Weer een prachtige Pat Barker, deze keer vanuit het standpunt van Briseis, het verhaal van wat er gebeurt met de vrouwen van een veroverde stad: de mannen en jongens worden gedood en de vrouwen en de meisjes als slaven verkocht of weggegeven. Briseis wordt aan Achilles gegeven, Patroclus is de enige man die echt aardig voor haar is. Ze gaat vaak stiekem. Zwemmen, Achilles doet datt ook, dan is hij even bij zijn moeder Thetis. Briseis ruikt daarna naar de zee en Achilles wordt daar helemaal gek van. Door van Achilles te zijn heeft Briseis nog niet eens zo’n slecht leven als vele anderen, minder jonge, minder mooie vrouwen van “mindere” afkomst. Agamemnon eist haar op een dag op voor zichzelf. Achilles is dan zo woedend dat hij niet meer mee vecht. Het gaat hem niet om het meisje, maar hij is in zijn eer aangetast. Als de Pest uitbreekt gaat Patroclus als Achilles vechten, hij wordt door Hector gedood. Achilles doodt en onteert Hector, en sleept hem achter zijn paard aan. Pas als Priamus komt smeken om het lichaam van zijn zoon geeft Achilles hem terug. Het verhaal eindigt met de val van Troje (zonder het verhaal van het paard). De jongste dochter van Priamus, Polyxena wordt “voor Ajax” geofferd door Agamemnon. Andromache wordt aan de zoon van Achilles, Phyrrus, gegeven, Cassandra aan Agamemnon, Achilles heeft Briseis nog laten trouwen met Alcimus, omdat ze dan een deel van leven heeft, en ze zwanger is. ( )

Op het eerste gezicht lijkt deze Barker (blijkbaar het eerste deel van een cyclus) thuis te horen in de revival van klassieke teksten uit de Grieks-Romeinse periode. Het succes van auteurs als Madeleine Miller (Song of Achilles, Circe) en Stephen Frye (Mythos, Heroes) illustreert hoezeer we in onze tijd van disruptie teruggrijpen naar vroege erflaters van onze beschaving. Of dat ook bij Pat Barker voorop stond, lijkt me zeer de vraag. Haar invalshoek in dit boek is gewoon het klassieke verhaal van de strijd om Troje, bekend van de Ilias, te hertalen naar onze tijd, door vooral het vrouwelijk perspectief in de verf te zetten. En dat doet ze op fantastische wijze. Barker heeft gekozen om het perspectief van Briseis aan te nemen, de door de Grieken gevangengenomen Trojaanse prinses, vanaf het moment dat ze de slavin wordt van de Griekse held Achilles. Het boek volgt eigenlijk heel getrouw de opbouw van de Ilias van Homerus, tot en met de begraving van de Trojaanse prins Hector, met toevoeging van de dood van Achilles en de val van Troje.
Via Briseis zet Barker op scherpe wijze het ontluisterende lot van vrouwen in de antieke wereld in de verf: ze worden grotendeels als vee behandeld, en in het beste geval als verwaarloosbare entiteiten, als dingen. Briseis registreert vlijmscherp hoe ze – ondanks het feit dat ze zich bijna volledig plooit naar de patriarchale conventies – door Achilles en zijn mannen gebruikt wordt; en dan komt zij er in vergelijking met andere vrouwen nog redelijk goed van af.
Maar het grootse aan deze roman is dat Barker zich niet zomaar tot een simplistische, feministische lezing van het antieke verhaal heeft beperkt, maar ook de mannelijke psyche uitdiept. Achilles is bij haar niet alleen de grote slachter, de bloeddorstige oorlogsmachine, hij is ook een echte tragische held, in vele opzichten gecomplexeerd en getormenteerd. Ze zit daarmee in het verlengde van Madeleine Miller die dat in haar “Song of Achilles” ook knap onderstreepte, maar dan vooral gefocust op de relatie tussen Achilles en zijn vriend Patroclus. Bij Barker wordt het allemaal veel subtieler en meerlagig aangepakt. Dat komt bijvoorbeeld meesterlijk tot uiting in de hallucinante scene waarin de oude Trojaanse koning Priamus plots in het Griekse kamp opduikt om het gehavende lijk van zijn zoon Hector terug te vragen, en na enige aarzeling door Achilles als een gast wordt ontvangen. De vertelling is hier van een meesterlijke subtiliteit. En dat lijkt me uiteindelijk de doorslaggevende kracht van dit boek: hoewel het inderdaad zeer ondubbelzinnig de ‘stilte van de vrouwen’ belicht, legt het evenzeer bloot hoe schizofreen de wereld van de vechtende mannelijke helden is, met achter de stoere façades een diep vat van onzekerheden. En Barker doet dat ook in een briljante, trefzekere stijl, met een artistiek meesterschap dat zich duidelijk een divisie hoger bevindt dat bijvoorbeeld bij Miller en anderen. ( )

Als haar stad in handen valt van de Grieken, is het leven van koningin Briseïs geruïneerd. Haar man en broers zijn gesneuveld, zij wordt oorlogstrofee van de onoverwinnelijke Achilleus. Zij is niet de enige, tijdens de lange en bittere oorlogen worden ontelbaar veel vrouwen achteloos als oorlogsbuit geroofd,verkwanseld, aan strijders toebedeeld, voor korte of lange tijd, tot een nieuwe buit in zicht komt. De roman vertelt enerzijds over de relatie tussen Briseïs, Achilleus en Patrocles als 'beminnelijke' tweede in rang. Heimwee naar zijn moeder, de zeegodin Thetis, maakt van Achilleus een complexer man dan de mythologie ons leert. Brengt hem en Briseïs bij momenten dichter bij elkaar dan de oorlogsrelatie zou voorspellen. Het bekende verhaal kent een climax als de boertige Agamennoon - zijn oorlogsbuit Chriseïs is de vrijheid teruggegeven om de wraak van Apollo, die het Griekse kamp teistert met pest en wildstilte, te bezweren. Agamennoon eist Briseïs op, Achilleus weigert nog te vechten, Patrocles voert in zijn naam de strijd, met het bekende gevolg. Roerend en van een ongekend respect is de ontmoeting tussen Priamus en Achilleus.
Anderzijds vertelt de roman het verhaal van de vele vrouwen die in dit mannenepos Ilias hun leven moeten leiden. Hoe verging het hen, wat waren hun taken, hoe was hun relatie tot de Griekse krijgers die ze moesten dienen, hoe hielden zij zich sterk. Vrouwen - toen en nu - te midden van oorlogschaos, machteloos meegesleept. Meer dan een aanrader!! ( )