een tweetal kenmerkende thema’s die op een ingenieuze wijze op het einde van het boek in elkaar zullen overvloeien. Het eerste, is de door de hoofdpersoon ontwikkelde mening over het geven van geschiedenisonderwijs:
De enige serieuze beslissing die aangaande de kennis van de geschiedenis moet worden genomen is of we haar van achter naar voor of van voor naar achter willen onderwijzen. ‘Niets is gemakkelijker dan praten over het verleden, alles is opgeschreven, het is een kwestie van herhalen, napraten, met het boek in de hand controleren wat de leerlingen in hun proefwerk schrijven of bij een mondelinge overhoring zeggen, terwijl praten over een heden dat elke minuut in je gezicht spat, daarover praten, elke dag van het jaar, en ondertussen over de rivier van de geschiedenis stroomopwaarts naar de bronnen toe varen, of een eind in de richting, steeds meer inzicht proberen te krijgen in de keten van gebeurtenissen die ons gebracht heeft waar we nu zijn, dat is een heel ander verhaal, een hoop werk, het vergt constante toewijding, het koord moet steeds gespannen blijven, zonder onderbreking’.

Het tweede thema ontstaat in een samenspraak tussen de hoofdpersoon en zijn, in de roman afzonderlijk opgevoerde, alter ego die ‘gezonde verstand’ wordt genoemd. Uit de conversaties volgt op enig moment de conclusie dat onder de gegeven omstandigheden -er is een dubbelganger- er blijkbaar niets anders meer op zit dan een ander te lijken. (!)

Je moet een kunstenaar zijn om die twee -in het boek niet benadrukte thema’s- ineen te kunnen laten vloeien, zo’n kunstenaar is Saramago.
Door de uiterst nauwkeurige opbouw is het noodzakelijk om het boek geconcentreerd te lezen, met als beloning het resultaat van een buitengewoon literair werk. ( )