Hoewel het een heel vreemde leeservaring was, was ik behoorlijk onder de indruk van Cusk’s Outline-trilogie. Je kon duidelijk merken dat ze een nieuwe manier van schrijven én kijken uitprobeerde, met ups en downs, maar wel gedurfd en lucide. De lectuur van dit essay-boek bevestigt me dat Cusk niet zomaar impulsief te werk gaat en een schrander doorzicht heeft in literatuur en kunst enerzijds en de kunst en onkunde van het leven anderzijds. Ze legt meedogenloos de vinger op heikele problematieken als ouderschap, puberende kinderen, en vooral de vrouwelijke (en mannelijke) identiteit. Haar essay over vrouwelijk schrijverschap bijvoorbeeld is een briljant vervolg op en doordenken van Virginia Woolf, en dat is dus geen klein complimentje. Cusk is niet te beroerd om uit te komen voor wie ze is, om haar littekens te laten zien, en haar eigenzinnige, maar doortastende kijk op de dingen te presenteren. Maar tegelijk blijft ze, net als in haar fictie-werk, ongrijpbaar; ze verandert geregeld van perspectief en legt haar beschouwingen niet neer. Dat is misschien frustrerend, maar ik vermoed dat het haar manier is om te zeggen: het is niet zwart of wit, er is geen overkoepelend perspectief, zoek het zelf maar uit. Dat verklaart wellicht ook de irritatie die haar werk bij veel mensen oproept. In elk geval: intrigerend! ( )

Coventry. Door Rachel Cusk.

Als fan van haar romans wou ik ook heel graag deze essays lezen. Al ben ik niet echt een essay-fan. Maar Cusk is en blijft Cusk dus ook haar essays zijn indrukwekkend boeiend om te lezen. Zij kijkt naar de wereld en zichzelf, zij ziet wat wij zien, ze heeft ook maar 2 ogen en toch ziet ze zo veel meer. Omdat zij dieper kijkt, durft te kijken?

Het begint al in Autorijden als metafoor. Er staat geen enkel waarneming, opmerking, observatie in die wij niet dagdagelijks (kunnen) maken maar zij weeft het aan elkaar tot iets dat begint te schuren en botsen en je anders naar de wereld en jezelf laat kijken. Nog knapper is wat zij doet in Coventry. Haar relatie met haar ouders en hoe ze voor (vermeend) wangedrag geregeld weigeren nog met haar te praten, analyseert ze op een manier die jarenlange, goede, therapie doet vermoeden. Ze is pijnlijk eerlijk, bekijkt de zaak langs alle kanten, erkent haar eigen aandeel en schrijft, ondanks de pijn en het verdriet, op een eenvoudige maar doeltreffend manier neer wat Coventry is en wat het met je doet. Inderdaad; met jou. Want hoewel het over haar gaat, gaat het door haar universele blik ook snel over jou als lezer. Ze laat je, ongemerkt nadenken over jezelf. Ze heeft het over zaken als een thuis scheppen, scheiden, kinderen opvoeden,… zaken waar jijzelf al dan niet ervaring mee hebt maar door de manier waarop ze het schrijft raakt het je sowieso. In je hoofd en in je hart.

Omdat ze in deze essays echt diep gaat en verbanden legt die een ander niet ziet of wil zien, maakt dat de eerste cyclus (Coventry) voor mij de beste is. In de volgende 2 cyclussen blijft ze iets meer aan de oppervlakte, omdat het daar minder over haar persoonlijk gaat, dus ook minder over jou, als lezer. Bij mij toch. Wat niet wil zeggen dat het niet boeiend is om te lezen wat ze zegt over Virginia Woolf, Louise Bourgeois of Elizabeth Gilbert (3 vrouwen die mij mateloos boeien) bijvoorbeeld.

Cusk schrijft intens en immens boeiend. Wat er op wijst dat ze een diepgravende blik heeft en een fantastisch verwerkend hoofd. Daarnaast bezit ze ook de gave om de werkelijkheid neer te schrijven in een vorm die aantrekkelijk leest. Ik denk dat het niet makkelijk is om naast haar te leven, of om haar te zijn. Maar voor ons is het snakken naar haar volgende pennenvruchten… ( )