O’dd mam wastad yn dweud wrtha’ i eich bod chi’n dysgu’r pethe rhyfedda’ wrth ddarllen, ac o’dd hi’n iawn ’fyd. Cyn gafael yn Hiwmor Clive doedd ’da fi ddim syniad bod Owain Glyndŵr wedi bod yn gapten ar dîm rygbi Cwmtwrch yn y flwyddyn 1399 – ychydig cyn iddo arwain gwrthryfel yn erbyn y Saeson! Mae’r gyfrol yn perthyn i gyfres ‘Ti’n Jocan’ o wasg y Lolfa, ac mae Clive Rowlands a’i gyfaill, John Evans, wedi cydweithio ar yr ychwanegiad diweddaraf i’r gyfres. Mae llawer o’r hiwmor yn deillio o atgofion a throeon trwstan ar ac oddi ar y cae rygbi, ar deithiau rygbi ac yn ôl yng Nghwmtwrch (Uchaf!). Drwy'r llyfr i gyd, mae direidi a chynhesrwydd hunanddychanol Clive yn pefrio. Mae elfen hunangofiannol i rannau o’r gyfrol wrth i Clive ein tywys drwy rai o ddigwyddiadau mwyaf arwyddocaol ei fywyd. Mae’n llwyddo i ddod o hyd i’r hiwmor sy’n bodoli yn y sefyllfaoedd tywyllaf gan gynnwys y cyfnod bu’n ymladd salwch difrifol rai blynyddoedd yn ôl. Mae balchder yn ei fro a’i genedl yn elfennau sy’n rhedeg fel llinynnau drwy’r gyfrol gyfan, a gwae unrhyw un a feiddia ddrysu Upper a Lower Cwmtwrch. Er bod rhai o’r straeon yn rhai sy’n gweithio drwy gyfrwng y Saesneg yn unig, dyw hynny ddim yn amharu ar y gyfrol. Hiwmor cynhenid Cymreig sydd i’w gael rhwng y ddau glawr. Rhaid cyfaddef na chefais gymaint o flas ar y bennod yn ymwneud â byd golff – un arall o ddiddordebau Clive. Efallai fod yma ormod o ymdrech i gynnwys jôcs fformiwläig, clyfar. Cryfder y gyfrol i fi yw’r atgofion a’r profiadau a gofnodir drwy lygaid Clive a’i gyfeillion, a’r hiwmor sy’n deillio o hynny. Hiwmor naturiol a chynnes a geir yn y gyfrol hon – hiwmor y gallwch ei ddychmygu yn codi o sefyllfaoedd, a thynnu coes go iawn – er bod peth ymestyn fan hyn a fan draw, yn unol â’r traddodiadau Cymreig gore. Gwnaeth Hiwmor Clive i fi chwerthin yn uchel droeon, a dwi hefyd yn gwybod erbyn hyn mai yng Nghwmtwrch mae'r ffordd ddeuol fyrraf yn y byd. ‘Dal i Gico’ meddai Clive yn y bennod gynta’. ‘Odi glei’ meddwn i!

Adolygiad oddi ar www.gwales.com, trwy ganiatâd Cyngor Llyfrau Cymru.