De Ierse schrijver Mike McCormack (°1965) is uiteraard niet de eerste die zich waagt aan een extreem lange interne monoloog. Zijn illustere landgenoot James Joyce en ook Virginia Woolf zijn maar twee bekende voorbeelden. Maar McCormack is er toch in geslaagd zijn eigen draai aan het proçédé te geven: het hele boek zitten we echt voortdurend in het hoofd van Marcus Conway, die over 260 bladzijden gespreid terugblikt op recente en minder recente fases uit zijn leven en mijmert over de meest diverse, soms erg triviale problematieken. Conway is uitvoerend ingenieur op een gemeentelijke dienst in het westen van Ierland, en is een bezorgde echtgenoot en vader. Op het eerste gezicht lijkt deze vriendelijke man onmogelijk het geschikte voorwerp van een interessante roman. En toch.
McCormack slaagt erin onze aandacht gaande te houden, ook al is zijn stilistische aanpak niet gemakkelijk: er staat geen enkel punt in dit boek, technisch is het dus één enkele zin, maar er vallen uiteraard markeringen te plaatsen, want de interne monoloog van Marcus verloopt associatief, met telkens grote inhoudelijke blokken over de meest diverse voorvallen of onderwerpen.
Opvallend is het terugkerend thema van opbouw en verval: de ingenieur Conway heeft een bijzonder oog voor het wonderlijke van bouwwerken en machines, menselijke prestaties waarin zelfs goddelijke kracht weerspiegeld wordt; hij haalt zelfs de leuke boutade aan dat God na de Schepping het werk bewust heeft overgedragen aan ingenieurs. Maar evenzeer zoomt hij in op de talloze tekenen van verval om hem heen, met uiteraard de financiële crisis van 2008 (die in Ierland tot een catastrofale instorting van de economie leidde) als hoogtepunt, maar ook de geheimzinnige watervergiftiging die zich in zijn stad voordoet (sterke verwijzingen hier aan La Peste van Camus) en waarvan zijn vrouw mee het slachtoffer wordt.
Niet alle fragmenten zijn even geslaagd of zelfs gelaagd (soms worden gewoon telefoonconversaties weergegeven), maar het geheel beklijft wel. En dan is er vooral de slotpassage, zo’n 30 pagina’s lang die werkelijk weergaloos is. McCormack is zeker niet voor iedereen, dat waren Woolf en Joyce evenmin, maar met deze ‘Solar Bones’ is mijn leesjaar 2020 echt wel met een luide ‘knal’ van start gegaan. ( )