“Ik blijf proberen om over te steken”
Dit is zeker geen boek om vrolijk van te worden. Ik dacht verkeerdelijk dat het om een roman ging, maar dit is docu-fictie, blijkbaar gebaseerd op de eigen ervaringen van de auteur. Francisco Cantu focust op de grensproblematiek tussen de Verenigde Staten en Mexico, en hoe de kleine mens daarin vermalen wordt, zowel de Mexicanen die wanhopig proberen de VS binnen te komen, als de grensbewakers die ‘in het systeem zitten’. Cantu is zelf half van Mexicaanse afkomst, en is gebiologeerd door die grens, in die mate zelfs dat hij mét een universitair diploma op zak toch 4 jaar voor de Border Patrol, de Amerikaanse grenspolitie gaat werken. Dat levert schrijnende taferelen op over haveloze vluchtelingen in de woestijn, misbruikt door de drugstrafikanten en dikwijls ook hard aangepakt door de grensbewakers, al blijken die ook hun menselijke kantjes te hebben.
Cantu brengt niet alleen de kleine en grote verhalen van ellende, maar last ook korte betogen in over de geschiedenis van de grens, over de terreur van de narco-maffia in Mexico, en over de onverbiddelijke logica van de Amerikaanse migratiewetten. Allemaal erg ontluisterend.
Persoonlijk had ik het wat moeilijker met Cantu’s eigen verhaal, zijn obsessie met die grens, die zich dikwijls ook uit in heel intense dromen, en waar hij onder andere Jung bij haalt om ze te analyseren. Die persoonlijke focus overtuigde me niet helemaal, ze doet wat geforceerd aan.
Hij sluit af met het aandoenlijke en schrijnende verhaal van zijn Mexicaanse vriend José die al 30 jaar illegaal in de VS woont en er een gezin heeft gesticht, maar zich een hele hoop miserie op de hals haalt als hij zijn stervende moeder aan de andere kant van de grens gaat bezoeken. Cantu registreert het allemaal, niet-moraliserend, met nuances aan beide kanten, en weet daarmee de verscheurdheid van de migratieproblematiek én zijn eigen verscheurdheid treffend te illustreren. ( )