Een Vietnamees groeit op in de onderbuik van Amerika, tussen de trauma's van zijn moeder en grootmoeder. Een sterk verhaal, hard en - soms onverwacht - teder, beschreven in een taal die nu eens heel precies is, dan weer ijl en poëtisch. ( )

Het nadeel van al zoveel romans gelezen te hebben, is dat je regelmatig het gevoel hebt ongeveer hetzelfde te lezen. Ik weet het, dit klinkt verwaand, maar ik zeg dit niet om op te scheppen. Toen ik aan dit verhaal begon, dacht ik vrij snel: aha, interessante schets van de moeilijke omstandigheden waarin een Vietnamees vluchtelingengezin, - een grootmoeder, moeder en klein zoontje – proberen een leefbaar bestaan uit te bouwen in de VS, duidelijk worstelend met die vreemde cultuur (en taal) en met de trauma’s van de oorlog waar ze uit voort zijn gekomen. Door de vorm – hoofdzakelijk een langgerekte brief van de zoon aan zijn moeder – ging het verhaal ook onvermijdelijk over in een coming-of-age verhaal. Ook daarvan zou je kunnen zeggen: ‘been there, done that’, maar Vuong duikt wel heel erg diep in de beleving van zijn eigen coming-of-age, met erg intieme en expliciete details over zijn eerste homoseksuele relatie. In dit middenstuk van het boek wordt de taal die hij gebruikt ook veel beeldrijker, impressionistischer en poëtischer, maar tegelijk ook hard en rauw. Dit is echt wel iets anders dan de klassieke benaderingen, veel intimistischer en fragieler, op het ondragelijke en zelfs pijnlijke af. Het slotdeel, dat zich ten dele in Vietnam zelf afspeelt na de dood van zijn grootmoeder, bouwt voort op dat register, maar verbindt het tegelijk met de thema’s van het eerste deel.
Vuong biedt dus aanzienlijk meer dan een gewone coming-of-age, en dat is zeker een verdienste. Ik begrijp dat hij vooral zijn worsteling met het onaffe, het gewonde en getraumatiseerde wilde vertolken, en uiteraard de daaraan gekoppelde hang naar erkenning, naar een plaats in tijd en ruimte. Dat is een authentieke existentiële problematiek, waar we allemaal mee worstelen. Maar ik moet toegeven dat ik behalve in het eerste deel nooit echt in het verhaal kwam, nooit echt connectie kreeg met de verteller van het verhaal, zodat het uiteindelijk minder met me deed dan ik verwacht had. Vuong is duidelijk een erg goede poëet, maar zijn gefragmenteerde en soms wat ‘overwritten’ proza-schrijfstijl mist naar mijn smaak zijn doel. ( )

Een Amerikaan van Vietnamese afkomst schrijft een brief orm aan zijn moeder, die niet kan lezen, hoe moeilijk hij zijn weg vond in de VS ( )

Op aarde schitteren we even door Ocean Vuong

Dit is de debuutroman van de dichter Ocean Vuong en dat hij een dichter is schemert tussen de bladzijden door. Het maakt dat dit boek, dat meedogenloos donker is, toch vele lichtpuntjes bevat.

Dit boek is in feite een brief van een achtentwintigjarige zoon (Hondje) aan zijn moeder, die niet kan lezen. Het feit dat zij niet kan lezen maakt dat zijn brief eerlijker is, en pijnlijker. Tijdens het schrijven schippert hij heen en weer tussen heden en verleden, tussen de herkomst van zijn familie en zijn eigen jeugd. Zo krijgen we naast het verhaal van een eerste liefde ook het verhaal van een familie die geteisterd is door de oorlog in Vietnam en het bijhorende trauma. Iets dat van generatie op generatie in de vorm van geweld wordt doorgegeven. Het leven van de moeder en grootmoeder bestond uit geweld, het leven van Hondje nu ook. Maar naast al het geweld is er ook plaats voor liefde. Tussen ouders en kinderen, tussen jongens en voor het leven.

In Op aarde komen verschillende problematieken aan bod: oorlog, trauma, PTSS, verslaving, gezinsgeweld, integratie, ras, immigratie,… Dit alles op een meeslepende, vaak poëtische manier verteld, doordrenkt van een zwart en een gouden randje. Deze brief gaat over op zoek zijn naar een manier van leven, overleven. Je eigen weg zoeken (al schrijvend en al levend) en vinden, uitzoeken wat je gelukkig maakt, wat bij je past en hoe je de verschillende werelden waarin je je beweegt met elkaar kan verbinden. Op een manier die maakt dat er liefde, geluk kan bestaan zonder geweld en pijn. Iets waar we allemaal naar op zoek zijn. ( )

DS***** Focus**** NRC***** Humo****½