De Japans-Amerikaanse schrijver Sequoia Nagamatsu (1982) debuteerde in 2016 met een verhalenbundel. ‘How high we go in the dark’ verscheen dit jaar en is zijn eerste roman. Een roman die veel weg heeft van een verhalenbundel, want het boek is opgebouwd uit 15 korte verhalen, met elk een eigen hoofdpersoon/verteller en een eigen plot. Tussen de verhalen bestaan wel dwarsverbanden. Bijvoorbeeld kan de hoofdpersoon in het ene verhaal later een bijrol hebben in een ander verhaal, of andersom. En spelen alle verhalen zich af in dezelfde speculatieve toekomst.

Het begint allemaal rond het jaar 2030. Door klimaatverandering verdwijnt de permafrost in Siberië en komen er zaken tevoorschijn die beter onder de bevroren aarde verborgen hadden kunnen blijven: lichamen van prehistorische mensen die gestorven zijn aan een dodelijk virus. Dat virus verspreidt zich al snel over de wereld en binnen de kortste tijd sterven ook de moderne mensen bij bosjes.

Het toeval wil dat Nagamatsu zijn boek al schreef vóór de coronapandemie. Onwillekeurig maak je vergelijkingen tussen wat wij hebben meegemaakt met corona en wat er in dit boek gebeurt. Daartussen zitten nogal wat verschillen: Nagamatsu’s virus is veel dodelijker, vooral onder kinderen, maar verspreidt zich tegelijkertijd op nogal raadselachtige wijze. Na corona zijn wij allemaal een soort amateur-epidemiologen geworden, en vanuit dat oogpunt gezien zijn er nogal wat onlogische zaken aan de hand met de verspreiding van dit virus. Toch is dat eigenlijk niet waar het om draait in dit boek; eerder gaat het over verlies, gemis, verdriet en rouw. Over alle verhalen hangt een zware wolk van melancholie, afscheid moeten nemen van geliefden, en onvermogen om uit te spreken wat je werkelijk voelt, bijvoorbeeld (en vooral) voor familieleden.

Iets anders dat de hoofdpersonen van de verschillende verhalen gemeen hebben is dat ze vrijwel allemaal werken in de nieuwe economie die in de VS en in Japan is opgebloeid rondom de dood. Zo werkt één hoofdpersoon in een pretpark dat is bedoeld om kinderen die al ten dode zijn opgeschreven nog een mooie laatste dag te bezorgen, werkt een ander in een hotel waar je in alle rust en luxe afscheid kan nemen van je dierbare overledene(n) en is weer een ander een wetenschapper die donororganen kweekt. Om maar een paar van de nog meest realistische voorbeelden te noemen.

Dat brengt me ook meteen bij de grote zwakte van dit boek, want hoewel er 15 hoofdpersonen zijn, lijken die allemaal zo op elkaar dat je ze door elkaar gaat halen en je je afvraagt waarom er eigenlijk zoveel personen nodig waren, behalve dan om al die gekke beroepen aan de orde te laten komen. Iedereen heeft issues met zijn familie, iedereen praat hetzelfde en observeert de wereld op dezelfde melancholieke manier. Dat maakte het boek - ondanks de fantasierijke en originele basis - soms opmerkelijk saai.

Nagamatsu’s uitgever heeft dit boek in de markt gezet met de verwijzing naar het werk van David Mitchell, die ook vaak de vorm van een roman in onderling verbonden verhalen gebruikt. In die vergelijking is Nagamatsu echter wel de aanzienlijk minder sterke schrijver, want waar Mitchell een taalvirtuoos is, die zijn vaak totaal verschillende karakters een geheel eigen taalgebruik in de mond kan leggen, is de taal van Nagamatsu nogal monotoon en lijken zijn karakters kopieën van elkaar. Niet doen dus, dit soort vergelijkingen maken!

In het kort : How high we go in the dark is een fantasierijk boek, een wonderlijke mengeling van kli-fi, pandemische fictie, speculatieve fictie, science fiction en enigszins zweverige fantasy. Ik heb het met een zekere fascinatie gelezen. Respect voor de rijke fantasie van de schrijver. Tegelijkertijd wist het boek mij niet te betoveren, of mee te slepen naar die wereld, omdat het repetitief is in zijn boodschap, niet heel goed is geschreven en misschien vooral omdat het wat te zweverig is naar mijn smaak. ( )