“She still had room for wonder at what Maisie knew.” Er zijn er nog, maar ze zijn zeldzaam: romans waarvan de laatste zin de belangrijkste is, niet in de zin van de ontknoping van een spannend verhaal (want dat doet deze in dit verhaal helemaal niet), maar in de zin dat het de sleutel biedt om al wat voorafgaat te lezen. Henry James onthult hier zelf hoe we deze roman in eerste instantie moeten bekijken: door de ogen van een klein meisje (Maisie) die zelf amper doorheeft wat er rond haar gebeurt, die met grote ogen registreert (vooral de leugens en de hypocrisie van de volwassenen), die erg beïnvloedbaar is en voortdurend haar loyauteit verlegt naargelang de persoon die ze voor zich heeft, die zich geleidelijk bewust wordt van haar capaciteit om mensen met haar charmes een beetje naar haar hand te zetten, maar die net als iedereen vooral wat aandacht, geborgenheid en liefde vraagt.
Juist omdat Maisie (als kind) een onbetrouwbare verteller is, slaagt James er in de voortdurend twists in het verhaal tot een goed einde te brengen. In mijn editie stond een inleiding die kort opsomt wat er allemaal gebeurt, en ik moet zeggen dat het al meteen begon te duizelen, het leek wel een soap-verhaal. En dat is het natuurlijk ook, en misschien zelfs een vermakelijke soap, tenminste als je vergeet dat het hier om een kind gaat dat het slachtoffer is van wat we nu een vechtscheiding noemen. Ik ben niet de eerste om de verwantschap te zien met dat volgende werk van James, The Turn of the Screw (1898): ook hier hebben we te maken met een onbetrouwbare verteller (weliswaar een wat oudere dame) die ons voortdurend op het verkeerde been lijkt te zetten. Maisie lijkt veel onschuldiger, al begin je ook daaraan, naarmate het verhaal vordert te twijfelen. In die zin is ook ‘What Maisie Knew’ een meesterlijke oefening in ‘turning’.
Maar dan is er de stijl van James, en ook hier moet ik helaas niet origineel zijn: die is zo maniëristisch, zo opzettelijk gekunsteld, dat je er tureluurs van wordt. Ik moet toegeven dat ik me dikwijls geërgerd heb aan de ingewikkelde zinsconstructies en de hoogdravende stijl. Maar tegelijk zie ik ook het technisch meesterschap van James: de park-scène in het midden van de roman bijvoorbeeld is werkelijk ingenieus in beeld gebracht. ( )