De Amerikaanse staat North Dakota was een nogal blanco plek in mijn kennis van de wereld. Ik moest zelfs opzoeken waar het precies ligt. Schrijfster Louise Erdrich heeft die blanco plek nu voor mij ingekleurd met prachtige beelden van onherbergzame, besneeuwde prairies en droge zomerlandschappen waarover roze en groene wolken zich dreigend opstuwen. Het oproepen van zulke beelden is duidelijk haar talent.

Louise Erdrich schrijft al sinds de jaren ‘80 en heeft inmiddels een omvangrijk oeuvre opgebouwd dat bestaat uit 12 romans, een aantal kinderboeken en ook non-fictie. Een terugkerend thema in haar werk is de relatie tussen de Native Americans en andere bevolkingsgroepen. Zelf is zij ook van gemengde afkomst: haar vader heeft wortels in Duitsland, haar moeder is Chippewa, wat een bevolkingsgroep is die is ontstaan uit een vroege vermenging van Franse kolonisten en een oorspronkelijk Amerikaans volk, de Ojibwe. Wie op zoek gaat naar hedendaagse Native American schrijvers zal al snel bij Erdrich uitkomen.

Ook in ‘The plague of doves’ is de interactie tussen Native Americans en Europese migranten een centraal thema. Het verhaal speelt zich af in en om het plaatsje Pluto, aan de grens van een indianenreservaat in Noord Dakota, tussen grofweg 1880 en 1980. Een centrale gebeurtenis: de moord op een blanke familie in 1911, en de daaropvolgende moord op drie Native Americans, die in een soort volksgericht schuldig werden bevonden aan de eerste moord, maar daar niks mee te maken bleken te hebben. Over deze gebeurtenissen zwijgt men, maar ondertussen wonen de afstammelingen en familieleden van alle betrokkenen nog wel steeds in hetzelfde gebied en is niemand vergeten wat er is gebeurd. En om het nog wat ingewikkelder te maken: omdat de families in de loop van de tijd met elkaar vermengd zijn geraakt bevindt bijna iedereen zich in de vreemde situatie zowel af te stammen van slachtoffers als van daders.

Als lezer vorm je je een beeld van de geschiedenis van Pluto aan de hand vier vertellers. Hun verhalen lopen door elkaar, bevatten verhalen die ze van anderen hebben gehoord en springen elk ook nog eens heen en weer in de tijd, waardoor het bepaald geen rechttoe rechtaan geschiedenis is. Je moet als lezer echt aan het werk en overzicht zien te scheppen in de enorme hoeveelheid namen, dwarsverbanden en familierelaties. (Tip: online zijn deze stambomen terug te vinden https://www.readerguidetolouiseerdrich.com/index.php/the-plague-of-doves/ ) Waarbij ook nog eens een deel van die verhalen en personages eigenlijk niet zo relevant is voor het grotere verhaal. Geen simpel boek dus.

Mooi vond ik de taal, en de beelden die Erdrich oproept, bijvoorbeeld van de landschappen en het klimaat. Dat gebeurt vooral sterk in de eerste helft van het boek. De hoofdpersonen zijn goed uitgewerkt, ook al lijken de vier vertellers op een bepaalde manier wel erg op elkaar, vooral in de manier waarop ze met een zekere afstandelijkheid de wereld om zich heen observeren. Doordat ze verschillende leeftijden hebben en verschillende posities in de samenleving innemen, hebben ze wel echt verschillende verhalen te vertellen. Het is ook fijn dat dramatische scènes afgewisseld worden met meer humoristische passages.

Tegelijk zijn er ook wat onbevredigende aspecten aan dit boek. Het is in feite een mozaiekvertelling, en één van de problemen die ik vaak heb met die vertelvorm is dat hoofdpersonen nogal abrupt uit het verhaal kunnen verdwijnen. Zo ook hier. De vertellers zijn mooie ronde karakters, waar je je als lezer aan hecht, maar die wreed uit het verhaal gesneden worden, waardoor je met vragen achterblijft. En hoewel je aan het eind een vrij goed beeld hebt van wat zich in die eeuw zoals heeft afgespeeld in Pluto, blijven er ook verhaallijnen over, die los staan van het grotere verhaal en daardoor niet lekker afgerond worden. The plague of doves is het eerste deel is van een trilogie en het zou dus kunnen dat die losse eindjes in latere delen nog een vervolg krijgen. Met de indruk die ik nu heb van Louise Erdrich en haar schrijfstijl zou ik me best aan nog eens die vervolgdelen willen wagen. ( )

Dit was een aangename en ronduit verrassende kennismaking met een auteur die me tot nog toe volledig onbekend was. Louise Erdrich heeft blijkbaar al een heel oeuvre op haar naam staan en dit boek was haar echte, zij het late, doorbraak (2008). De verwantschap met Faulkner valt onmiddellijk op: net als de Nobelprijswinnaar spelen al haar boeken zich af in een heel beperkt geografisch gebied in de Verenigde Staten; in haar geval in Noord-Dakota, met zijn vele indianenreservaten en een heel gemengde bevolking; Erdrich zelf is trouwens van Indiaans-Duitse afkomst. Nog een overeenkomst met Faulkner: de techniek om verhalen te vertellen vanuit verschillende vertelstandpunten, hetgeen de lectuur geregeld tot een moeilijke uitdaging maakt, maar ook enorm verrijkend werkt. Zelfs nog meer dan bij Faulkner weet Erdrich de verschillende verhaallijnen tot een kluwen te maken dat op het einde ingenieus in elkaar vloeit. Een bloedige massamoord en de daarop volgende lynching van een groepje (onschuldige) indianen is daarbij het telkens terugkerende knooppunt.
De stijl van Erdrich deed me dan weer heel erg aan Toni Morrison denken, vooral als ze op enkele momenten op de magisch-realistische tour gaat, en ook door de zeer diepmenselijke manier waarop ze de verschillende actoren hun eigen verhaal laat vertellen.
Voor alle duidelijkheid: dit is geen simpel boek, je moet er echt wel je hoofd bij houden. Erdrich bedient zich ook van verschillende literaire registers (ze springt geregeld van een ik-vertelling naar een derde verteller-standpunt), en ze wisselt steenharde dramatische scenes af met surreële fragmenten en ook met dolkomische passages af. Wat overblijft is een impressie van hoe complex een mensenleven in elkaar zit, en hoe het verleden onvermijdelijk opduikt in het heden. Louise Erdrich staat voorgoed op mijn radar. ( )

Dramatische gebeurtenissen van bijna honderd jaar geleden blijven doorwerken in een gemeenschap van blanken en indianen in een afgelegen plaatsje in North Dakota. Ik vond personen en verhaal kleurrijk beschreven, belist boeiend. Door perspectiefwisselingen soms lastig om de draad vast te houden. Goed leesbaar naast 'De overgave' van Japin. ( )

De duivenplaag is een ontzettend knap geconstrueerde roman over een kleine gemeenschap in het denkbeeldige Pluto in North-Dakota (USA), een stadje dat grenst aan een indianenreservaat. De inwoners en hun familiegeschiedenissen zijn met elkaar verweven via een gruwelijke misdaad, die enkele generaties geleden plaatsvond. De relaties tussen de blanke inwoners (vooral Amerikanen met Duitse en Noorse roots) en de indianen zijn heel complex verbonden via huwelijken en clandestiene liefdes. Het verhaal ontrolt zich door de ogen van een viertal personages die afwisselend getuigen over hun leven en de verhalen die zij van hun (voor)ouders meekregen. We komen terecht in een kluwen van kleine gebeurtenissen waarvan de gemeenschappelijke draden langzaam ontward worden. Zo is er Evelina, een jonge half Indiaanse vrouw die met haar verliefdheden worstelt en aan de lippen hangt van haar grootvader Mooshum, die het verleden via zijn fantastisch ingekleurde verhalen doet herleven. Daarnaast is er de rechter Antone Bazil Coutts. Hij heeft weet van verrassende intriges, die zonder dat hij het zelf in de gaten heeft ook hun stempel drukken op zijn eigen leven.
Louise Erdrich brengt dit verhaal meesterlijk, in een adembenemend mooie taal. Hier en daar komt er wat magie aan te pas, die herinnert aan het werk van Isabel Allende of Laura Esquivel. Daarnaast is het hele boek doorspekt met humoristische passages. Dit is echt een roman waarvan je elke zin tot je moet laten doordringen en waarbij ik regelmatig geneigd was om passages te herlezen. De beeldenrijkdom is enorm! Louise Erdrich, zelf de dochter van een Indiaanse moeder en een Duits-Amerikaanse vader heeft een huzarenstuk afgeleverd, voor mij nu al een klassieker! ( )