Arthur Koestler verblijft in 1937 als journalist in Malaga op het moment dat de stad door het leger van Franco wordt ingenomen. Omdat hij een aantal pro-republikeinse artikelen en boeken op zijn naam heeft staan, wordt hij gearresteerd en op beschuldiging van spionage ter dood veroordeeld. In de gevangenis –eerst in Malaga, later in Sevilla- wacht hij samen met honderden lotgenoten op de voltrekking van zijn vonnis.

Koestler’s beschrijving van zijn drie maanden in de dodencel is wars van sentimentaliteit, soms humoristisch maar vooral rücksichtslos eerlijk. Zijn psychologische transformatie van vrije burger naar gevangene en overlevingsmachine komt aan bod, evenals de ontoereikendheid van taal wanneer het er echt op aankomt: “whenever life is at its most dramatic, it is least able to escape the commonplace. At the so called great moments of life, we all behave like characters in a penny novelette. The virtue of the word lies in the sphere of abstractions; before the concrete and tangible language pales.”

De meest beklijvende passages uit het boek zijn die waarin hij beschrijft hoe nacht na nacht ter dood veroordeelden uit hun cel worden gehaald en meegenomen om te worden geëxecuteerd..

“I had gone to sleep, and I woke up shortly before midnight. In the black silence of the prison, charged with the nightmares of thirteen hundred sleeping men, I heard the murmured prayer of a priest and the ringing of the sanctus bell.

Then a cell door was opened, and a name was softly called out. “Qué?”—What is the matter—asked a sleepy voice, and the priest’s voice grew clearer and the bell rang louder.

And now the drowsy man understood. At first he only groaned; then in a dull voice he called for help: “Socorro, socorro.”

“Hombre, there is no help for you”, said the warden who accompanied the priest.

En bij de volgende cel:

Again, “Qué?” And again the prayer and the bell. This one sobbed and whimpered like a child. Then he cried out for his mother: “Madre, madre!”

And again: “Madre, madre!”

Koestler zelf ontsnapt uiteindelijk aan de dood doordat zijn echtgenote en zijn werkgever (niemand minder dan William Randolph Hearst) een internationale campagne op gang brengen om hem vrij te krijgen. Bij terugkeer zet hij zijn ervaringen bijna onmiddellijk op papier. Twintig jaar later laat hij een herdruk voorafgaan door een kort voorwoord waarin hij afstand neemt van die delen van het boek waaruit zijn communistische sympathieën blijken –Koestler is dan al vele jaren van zijn geloof gevallen- maar van de tekst zelf blijft hij gelukkig af. ( )