Een prachtig geschreven vertelling over de belevenissen van een jongeman (de schrijver) tijdens een zomervakantie. De onmogelijke liefde en hoe het afloopt zijn heel precies maar ook gevoelig beschreven zonder sentimenteel te worden. Een waar genot om hem te lezen. ( )

In het boek zijn er twee hoofdthema's: de sluipende opkomst van de jodenvervolging in het Italië van juist voor de tweede wereldoorlog en een liefdesverhaal tussen twee nog studerende adolescenten. Het liefdesverhaal op zich is niet uitzonderlijk beschreven maar de beschrijving van de naïviteit van de gegoede Joodse burgerij ten opzichte van de gebeurtenissen is zeer geslaagd. Alles bij elkaar een roman waar het verhaal zich rustig ontwikkelt én geschreven in een toegankelijke maar niet arme taal. Zeer goed. ( )

Bassani is dé kronikeur van het leven in de Noord-Italiaanse stad Ferrara, en dan met name de joodse bewoners van die stad. In dit geval gaat het om de periode onmiddellijk voorafgaand aan de tweede wereldoorlog, bij de uitvaardiging van de rassenwetten van 1938, waardoor de joden in Italië in een isolement kwamen. Als achtergrond van dit boek kan dat tellen. Het verhaal zelf gaat over een niet bij naam genoemde verteller, adolescent, die geïntrigeerd is door het afgezonderde leven van de familie Finzi-Contini, en vooral door hun villa en aansluitende tuin. Tot hier is het allemaal redelijk boeiend, maar dan wordt de verteller verliefd op de zeer zelfbewuste dochter des huizes, Micol, maar hij loopt een blauwtje op. Pas op het einde verzoent hij zich met zijn lot, en sluit zijn adolescentieperiode af. Het geheel baadt in een soort schemerachtige toestand, die me erg aan Le Grand Meaulnes en zelfs een beetje aan Gilliams' Elias en de Nachtegaal deed denken. Maar toch overtuigde het verhaal me niet, zeker het liefdesverhaal ging erg vervelen. Wél de moeite is de geraffineerde manier waarop Bassini beschrijft hoe de joden in Ferrara, en dan toch zeker de Finzi-Contini hun ogen bewust sluiten voor de dreigende werkelijkheid om zich heen; al op pagina 137 verwoordt Micol het mooi (al heeft het ze dan over bomen en gebouwen): iets dat zijn tijd gehad heeft, moet sterven, maar wel met stijl. Stijlvolle melancholie als levenskunst, dus. Mooi hoe Bassaini aangeeft hoe aantrekkelijk die manier van kijken naar de dingen wel is voor de ik-verteller, maar tegelijk hoe hij ook doorheeft, dat hij er afstand van moet nemen en zijn échte leven moet beginnen. ( )

Onder de zwarte schaduwen van de naderende pogroms en vernietiging, wordt in dit boek een liefdesgeschiedenis verhaald, die haar bijzonderheid ontleent aan het bij de Joods hoofdpersonen geheel ontbreken van enig inzicht in de sociale en politieke ontwikkelingen die zich op het eind van de jaren dertig van de vorige eeuw, in Europa afspelen.
Met name de gegoede Joodse burgerij, vaak nog lid van de fascistische partij van Mussolini (!) leidt aan een ernstige vorm van politieke naïviteit en huldigt de overtuiging dat het allemaal wel mee zal vallen. Omdat de schrijver in het voorwoord al aangeeft dat zulks zeker niet het geval zal zijn -de deportatie naar Duitsland wordt aangekondigd- plaatst hij de lezer onder een beklemmende stolp.

Niet alleen de liefdesgeschiedenis, maar ook alles wat zich eromheen afspeelt wordt verhaald op een manier die ook in de beste Italiaanse speelfilms wordt gehanteerd: door fraaie pasteltinten getekende beelden en een zich langzaam ontrollend verhaal, ontstaat een magnifiek beeld van het leven van de hoofdpersonen waarbij hun karakters in ‘soft-focus’ worden beschreven.
Wie daar gevoelig voor is, heeft met dit boek een meesterwerk in handen.

Het thema wordt in het voorwoord aangegeven; het boek bevat de bijbehorende geschreven beelden.
Bassani was een begenadigd schrijver en is nog steeds het lezen voluit waard ! ( )

Joyce had Dublin Svevo Triëst; het leven en werk van de melancholieke traditionalist Giorgio Bassani is sterk verbonden met de Noord-Italiaanse stad Ferrara, waar hij tot 1943 woonde. Alle verhalen van zijn debuutbundel Binnen de muren (1956) spelen zich er af – bijvoorbeeld dat van de uit het kamp teruggekeerde jood die vergeefs probeert om zijn naam van de gedenkplaat aan de synagoge af te krijgen – maar ook de door Vittorio de Sica verfilmde roman De tuin van de Finzi-Contini’s (1962). Hierin vertelt een joodse jongen over de paradijselijke tijd die hij doorbracht op het landgoed van een oude professor nadat het gewone leven voor hem en zijn vrienden onmogelijk is geworden door de rassenwetten van de fascisten. De trauma’s van de jodenvervolging, waaraan Bassani zelf ontsnapte door in het verzet te gaan, spelen ook een rol in zijn laatste roman De reiger (1968), over een advocaat en grootgrondbezitter die tijdens een eendenjacht besluit om een einde aan zijn leven te maken. Bassani’s verzamelde werk is uitgegeven in de mooie band Het verhaal van Ferrara.