Wat een intens boek! Een bijzonder, zonder meer te koesteren favorietje . Big Hug Shuggie Bain ( )

Shuggie Bain merkt al vroeg dat hij anders is dan andere jongens. Zijn moeder ook, en daar mag ze eigenlijk wel blij mee zijn. Tot ze dood gaat aan haar alcoholgebruik blijft Shuggie voor haar zorgen, al wordt dat niet altijd gewaardeerd. Intussen moet Shuggie zich ook zien staande te houden op school en in de buurt, waar ze niets van homo's moeten hebben. Vreselijk, wat een jeugd moet Shuggie doormaken: armoede, soms niets te eten in huis omdat al het geld aan de drank is opgegaan, muntjes uit de diverse meters in huis halen... Wat een wonder dat hij zich toch min of meer staande weet te houden.

Een schrijnend portret van de zelfkant van de Britse maatschappij, in de jaren 1980, in dit geval in de Schotse stad Glasgow, met zijn groezelige buitenwijken, gezinnen in de bijstand, vrouwen onder de knoet van werkloze mannen, en jongeren doelloos rondhangend op straat of in de verlaten fabrieken. Ik ben lang niet de eerste die de naam van filmregisseur Ken Loach (°1936) laat vallen, want qua thematiek zit dit bijna volledig in zijn lijn. In een aantal scenes maakt Stuart de armoede en uitzichtloosheid meer dan tastbaar, met daarbovenop nog eens enkele rauwe, gewelddadige episodes. Blijkbaar is dit allemaal autobiografisch en portretteert Douglas Stuart zijn eigen jeugd via de kleine Shuggie. Naast de sociale invalshoek, ligt zijn eigen accent op de onvoorwaardelijke loyauteit van de jongen voor zijn aan lagerwal geraakte moeder Agnes. In feite is Agnes het ware hoofdpersonage van deze roman, en Stuart heeft er dan ook indirect een ode van gemaakt aan zijn moeder: hij portretteert haar met al haar tekortkomingen, maar duidelijk ook als een vrouw die is blijven proberen haar waardigheid hoog te houden. Curieus genoeg is voor mij is dit autobiografische gegeven meteen ook de zwakheid van dit boek: Stuart wil blijkbaar zo nauw aanleunen bij zijn eigen verleden, dat het de verhaallijn van zijn boek ondergraaft. Vooral naar het einde toe wordt dit boek een opeenvolging van anekdotische scenes, die telkens doodlopen. Zijn oudere stiefbroer Leek duikt regelmatig op en lijkt als personage door zijn mislukte droom als kunstenaar veel aantrekkelijker dan de kleine, en naar mijn gevoel als iets te pienter afgeschilderde Shuggie (waarvan we eigenlijk alleen te weten komen dat hij, met zijn andere geaardheid, gepest wordt als ‘verwijfd’). Er zit ook nauwelijks evolutie in de personages zelf, met vooral moeder Agnes als epigoon, laveloos van begin tot einde. Als getuigenisliteratuur heeft dit boek zeker zijn (schrijnende) waarde, maar puur literair is dit voor een Booker Prize toch wel ondermaats. ( )

Een werkelijk schitterend boek! Het is een ontzettend liefdevol, verdrietig en tragisch verhaal dat Shuggie vertelt overvIjn jeugd. Glasgow, vlak na het sluiten van de mijnen, werkloosheid en armoede alom.
Shuggie is de jongste van het gezin, moeder Agnes is alcoholiste maar verzorgt zichzelf heel goed, zodat ze er altijd goed en mooi uitziet. Catherine en Leek zijn haar twee oudste kinderen, Shuggie heeft een andere vader en is de jongste en echt ook een stuk jonger. Hij vertelt het verhaal. De armoede gaat al generaties maar door, Catherine trouwt heel jong en emigreert naar Zuid-Afrika, ze wil ook niets meer te maken hebben met haar moeder. Moeder is met alle drie de kinderen en haar nieuwe man, de vader van Shuggie, weer ingetrokken bij haar ouders. Uiteindelijk gaat ze in een verre buitenwijk wonen waar ook allemaal alcoholische gezinne wonen, zonder werk, zonder uitzicht met veel kinderen en veel drankmisbruik.Agnes doet soms een poging om af te kicken. Gaat een jaar lang naar de AA en drinkt dat jaar niet, dat jaar heeft ze een verhouding met een erg lieve man, die ook echt voor haar zorgt, maar hij begrijpt niet hoe alcoholisme werkt en haalt haar over om een glaasje met hem te drinken waarna het weer faliekant fout gaat. Hij (Eugene) blijft dan nog wel heel lang in de buurt, uit schuldgevoel en koopt eten, zodat de jongens in ieder geval niet verhongeren, want dat dreigt wel vaak. Agnes zet Leek op een dag de deur uit en als Shuggie 14 of 15 is, hem ook. De loyaliteit van dat kleine jochie naar zijn moeder is zo prachtig beschreven, de liefde tussen die twee ook.
Dit boek heeft de Booker-prijs 2021 gekregen, terecht! ( )

Over een alcoholverslaafde vrouw en haar zoon in Glasgow ( )