Ik geef eerlijk toe: ik weet niet goed wat ik moet denken van dit boekje. Het bevat tal van aantrekkelijke aspecten: de poëtisch aandoende stijl, het levenswijze verhaal, de ingehouden spanning in de scenes op Japanse bodem (die erg aan de stijl van de Japanse grootmeester Kawabata doen denken), de prachtige natuurbeelden, de vlotte vertelling…
Maar tegelijk zijn er verschillende dingen in het verhaal die me echt wel doen aarzelen: hoofdfiguur Hervé is in het begin een man die het leven “over zich laat komen” en onbewogen blijft bij het vrij avontuurlijke leven dat hij leidt; het is dan ook erg ongeloofwaardig hoe hij plots zo gepassioneerd geraakt door een concubine in Japan die hij alleen maar van zien kent; ook de relatie met zijn eigen vrouw Hélène, die zo cruciaal zal blijken voor de plot, wordt helemaal niet als slecht voorgesteld, integendeel; en zo zijn er wel meer zaken die het verhaal doen haperen.
Ook aan de reviews op deze site is te merken dat dit korte verhaal wel heel verschillende interpretaties uitlokt. Sommigen zien er een prachtig liefdesverhaal in, voor anderen draait de intrige om het absurde van het hebben van verlangens naar dingen die nooit kunnen zijn, of om de tragiek van het verlangen naar iets veraf, terwijl je geen oog hebt voor wat vlakbij is; en nog anderen interpreteren het als een symbolistisch verhaal over de spanning tussen realiteit en droom. Voor elk van die invalshoeken valt wat te zeggen, en dat is natuurlijk een prestatie op zich. Maar nog eens, helemaal overtuigd ben ik niet. Ik schort mijn definitief oordeel op, tot ik meer gelezen heb van Baricco. ( )

Pure poezie ... een parel van zijde... ( )

Mooie geschiedenis, goed verteld, over man die in 19e eeuw eitjes van zijderupsen in Japan koopt en in de ban raakt van de vrouw van zijn leverancier. ( )

‘Hij verroerde zich niet, zelfs niet toen hij voelde hoe de handen van zijn schouders naar zijn nek gingen en de vingers - de zijde en de vingers - tot aan zijn lippen reikten, en ze één keer beroerden, langzaam, en weer verdwenen.’

Zijde (1997) betekende de grote doorbraak voor Alessandro Baricco (Italië) en werd in 1998 uitgeroepen tot ‘Booksellers International Book of the Year’. De betoverende mini novelle (120 pagina’s) speelt zich af in de tweede helft van de negentiende eeuw. Het dorpje Lavilledieu (Zuid-Frankrijk) leeft van de zijdeproductie. Wegens een ziekte van de zijderupsen, traditioneel aangevoerd uit Egypte en Klein-Azië, wordt het terrein noodgedwongen verlegd naar Japan, een land dat op dat moment nog een aura van geheimzinnigheid en mysterie uitstraalt. De grenzen met de buitenwereld zijn nog maar pas geopend. Hervé Joncour wordt vier maal op expeditie gestuurd en geraakt iedere keer meer in de ban van een intrigerende, jonge vrouw.

‘Haar ogen hadden geen oosterse vorm, en haar gezicht was het gezicht van een meisje.'

Alessandro Baricco toont dat weinig woorden volstaan om levensechte personages neer te zetten. De 65 hoofdstukjes in miniatuur lezen als een oosters sprookje, vol exotische symboliek. De geschiedenis meandert repetitief op het ritme van de seizoenen en trekt de lezer zintuiglijk mee in een sensuele trance. Een 'zijde' zacht, poëtisch kleinood, waarvan de tragische, ontnuchterende ontknoping mij wel wakker maakte uit een (te) mooie droom. In 2007 volgde een verfilming door de Franse regisseur François Girard met Michael Pitt en Keira Knightley in de hoofdrollen. ( )

Met enige reserve begonnen aan dit kleinood dat door velen de hemel is in geprezen, maar ik schaar mij nu achter hun oordeel. Zijde is een parel. Na het lezen van de laatste regel had ik het gevoel een veel dikker boek te hebben gelezen. Condens, poëtisch geschreven met veel ingehouden emotie. De verfilming (Silk, 2008) weet de sfeer mooi te vatten maar het boek blijft natuurlijk beter. Is dat niet altijd zo? ( )